Mistik səyahət

İnsan ruhunun fiziki bədəni tərk etməsi.

Astral səyahət — insanın bədəndən kənar, ruhi səyahətidir. Əslində bu anlayışın hələ ki, tam izahı yoxdur. Amma ümumi izahati belədir:

Biz ruhi və fiziki bədənlərdən ibarətik. Biz yatanda ruhi bədən fiziki bədənimizi tərk edir. Bu həmişə baş verir, lakin biz heç də həmişə astral adlanan zonaya düşə bilmirik.

Astral səyahət, insan şüurunun və ya ruhunun bədənini tərk edərək fərqli bir reallıq və ya "astral müstəvi" adlanan qeyri-fiziki bir aləmə səyahət etdiyi inancına əsaslanır. Bu anlayış müxtəlif mədəniyyətlərdə və mənəvi ənənələrdə minilliklərdir mövcuddur. Astral səyahətin tarixi dini, fəlsəfi və mistik inanclarla sıx əlaqəlidir.

Cadugərlik və ya ekstrasenslikdə üç dünya var: ruhi dünya, astral dünya və fiziki dünya. Qədim dövrlərdə müdriklər fizika barədə çox dərin biliklərə sahib idilər. Onlar dörd əsas ünsürün adını çəkirdilər: torpaq, su, hava və od. Bu dörd ünsürdən başqa onlar bəzən beşinci ünsürün də olduğunu deyirdilər. Ona incə enerji, efir deyilirdi. Hindlilər onu akasa adlandırırdılar. Əsl adı isə astral və ya astral işıq idi.

Astral səyahət fikri keçmişə dayanır və çoxsaylı mədəniyyətlərdə öz əksini tapmışdır. Müasir "astral proyeksiya" terminologiyası XIX əsr filosofları tərəfindən irəli sürülmüş və təbliğ edilmişdir[1]. Astral səyahət bəzən yuxu və ya meditasiya forması ilə əlaqələndirilir[2].

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Astral səyahətin tarixi onun universal bir konsepsiya olduğunu göstərir[3]. Fərqli mədəniyyətlərdə müxtəlif formalarda olsa da, ruhun bədən sərhədlərini aşdığına dair inam hər zaman mövcud olmuşdur.[4]

Qədim dövr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Astral səyahətin ən qədim formalarından biri şaman praktikalarında görülür[5]. Şamanlar trans vəziyyətinə keçərək "ruh aləminə" səyahət etdiklərinə inanır və orada ruhlarla ünsiyyət qururdular. Bu, şamanik şəfa və ya məlumat əldə etmək məqsədilə edilirdi. Qədim Sibir, Mesoamerika, Afrika və Avstraliya aborigenlərində bu cür praktikalara rast gəlinir.[6]

Qədim Hind fəlsəfəsi və Vedalar astral səyahəti mənəvi təcrübənin bir hissəsi olaraq təsvir edir.[7] "Atman" (ruhun özü) və "Brahman" (kosmik ruh) arasındakı əlaqəni anlamaq üçün ruhun bədəndən ayrılması konsepsiyası təqdim edilir.[8] Yoga və meditasiya praktikaları astral səyahət və ya bədənin fövqündə təcrübələr yaşamaq üçün vasitələrdir.[9]

Qədim Misir inanclarında astral səyahətə bənzər bir anlayış olan "Ba" (insanın ruh komponenti) mövcuddur. [10]"Ba" fiziki bədəni tərk edib başqa aləmlərə gedə bilər. Piramid yazılarında ölülərin ruhlarının astral səfərlər etməsi və tanrılarla ünsiyyət qurması təsvir edilir.[11]

Platon və Pifaqor kimi filosoflar ruhun müstəqil bir varlıq olduğunu və bədən xaricində fəaliyyət göstərə biləcəyini irəli sürürdülər. Neoplatonizmdə ruhun yüksəlməsi və astral aləmlərə çıxışı əsas mövzular arasındadır.[12]

Qədim İran dinində ruhun bədəndən ayrılması,[13] xüsusən ölüm zamanı və ya mənəvi təcrübələrdə, geniş təsvir edilmişdir. Astral səyahət, bu dinin kosmik dualizm anlayışına uyğun olaraq, mənəvi dünyalarla əlaqəni təmin edir.[14]

Orta əsrlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sufi ənənəsində "Miraç" (Hz. Məhəmmədin göyə yüksəlişi) astral səyahətə bənzər bir təcrübə kimi yozulur[15]. Sufi dərvişlər meditasiya və zikr vasitəsilə ruhani aləmlərə səyahət etməyə çalışırdılar.[16]Xristianlığın bəzi mistik təcrübələrində ruhun Tanrı ilə birləşməsi və ya cənnətə yüksəlməsi təsvir olunur.[17] Məsələn, müqəddəslərin ilahi vizyonları və ruhani yüksəlişləri astral səyahətə bənzədilə bilər. Orta əsr ezoteriklər və alkimyaçılar ruhun bədənin xaricində mənəvi səyahətlər etməsi konsepsiyasına inanırdılar. Hermetizm və Kabala kimi ənənələrdə də bu təcrübələr əhəmiyyətli yer tutur.[18]

Müasir dövr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

XIX əsrin sonları və XX əsrin əvvəllərində, Yelena Blavatskaya kimi teosoflar astral müstəviyə çıxışı mənəvi inkişafın bir mərhələsi kimi təsvir etdilər[19]. Astral müstəvi, insan şüurunun və kainatın incə təbəqələrindən biri kimi təqdim olunurdu. XX əsrdə "astral səyahət" termini populyarlaşdı. Bu dövrdə meditasiya, autohipnoz və digər texnikalar vasitəsilə bədən xarici təcrübələrin yaşanması geniş yayılmışdır.[20]Ən populyar müəlliflərdən biri olan Robert Monro, "astral səyahət" və "bədəndən çıxış" anlayışlarını araşdıraraq bu barədə kitablar yazdı. Onun əsərləri bu təcrübəni müasir insanlara daha yaxın və anlaşılan etdi.[21]

Parapsixologiya astral səyahəti tədqiq edən sahələrdən biridir.[22] Bu təcrübəni şüur, beynin fəaliyyəti və reallığın subyektiv qavrayışı ilə əlaqələndirir. Bir çox elm adamı astral səyahəti halüsinasiya, lucid yuxu (aydanıq yuxu) və ya şüurun dəyişmiş vəziyyəti kimi izah edir.[23]

Günümüzdə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Astral səyahət bu gün də mistik, dini və ruhani təcrübələrdə öz aktuallığını qoruyur.[24] Yeni Çağ təlimlərində, meditasiya praktikasında və şəxsiyyətin mənəvi inkişafına yönəlmiş metodlarda geniş istifadə olunur. Həmçinin, bir çox mədəniyyətdə, xüsusən də Şərq fəlsəfələrində, astral səyahət mənəvi maariflənmənin bir yolu kimi qəbul edilir.[25]

Terminologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Astral proyeksiya" ifadəsi iki fərqli şəkildə istifadə edilmişdir. Qızıl Şəfəqin Hermetik Ordeni və bəzi teosofistlər üçün o, klassik və orta əsr filosoflarının işığın bədənində başqa dünyalara, cənnətlərə, cəhənnəmlərə, astroloji sferalara və digər mənzərələrə səyahət mənasını saxladı; lakin bu dairələrdən kənarda termin getdikcə fiziki dünya ətrafında qeyri-fiziki səyahətə tətbiq olunurdu.

Bəzi eksperimentçilər müxtəlif vaxtlara və/yaxud yerlərə baş çəkdiklərini deyirlər: eterik, fiziki dünyada bədəndən kənarda olmaq hissini təmsil etmək üçün istifadə olunur; halbuki astral zaman qavrayışında bəzi dəyişiklikləri ifadə edə bilər. Robert Monro mövcud olan insanları və yerləri əhatə edən keçmiş proyeksiya növünü "Yerli I" və ya "Burada-İndi" kimi təsvir edir: Robert Bryus onu "Real Time Zone" (RTZ) adlandırır və onu qeyri-fiziki ölçü kimi təsvir edir. -fiziki səviyyəyə ən yaxın. Bu eterik cisim, adətən, həmişə olmasa da, görünməzdir, lakin tez-tez gümüş kordonla ayrılarkən fiziki bədənlə əlaqəli olaraq təcrübə tərəfindən qəbul edilir. Bəziləri düşən xəyalları proyeksiya ilə əlaqələndirirlər.

Maks Heindelə görə, eterik ikiqat astral və fiziki aləmlər arasında bir vasitə rolunu oynayır. Onun sistemində prana da adlandırılandırılır, fiziki formaları dəyişməyə imkan verən həyati qüvvədir. Onun təsvirlərindən belə qənaətə gəlmək olar ki, ona görə, bədəndən kənar təcrübə zamanı fiziki olana nəzər saldıqda, texniki olaraq heç də astral aləmdə deyil.

Astral mühit də nəzəriyyəçilər tərəfindən səviyyələrə və ya alt müstəvilərə bölünə bilər, lakin astral müstəvilərin ümumi quruluşu ilə bağlı müxtəlif ənənələrdə çoxlu fərqli fikirlər mövcuddur: bunlara cənnətlər, cəhənnəmlər və digər ölümdən sonrakı sferalar, transsendent mühitlər və ya digər daha az asanlıqla xarakterizə edilən dövlətlər.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Crow, J. L. "Taming the Astral Body: The Theosophical Society's Ongoing Problem of Emotion and Control" (ingilis). zenodo.org. July 29, 2012. 2022-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-13.
  2. ↑ Zusne, Leonard; Jones, Warren H., Anomalistic Psychology: A Study of Magical Thinking', Psychology Press, 1989, ISBN 978-0-8058-0508-6
  3. ↑ Clarke, Peter Bernard. Japanese new religions: in global perspective. 1999 (annotated). Routledge. 2000. ISBN 978-0700711857.
  4. ↑ Besant, Annie Wood. The Ancient Wisdom: An Outline of Theosophical Teachings. Theosophical Publishing Society. 1897. ISBN 978-0524027127.
  5. ↑ Biddle, Ian; Thompson, Marie, redaktorlar Sound, Music, Affect: Theorizing Sonic Experience. Bloomsbury Publishing. 2013. ISBN 978-1441101761.
  6. ↑ Blackmore, Susan. "Near-Death Experiences: In or out of the body?". Skeptical Inquirer. 16 cild. Committee for Skeptical Inquiry. 1991. 34–45. İstifadə tarixi: 2008-06-17.
  7. ↑ Bruce, Robert. Astral Dynamics: A New Approach to Out-of-Body Experiences. Hampton Roads Publishing. 1999. ISBN 1-57174-143-7.
  8. ↑ Chopra, R. Academic Dictionary Of Mythology. India: Isha Books. 2005. ISBN 978-8182052321.
  9. ↑ Carroll, Robert Todd. The Skeptic's Dictionary. John Wiley & Sons. 2003. ISBN 0-471-27242-6.
  10. ↑ Chia, Mantak. Fusion of the Five Elements. Destiny Books. 2007 [1989]. ISBN 978-1594771033.
  11. ↑ Cicero, Chic; Cicero, Tabatha. The Essential Golden Dawn: An Introduction to High Magic. St. Paul, MN: Llewellyn Publications. 2003. ISBN 0-7387-0310-9.
  12. ↑ Crow, John L. "Taming the astral body: the Theosophical Society's ongoing problem of emotion and control". Journal of the American Academy of Religion. 80 (3). 2012: 691–717. doi:10.1093/jaarel/lfs042.
  13. ↑ Crowley, Aleister. Symonds, John; Grant, Kenneth (redaktorlar ). Magick. London: Guild Publishing. 1988.
  14. ↑ DeKorne, Jim. Psychedelic Shamanism, Updated Edition: The Cultivation, Preparation, and Shamanic Use of Psychotropic Plants. North Atlantic Books. 2011. ISBN 978-1556439995.
  15. ↑ Erzeng, Yang. The Story of Han Xiangzi. University of Washington Press. 2007. ISBN 978-0295986906.
  16. ↑ Gregory, John. The Neoplatonists. Kyle Cathie. 1991. ISBN 978-1856260220.
  17. ↑ Donner, Florinda. Being-in-Dreaming: An Initiation Into the Sorcerers' World. Harper Collins. 1992. ISBN 978-0-06-250192-9.
  18. ↑ Fock, Niels. Waiwai: Religion and society of an Amazonian tribe. Nationalmuseets Skrifter Etnografisk Række [Ethnographic Series]. VIII. Copenhagen: The National Museum of Denmark. 1963.
  19. ↑ Hankins, James. Ficino, Avicenna and the Occult Powers of the Rational Soul // Meroi, Fabrizio; Scapparone, Elisabetta (redaktorlar ). La magia nell'Europa moderna: Tra antica sapienza e filosofia naturale. Atti del convegno (Istituto nazionale di studi sul rinascimento) 23. Florence: Leo S. Olschki. 2003. I, 35–52.
  20. ↑ Heindel, Max. Chapter IV: The Constitution of Man: Vital Body – Desire Body – Mind // The Rosicrucian Mysteries. Rosicrucian Fellowship. 1911. ISBN 0911274863 – Rosicrucian.com vasitəsilə.
  21. ↑ Hoppál, Mihály. Az uráli népek hiedelemvilága és a samanizmus [The belief system of Uralic peoples and the shamanism] // Hajdú, Péter (redaktor). Uráli népek: Nyelvrokonaink kultúrája és hagyományai [Uralic peoples: Culture and traditions of our linguistic relatives] (macar). Budapest: Corvina Kiadó. 1975. 211–233. ISBN 978-963-13-0900-3.
  22. ↑ Judge, William. The Ocean of Theosophy (2nd). Theosopical Publishing House. 1893.
  23. ↑ Keller, Helen. My Religion (1st). Garden City: Doubleday, Page & Company. 1927.
  24. ↑ Kleivan, Inge; Sonne, B. Iconography of Religions: Arctic peoples. Eskimos, Greenland and Canada. Leiden, The Netherlands: E.J. Brill. 1985. ISBN 978-90-04-07160-5.
  25. ↑ Kramer, K.; Larkin, J. S. Death Dreams: Unveiling Mysteries of the Unconscious Mind. Paulist Press. 1993. ISBN 978-0809133499.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Rickard, B.; Michell, J. The Rough Guide to Unexplained Phenomena. Rough Guides. 2007. ISBN 978-1843537083.
  • Scherman, Nosson, redaktorThe ArtScroll English Tanach. ArtScroll Series (First). Brooklyn, New York: Mesorah Publications. 2011. ISBN 978-1422610657.
  • Wynn, Charles M.; Wiggins, Arthur W.; Harris, Sidney. Quantum leaps in the wrong direction: where real science ends – and pseudoscience begins. Joseph Henry Press. 2001. ISBN 978-0309073097.
  • Zusne, Leonard; Jones, Warren H. Anomalistic Psychology: A Study of Magical Thinking. Psychology Press. 1989. ISBN 978-0805805086.
  • Nema. Maat Magic: a Guide to Self-Initiation. York Beach, Maine: Samuel Weiser. 1995. ISBN 0-87728-827-5.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]