Kosovo albanları

Kosovo albanları (alb. Shqiptarët në Kosovë, Kosovarlar, alb. Kosovar) — Kosovo Respublikasında say baxımından üstünlük təşkil edən etnik qrup. Bu qrupuna daxil olan albanların böyük əksəriyyəti islam dinində etiqat edir. Az miqdarda katolik xristian albanlarda da vardır.

Kosovo albanları
Ümumi sayı
2.1 milyon nəfər
Yaşadığı ərazilər
Kosovo — 1 616 869 (2011)[1]

Almaniya — 300 000[2]
İsveçrə — 200 000[2][3][4]
İtaliya — 43 751[5]
Avstriya — 21 371[2]
İsveç — 19 576[2]
ABŞ — 13 452[2]
Fransa — 12 359[2]
İngiltərə — 10 643[2]
Belçika — 7 891[2]
Sloveniya — 6 783[2]
Türkiyə — 600 000[6]
Şimali Makedoniya — 100 000[7]
Serbiya — 60 000 (2008)[8]

Dili

Alban dili

Dini

İslam, qismən Xristian

Э
Milli geyim.

Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasında 1991-ci il siyahıya alınmasına görə Kosovoda 1 596 072 etnik alban (ümumi əhalinin 81,6 %) yaşayırdı. 2000-ci ilə görə onların sayı 1 584 000 ilə 1 733 600 (ümumi əhalinin 88 %) arasında dəyişirdi. Hazırda isə onların sayı ümumi əhalinin 92,93 % təşkil edir.

Kosovo albanları sadəcə olaraq bir etnik albanlardır. Onlar yerli və gəlmə olmaqla iki qrupa bölünürlər. Alban diasporunun böyük qismi Kosovo müharibəsindən sonra formalaşmışdır. Onların böyük əksəriyyəti ölkələrindən kənarda əsasən Almaniya və İsveçrədə cəmləşmişlər. Almaniyada etnik baxımından kosovo albanı olan 300 min insan yaşayır. İsrveçrədə isə təxmini 200 min insan məskunlaşmışdır[2][3][4].

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Albanların Kosovoya köçü əsasən orta əsrlər dönəminə təsadüf edir. Xüsusi olaraq Osmanlı imperiyası dönəmində albanlar bölgənin iqtisadiyyatına öz töhfələrini vermişdir. 1981-ci ildə Kosovalı alban tələbələri Yuqoslaviya daxilində Kosovonun Respublikaya çevrilməsini istəyən etiraz aksiyaları keçirmişlər. Bu etirazlar mərkəzi Yuqoslaviya hökuməti tərəfindən sərt şəkildə qarşısı alınır. Yuqoslaviyada baş qaldıran serb millətçiliyi ölkə daxilində münaqişələri dahada alovlandırır. Buna cavab olaraq 1990-cı il iyulun 2-də Alban parlamenti Kosovanı müstəqil bir ölkə elan etdir. Albanlar tərəfindən Azadlıq ordusu təşkil edilir. Albanlar serblərin millətçilik əməllərini önləmək üçün münaqişəyə cəlb oldular. Serb hökuməti Xorvatiya və Bosniya və Hersoqovinada müharibə bitdikdən sonra bu bölgələrdən gəlmiş qaçqınları Kosovoya yerləşdirməyə başladı. Sonradan isə onlar geri qaytarıldı.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Minority Communities in the 2011 Kosovo Census Results: Analysis and Recommendations" (PDF). European Centre for Minority Issues Kosovo. 18 December 2012. 2014-01-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 3 September 2014.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "Emigration in Kosovo (International Emigation) - Page 32-38". Kosovo Agency of Statistics, KAS. 2015-01-28 tarixində arxivləşdirilib.
  3. ↑ 1 2 "Die kosovarische Bevölkerung in der Schweiz" (PDF). 2017-12-01 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.
  4. ↑ 1 2 "Donner une autre image de la diaspora kosovare". 2015-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.
  5. ↑ "Kosovari in Italia". 2016-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.
  6. ↑ Р. Элси,Исторический словарь Косово (2010).стр.276
  7. ↑ Exakt antal är okänt; Makedonien har en albansk minoritet på 25%. Omkring 250,000 kosovoalbaner flyttade till Makedonien under Kosovokriget,[1] Arxivləşdirilib 2015-07-12 at the Wayback Machine[2][3] Arxivləşdirilib 2012-10-21 at the Wayback Machine men det är okänt hur många som stannade kvar efter kriget.
  8. ↑ "Judah (2008)". 2012-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.