Maqneziya döyüşü

Maqneziya döyüşü - E.ə. 190-cı ildə (Bəzi tədqiqatçılara görə E.ə. 189-cu ildə) Selevkilər və müttəfiqləri ilə Roma Respublikası və Perqama krallığının orduları arasında döyüş.[4][5] Selevkilər dövlətinin ordusuna III Antiox, Roma Respublikası ordusuna konsul Lusi Kornelli Skipo və qardaşı Publi Korneli Skipo[6], Perqam krallığı ordusuna isə II Emanuel rəhbərlik edirdi. Selevkilər tərəfdə Qalatiyalılar və Kelt tayfalarıda vuruşurdu. Roma Respublikası bu döyüşdə böyük qələbə qazandı[7][8][9][10] və Selevkilərin hakimiyyəti altında olan Anadolu torpaqları Romanın əlinə keçdi. Bu döyüş barədə məlumatı Romalı tarixçi Titu Livi və Appian öz yazılarında qeyd etmişdir.

Maqneziya döyüşü
Selevkilər-Roma müharibəsi
Tarix E.ə. 190(E.ə. 189) İyun
Yeri Maqneziya (indiki Manisa), Türkiyə
Nəticəsi Roma Respublikası və Perqam krallığının qələbəsi
Münaqişə tərəfləri

Roma Respublikası
Perqam krallığı

Selevkilər İmperiyası
Qalatiya
Keltlər

Komandan(lar)

Lusi Kornelli Skipo
Publi Kornelli Skipo
II Emanuel

III Antiox
General Zeuxis
IV Filip

Tərəflərin qüvvəsi

~30 000 (Titu Liviyə görə). 50 000 (Graingerə görə)[1]

~70 000 (Titu Liviyə görə). 50 000 (Graingerə görə)[2]

İtkilər

349 (Appiana görə). 5 000 (Graingerə görə)[3]

~50 000 (Titu Liviyə və Appiana görə). 10 000 (Graingerə görə)

Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Döyüşdən öncə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Selevkilərin keçmiş müttəfiqi Filip E.ə. 197-ci ildə Romaya məğlub oldu. Selevki hökmdarı ona Yunanıstanı işğal etmək fürsəti verdi. Sürgündə olan Karfagenli Hannibal tərəfindən qızışdırılan III Antiox bəzi yunan dövlətlərlə razılaşaraq Yunanıstanı işğal etdi. Ancaq, bu qərarı onun çöküşünü gətirdi. Selevkilər E.ə. 191-ci ildə Fermopil döyüşü məğlub oldu və Anadoluya çəkildi.

Döyüşdən sonra

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir il sonra Roma Respublikası generalı konsul Lusi Korneli Skipo 30 minlik Roma ordusu Anadoluya keçdi və 50 minlik Selevki ordusunu təqib etməyə başladı. İki ordu Maqneziya yaxınlığında döyüşə başladı. Selevki hökmdarı III Antiox öz məsləhətçisi Hannibal Barcanı dinləmədi və öz taktikası ilə döyüşdə qalib gələcəyini düşündü. Roma ordusu Zama döyüşündəki taktikasından istifadə etdi. Döyüşün sonunda Selevki ordusu ağır məğlubiyyət aldı. Selevkilər Anadolu torpaqlarından geri çəkilməyə başladılar.

Nəticə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

E.ə. 188-ci ildə Selevkilərlə Romalılar arasında Apameya sülh müqaviləsi bağlandı. Müqaviləyə əsasən:

  • Selevkilər Qərbi Anadolu torpaqlarından geri çəkilir;
  • Maiandrosdan şimaldakı bütün Qərbi Anadolu torpaqları Perqam krallığına verilir;
  • Qərbi Anadolu torpaqları Perqam krallığı ilə Rodos arasında bölüşdürülür.[11]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Grainger, s.321
  2. ↑ Grainger, s. 314
  3. ↑ Grainger, s.328
  4. ↑ Grant, The History of Rome, p. 119
  5. ↑ Lane Fox, The Classical World, p. 326
  6. ↑ Liv. 37.33-34
  7. ↑ Holleaux, C.A.H., c.XIII, s.222-231.
  8. ↑ Demircioğlu, a.g.e., s.336
  9. ↑ S.Atlan, Roma Tarihinin anahatları, s.92
  10. ↑ O. Akşit, Manisa tarihi, s. 75-87
  11. ↑ Hasan Malay - "Hellenistik Devirde Pergamon", s.61