Nüşabə Əsəd Məmmədli
|
Bu məqalə 1946-cı il təvəllüdlü yazıçı Nüşabə Əsəd Məmmədli haqqındadır. 1953-cü il təvəllüdlü yazıçı Nüşabə Məmmədli üçün Nüşabə Məmmədli səhifəsinə baxın. |
Nüşabə Əsəd Məmmədli (8 dekabr 1946, Kirovabad) – müasir Azərbaycan yazıçısı, jurnalisti, dramaturqu, publisiti və ictimai xadimidir. Psixoloji realizm üsulunda yazdığı əsərlər 21-ci əsrin vacib və aktual problemlərini qaldırır.[1] Əsərlərin çoxsunda həyatın şəraitlər ilə savaşan bir güclü qadın obrazı yaradır. Bir neçə əsərərində Nüşabə Məmmədli tarixi motivlərə əsaslanır. (“Cavad xan”, “Süleyman peyğambərin padşaqlığı”) Əsərləri rus, inqilis, polyak, gürcü, ukrayn, fars, türk dillərinə tərcümə olunmuşdur. Azərbaycan ədəbiyyatının “İmpressionizm”in banisidir.
| Nüşabə Əsəd Məmmədli | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 8 dekabr 1946 (77 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, jurnalist |
| Əsərlərinin dili | rus, inqilis, polyak, qürcü, ukrayna, fars, türk |
| Mükafatları |
  |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Nüşabə Məmmədova Əsəd qızı Gəncədə doğulub. 1972-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirib. Elə həmin ildən "Novosti Gyandji" qəzetində fəaliyyətə başlayıb. 1991-1995-ci illərdə həmin qəzetin redaktoru olub. Bir neçə kitabın, pyes və kino-ssenarinin müəllifidir.
1991-ci ildə Gəncə Dövlət Dram teatrında Nüşabə xanımın "Cavad xan" tarixi dramı tamaşaya qoyulmuşdur. Bir neçə peşəkar mükafata layiq görülmüş, respublikanın «Əməkdar jurnalisti» adını almışdır. 1997-ci ildə "Qadın hüquqlarını müdafiə" cəmiyyətinin Dilarə Əliyeva adına mükafatına layiq görülüb. Gəncə Jurnalist Assosiasiyasının sədri, Ümumdünya Qadın Jurnalistiəri təşkilatının üzvüdür. N.Məmmədovanın "Aeroport" pyesi Dövlət Televiziyasının hərbi-vətənpərvərlik mövzusunda keçirdiyi müsabiqənin qalibi olmuşdur.
Xocalı soyqırımına həsr edilmiş "Haray" pyesi əsasında eyniadlı bədii film çəkilmişdir. "Tomris" Analar cəmiyyəti 1992-ci ildə yaranıb, həmin ilin aprelində Gəncə şəhər İcra Hakimiyyətində qeydə alınıb. 1999-cu ildə Respublika Ədliyyə Nazirliyində yenidən qeydiyyatdan keçib. Cəmiyyət yarandığı gündən qaçqınlara, məcburi köçkünlərə mənəvi və maddi yardım etməyi özünə borc bilmişdir.
O, qadın hüquqlarını müdafiə edir, respublikada demokratik islahatların aparılması işində fəallıq göstərir. Cəmiyyətin üzvləri Qarabağ müharibəsində iştirak edən və bütün əsgəri xidmətdə olan gənclərlə əlaqə saxlayır, onlarla görüşür, problemlərinin həllində yardımçı olmağa çalışırlar.
1992-1995-ci illərdə "Tomris" cəmiyyətinin üzvləri Gəncədə yerləşən hospitallara gedir, yaralı əsgərlərə baş çəkir, onlara analıq qayğısı göstərirdilər.
Filmoqrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əsərləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- “Yarpaq tökümü”—1984-cü il. Gənclik nəşriyyatı (hekayələr toplusu) Bu hekayələrdən biri “Yaşıl otlar cücərir”—Cavad xana həsr olunmuşdur.[2]
- “Unutmaq istəyirəm” (pyes) 1983-cü ildə Gəncə Dövlət Dram teatrında tamaşaya qoyulub (Milli televiziyanın qızıl fonduna daxil edilib)
- “İlğım” (roman və povestlər) 1987—Gənclik nəşriyyatı.
- “Sonuncu mahnı”—1991 (povest, pyes, roman)-Azərnəşr
- “Cavad xan”-1991, pyes və roman. Gəncə Dövlət dram teatrı (milli televiziyanın qızıl fonduna daxil edilib). 1996-cı il, Gəncə nəşriyyatı. Əsər ilk dəfə olaraq 1991-1992-ci ildə “El” jurnalında çap olunmuşdur.
- 2017-ci ildə Nüşabə Əsəd Məmmədlinin roman və hekayələrdən ibarət “Cavad xan” adlı kitabı Ankarada nəşr olunub. [3]
- “Haray”—pyes (1993-cü ildə onun əsasında eyni adlı bədii flm çəkilib.)
- “Lalə talası” povest və hekayələr (2004-cü il. Adiloğlu nəşriyyatı. Bakı.
- “Bəyaz çiçəklərin rəqsi”-pyes, 2007-ci ildə onun əsasında bədii televiziya filmi çəkilmişdir.[4]
- “Qürub” povest. Gəncə, “Əskəroğlu” nəşriyyatı. 2014-cü il.
- 2012-ci ildə 20 yanvar faciəsinə həsr olunmuş “Vida nəğməsi” kitabı polyak dilinə tərcümə olunmuş və əsərin təqdimatı Varşava Dövlət Universitetində keçirilmişdir.
- “Autum tango” (Payız tanqosu) kitabı 2015-ci ildə Londonda çap olunmuıdur. “Amazon.com” portalında yerləşdirilmişdir.[5][6]
- “Makovoye pole” (Lalə talası) povestlər 2012-il “Kövsər” nəşriyatı, Bakı
- 2012-ci ildə “Lalə talası” povestlər kitabı gürcü dilinə tərcümə edilmişdir. Həmin il Kutaisi şəhərində Dövlət və içtimai xadimlərin iştiraki ilə bu kitabın təqdimatı keçirilmişdir.
- 2019-cu ildə "İmtahan" adlı hekayəsi özbək dilinə tərcümə olunmuşdur. [7]
Təltifləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 1983-cü ildə-“Qızıl qələm” mükafatı laureatı; (Respublika jurnalistlər ittifaqı)
- 1989-cu ildə ilin ən yaxşı publisisti. (Respublika Jurnalistlər Birliyi)
- 1989-cu ildə “Dairə” povesti fars dilinə tərcümə olunmuş və İranın “Keyxani havayi” jurnalında ilin ən yaxşı əcnəbi əsəri adına layiq görülmüşdür
- 1991-ci ildə “Əməkdar jurnalist”
- 1997-ci il. Dilarə Əliyeva adına mükafat (Azərbaycan Qadın Hüquqlarını müdafiə təşkilatı)
- 1997-ci il. Azərbaycan Dövlət televiziyası vətənpərvərlik mövzusunda elan olunmuş müsabiqədə “Aeroport” ssenarisi mükafat almışdır.
- 2004-cü ildə respublika jurnalistlər ittifaqının “Zərdabi” mükafatına layiq görülüb.
- 2022-ci ildə Cavad Xan Tarix və Mədəniyyət Fondu tərəfindən "Cavad Xan" ordeni ilə təltif edilib.[8]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-06.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-06.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-21.
- ↑ http://hafta.az/news.php?id=18919[ölü keçid]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-13.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-06.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-23.
- ↑ "Nüşabə Əsəd Məmmədlinin yaradıcılıq gecəsi". 2023-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fev 2023.