Kukunor
Kukunor (çin. 青海湖, monq. Хөх нуур) — Asiyanın axını olmayan ən böyük dağ gölüdür. Çinin qərbində Sinxay vilayəti ərazisində yerləşir. Çinlilər gölü Sinxay (青海), monqollar Kuku Nuur (Хөх нуур) və tibetlilər isə Sо Nqonpo adlandırırlar ("göy göl").
| Kukunor gölü | |
|---|---|
| çin. 青海湖, monq. Хөх нуур | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 3.266 m |
| Eni | 80 km |
| Uzunluğu | 110 km |
| Sahəsi | 4200 - 5694 km² |
| Həcmi | 71.600.000.000 m³ |
| Dərin yeri | 38 m |
| Yerləşməsi | |
| 38°00′00″ şm. e. 100°00′00″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 ÇXR |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Göl Sinxay vilayətinin paytaxtı Sinin şəhərindən 100 km qərbdə yerləşir. Gölün uzunluğu 105 km, eni isə 65 km təşkil edir. Onun sahəsi 4,2 min km² yaxındır. Gölün ən dərin yeri 38 metr təşkil edir. Kukunor gölü eyni adlı yaylada yerləşir və dəniz səviyyəsindən 3205 m hündürlükdə qərar tutur.
Sahilləri az girintili-çıxıntılıdır. Gölün sahilərində terras yaranıb (hündürlüyü 50 m). Dibi zəif lilləşməyə məruz qalıb. Göldə bir neçə qum adaları var. Kukunor gölünə 23 çay tökülür. Ən iri çayı Buxin-Qoldur. Çay delta əmələ gətirir. Gölün qərbinə tökülür. Yay ərzində yağıntıların azalması ilə əlaqədar səviyə enir. Yay ərzində suyun temperaturu 18–20° S olur. Noyabrdan mart ayına qədər göl donur. Suda minerallaşma səviyəsi 11,3 q/l təşkil edir. Göldə təkcə Çəkikimilərin nümayəndələri yaşayır. Gölü tətqiq eliyən ilk avropalı Nikolay Mixayloviç Perejevalski (1872) olmuşdur.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Buffetrille, Katia. "The Blue Lake of Amdo and Its Island: Legends and Pilgrimage Guide." In: The Tibet Journal Vol. XIX, No. 4, Winter, 1994.
- Andreas Gruschke: "The realm of sacred lake Kokonor", in: The Cultural Monuments of Tibet’s Outer Provinces: Amdo vol. 1. The Qinghai Part of Amdo, White Lotus Press, Bangkok 2001; pp. 93ff. ISBN 974-7534-59-2
- Shakabpa, Tsepon W.D. Tibet: a Political History. New Haven: Yale University Press, 1962
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qinghai Lake Protection and Utilization Administration Bureau Arxivləşdirilib 2018-12-26 at the Wayback Machine
- Qinghai Lake Tourism and Culture Network Arxivləşdirilib 2009-07-25 at the Wayback Machine
- Kukunor gölünün quşları (Eastday.com.cn 07/17/2001)