Misir Milli Kitabxanası və Arxivləri

Misir Milli Kitabxanası və Arxivləri — (ərəb. دار الكتب والوثائق القومية‎; "Dar əl-Kotob") Qahirənin Nil Kornişində yerləşir və Misirin ən böyük kitabxanasıdır, onu Əl-Əzhər Universiteti və Bibliotheca Alexandrina Kitabxanası izləyir. İsgəndəriyyə). Misir Milli Kitabxanası və Arxivləri qeyri-kommersiya hökumət təşkilatıdır.

Misir Milli Kitabxanası və Arxivləri
Loqonun şəkli
Xəritə
Ümumi məlumatlar
Ölkə
Yaradılıb 1870
Ünvan 121 Nile Corniche, Ramlet Boulak، Boulaq, Cairo[1]
Sayt darelkotob.gov.eg/ar-eg/…
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Milli Kitabxanada müxtəlif mövzularda bir neçə milyon cild var. Minlərlə qədim kolleksiyası ilə dünyanın ən böyük kolleksiyalarından biridir. O, ərəbdilli və dünyanın ən qədimi olan digər Şərq əlyazmalarının geniş çeşidini ehtiva edir.Əsas kitabxana Qahirənin bir bölgəsi olan Ramlet Bulaqda yeddi mərtəbəli binadır. Misir Milli Arxivi binanın yanındakı əlavədə yerləşir.[2]

Kitabxananın yanındakı əlavədə yerləşən Milli Arxiv geniş və müxtəlif kolleksiyaya malikdir. Kolleksialar  ictimaiyyətə açıq olmasa da, Misirin ictimai və siyasi tarixi ilə məşğul olanlar üçün xüsusilə əhəmiyyətlidir.

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qahirə, Xеdival rəsədxanası

Misir Milli Kitabxanası ictimai işlər naziri Əli Paşa Mübarək tərəfindən 1870-ci ildə Xedive İsmayıla təklif edilib. O zamanlar Xediviyyə Kutub Xanası kimi tanınan kitabxana ilk dəfə Darb Əldə Şahzadə Mustafa Fadelin sarayının birinci mərtəbəsində yerləşirdi.

1889-cu ildə kitabxana həmin sarayın Salamləkinə köçürüldü. Daha sonra Xedive Tavfiq artan kolleksiyaya ev sahibliyi etmək üçün yeni bir obyekt sifariş etdi, lakin bu, II Xedive Abbas Helmy zamanına qədər həyata keçirilmədi. 1904-cü ildə Bab Əl-Xalqdakı yeni bina öz qapılarını həm Milli Kitabxananın, həm də İslam İncəsənəti Muzeyinin ictimai yaşayış binasına açdı.[3]

1970-ci illərdə Kornişdə arxivlər üçün bitişik olan daha yeni bir bina tikildi, lakin Bab Əl-Xalq Kitabxanası hələ də fəaliyyət göstərir və muzeyə malikdir.

Cümə günü, 24 yanvar 2014-cü il tarixində Milli Kitabxana və Arxivlə üzbəüz Polis Qərargahını dağıtmaq məqsədi daşıyan bomba yüklü avtomobil kitabxananın binasına və kolleksiyalarına xeyli ziyan vurdu[4]. Milli Kitabxana və Arxivin rəhbəri Əbdül Nasser Həsən təmir zamanı itkilərin təxminən 2,81 milyon dollar olacağını təxmin etdi. İşıqlandırma və ventilyasiya sistemləri dağıdılıb, neo-məmlük memarlıq fasadına ciddi ziyan dəyib. Kitabxananın muzey ekspozisiyası ərazisində əvəzolunmaz qədim əlyazmaların və papirusların olduğu  vitrinlər binadakı bütün mebellərlə birlikdə zədələnmişdir. Milli Kitabxananın və Arxivin konservasiya işçiləri müəyyən zərər görsələr də, nümayiş etdirilən sənədləri saxlaya bildilər.[5]

İçindəkilər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Port-Səid küçəsinin fasadı.
2014-cü ildə baş vermiş avtomobil bombalamadan sonra kitabxananın muzey ekspozisiyası ərazisində vurulan zərər.

Kolleksiyalara kağız və perqament üzərində yazılmış çoxlu sayda Quran əlyazmaları daxildir. Bunlardan bəziləri ilkin kufi yazısına aiddir. Digərləri məşhur xəttatlar tərəfindən yazılmışdır. Misir İslam materiallarından, bəlkə də Məmlük mətnində, üçxətt və reyhani əllərində Quranın işıqlı əlyazmalarının görkəmli kolleksiyası var. Misirdəki müxtəlif yerlərdən ərəb papiruslarının kolleksiyaları da var, bəziləri eramızın 7-ci əsrinə və ya ondan əvvələ aiddir. Kitabxana erkən İslam Misirinin sosial və mədəni həyatına dair məlumat mədənidir. Qədim fars və osmanlı sənədləri də kolleksiyanın bir hissəsidir.

Kitabxana Misirin ən böyük əlyazma və sənədlər resursu olaraq qalır və burada dünyanın 57 000-dən çox ən qiymətli əlyazması var. Əlyazmalar kolleksiyası tam sənədləşdirilmiş, tarixi və tərtib edilmiş çoxlu sayda mövzuları əhatə edir. Burada nadir sayda ərəb papirusları da var. Bunlar nikah, kirayə və mübadilə müqavilələri, həmçinin qeydlər, vergilərin hesabları, mirasın bölüşdürülməsi və s. Bu kolleksiyadan cəmi 444 papirus nəşr edilmişdir.[6]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 Library Location Data. // Open Science Framework Center for Open Science, 2019.
  2. ↑ "The National Library and Archives". www.cairo.gov.eg. 2018-11-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-05.
  3. ↑ السيد, أيمن فؤاد. كنوز دار الكتب المصرية. Cairo: دار الكتب والوثائق القومية، جمعية المكنز الإسلامي. 2010. 9, 10, 11, 12.
  4. ↑ "Bomb damages Egypt's National Library and Archives - Islamic - Heritage - Ahram Online". english.ahram.org.eg (ingilis). 2018-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
  5. ↑ "Preserving treasures in Cairo's National Library and Archives". Anita Chowdry (ingilis). 2014-01-27. 2020-07-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
  6. ↑ "دار الكتب والوثائق القومية". www.darelkotob.gov.eg. 2018-11-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.