Livoniya quberniyası
Livoniya Qubernatorluğu — 1721-ci ildə Böyük Şimal Müharibəsindən sonra İsveçdən Rusiyaya verilmiş Estoniya və Livoniya torpaqlarında yaradılmış inzibati rayon idi. Quberniya 1918-ci ildə Estoniya və Latviya müstəqillik elan edənə qədər mövcud idi.
| Livoniya quberniyası | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
|
56°56′51″ şm. e. 24°06′24″ ş. u.HGYO |
|||
| Ölkə | |||
| İnzibati mərkəz | Riqa | ||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Yaradılıb | 1796 | ||
| Ləğv edilib | fevral 1918 | ||
| Sahəsi |
|
||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
|
||
.svg) |
|||
 |
|||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Livoniya və Estoniya ilk dəfə XIII əsrdə Alman Səlib yürüşləri zamanı xristianlaşdırılıb. Bölgə 16-cı əsrə qədər Livoniya Konfederasiyası kimi tanınan dövlətlər birliyi tərəfindən idarə olunurdu. 16-cı əsrdə Livoniya Konfederasiyası dağıldı və bölgə İsveç, Polşa və Danimarka arasında bölündü.
Böyük Şimal Müharibəsindən sonra Livoniya və Estoniya əraziləri Rusiyaya verildi. Livoniya Qubernatorluğu 1721-ci ildə yaradılmışdı. Quberniya 10 dairəyə bölündü, mərkəzi Riqa şəhəri idi.
Livoniya Qubernatorluğunun əhalisi 19-cu əsrdə durmadan artdı. 1897-ci il siyahıyaalınmasına görə quberniyanın əhalisi 1,3 milyon nəfər idi. Latviyalılar əhalinin əksəriyyətini (70%) təşkil edirdi. Estonlar (25%) və ruslar (5%) digər mühüm əhali qrupları idi.[1]
İdarəetmə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Livoniya qubernatorluğu, Rusiya imperiyasının digər quberniyaları kimi, qubernator tərəfindən idarə olunurdu. Qubernator çar tərəfindən təyin edilirdi və qubernatorluğun ən yüksək vəzifəli şəxsi idi. Qubernatorluğun bir sıra yerli inzibati orqanları da var idi.
Qubernatordan başqa quberniyada zadəganlar şurası da var idi. Soylu şura yerli zadəganlar tərəfindən seçilir və qubernatora maliyyə və inzibati məsələlərdə məsləhət verirdi. Qubernatorluq daha sonra şəhərləri və kənd yerlərini idarə edən bir sıra subinzibati vahidlərə bölündü.
Livoniya qubernatorluğunda Rusiya imperiyasının ümumi hüquq sistemi tətbiq edilirdi. Vilayətdə bir sıra ibtidai və orta məktəblər də var idi. Riqa şəhərində bir universitet var idi.[2]
Qubernatorluğda həyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Livoniya Qubernatorluğu çoxmədəniyyətli bir bölgə idi. Quberniyada estonlar, latışlar, ruslar, almanlar və yəhudilər kimi müxtəlif etnik qruplar yaşayırdı. Bu, quberniyanın mədəni və dini həyatını zənginləşdirdi.
Livoniya Qubernatorluğunda ən çox danışılan dillər Estoniya, Latviya və Rus dilləri idi. Alman və Yidiş dilləri də mühüm dillər idi. Quberniyada ən çox yayılmış dinlər Xristianlıq və Yəhudilik idi. Xristianlar arasında protestantlar və pravoslavlar çoxluq təşkil edirdi.
Livoniya qubernatorluğunda təhsil və incəsənət mühüm yer tuturdu. Vilayətdə bir sıra ibtidai məktəblər, orta məktəblər və ali məktəblər var idi. Riqa şəhərində bir universitet var idi. Qubernatorluqda teatrlar, muzeylər və kitabxanalar da var idi.
Nəticə
[redaktə | mənbəni redaktə et]19-cu əsrdə Livoniya Qubernatorluğunda Estoniya və Latviya millətçi hərəkatları yarandı. Bu hərəkatlar Estoniya və latışların öz milli kimliklərini və müstəqilliklərini əldə etmək üçün mübarizə aparırdılar.
Livoniya Qubernatorluğu 18-ci əsrdən 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər Rusiya İmperiyasının tərkibində idi. Quberniya çoxmədəniyyətli və çoxdilli bir bölgə idi. Rayonda kənd təsərrüfatı və sənaye inkişaf etmişdir. Estoniya və Latviya millətçiliyi hərəkatları 19-cu əsrdə meydana çıxdı və bu hərəkatlar 20-ci əsrdə Estoniya və Latviyanın müstəqilliyinə gətirib çıxardı.[3][4]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Arveds Švābe, *Latvijas vēsture 1800–1914* (Riga: Latvijas Vēstures Institūts, 2006), s. 11–25.
- ↑ Baltic Provinces under Russian Rule* (Tartu: Tartu University Press, 2006), s. 125–150.
- ↑ Eesti Ajalugu* (Tallinn: Eesti Ajaloo Instituut, 2005), səh. 250–275.
- ↑ Latvijas vēsture 1800–1914* (Riqa: Latvijas Vēstures Institūts, 2006), səh. 225–250.