Mavi kart (ing. Blue Card) — Aİ ölkələrində yüksək ixtisaslı işçilər üçün tətbiq olunan bir iş icazəsi növüdür.[1] 2009-cu ildən bəri qüvvədədir və əsasən xaricdən ixtisaslı mütəxəssislərin Avropa ölkələrinə cəlb edilməsini asanlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Layihəni Avropa Komissiyasının sədri Manuel Barrozu [2] 23 oktyabr 2007-ci ildə təqdim etmişdir.[3] Mavi Kartın tətbiqi ilə bağlı 2009/50/EC saylı Direktiv nəhayət, 25 may 2009-cu ildə Avropa İttifaqı tərəfindən qəbul edilmişdir. Bu Direktivin Avropa İttifaqına üzv ölkələr (bundan sonra Aİ) tərəfindən dəyişdirilməsi (qanun və qaydalara daxil edilməsi) müddəti 19 iyun 2011-ci il tarixində başa çatmışdır.[4]
Əsasən ali təhsilli, ixtisaslı mütəxəssislər və ya tələb olunan sahələrdə təcrübəsi olan işçilər üçün nəzərdə tutulub.[5] Ərizəçinin təklif olunan illik maaşı, ölkənin orta maaş səviyyəsindən müəyyən bir faiz yüksək olmalıdır (bu rəqəm ölkələr arasında dəyişir). İş icazəsi ilə yanaşı, ailə üzvləri üçün də yaşamaq və işləmək hüququ verilir.[6] İcazə sahibləri müəyyən bir müddət sonra daimi yaşamaq hüququ əldə edə bilərlər. Aİ-nin bir çox ölkəsində tətbiq olunur.[7] Lakin Danimarka və İrlandiya bu sistemdən istifadə etmir.
Təklif təqdim edildikdən az sonra, inkişaf etməkdə olan ölkə hökumətləri tərəfindən istedadlı işçilərin brakonyerlikdə qəbul edilən funksionallığına görə kəskin tənqid olundu.[8] Cənubi Afrikanın Səhiyyə Naziri Manto Tşabalala-Msimanq, bir neçə Afrika ölkəsinin artıq ixtisaslı tibb işçilərinin [9] miqrasiyasından əziyyət çəkdiyinə işarə etdi və təklifin vəziyyəti daha da pisləşdirə biləcəyini söylədi. Mərakeşli beynəlxalq iqtisadi hüquq professoru Tajəddin Əl Hüseyni daha da irəli gedərək bunun “müstəmləkəçiliyin, ayrı-seçkiliyin yeni bir formasıdır və cənub ölkələri arasında buna dəstək tapmaq çox çətin olacaq” dedi.[10]
Mavi kart yüksək ixtisaslı işçinin Avropa İttifaqına köçməsini asanlaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur və digər yaşayış icazəsi növləri ilə müqayisədə bəzi üstünlüklər təmin edir.[11] Məsələn, Almaniya mavi kart sahiblərinə aşağıdakı üstünlükləri təqdim edir:[12]