Nea Eklezya

'Nea Eklezya (yun. Νέα Ἐκκλησία Azərbaycanca: 'Yeni Kilsə) — Bizans İmperatoru Makedoniyalı I Basileios tərəfindən 876 ilə 880-ci illər arasında Konstantinopolda inşa etdirilmiş bir kilsədir. Bizansın paytaxtında VI əsrdə inşa edilən Aya Sofyadan sonra inşa edilmiş ilk monumental kilsəyə. Bizans arxitekturasının orta çağının başlanğıcını işarə edən bu kilsə Palaiologos Xanədanı dövrünə qədər istifadə edilmişdir. Osmanlılar tərəfindən barıt anbarı olaraq istifadə edilən bu quruluş, 1490-ci ildə ildırım düşməsindən sonra təxrib olmuşdur.

İmperator I. Basileios, Bizans tarixinin ən müvəffəqiyyətli ailəsi olan Makedon Xanədanının qurucusudur. Basileios, özünü imperatorluğun yenidən qurucusu, yeni Yustinian adlandırmış və böyük qabaqcılı kimi Konstantinopolisdə böyük bir inşa hücumu başlatmışdır. Yeni Kilsə adının ilk sözü Nea, Basileiosun Aya Sofyasını və yeni bir dövrün başlanğıcını işarə edər.^[1]

Daphne Sarayında olan Əziz Stefen Kilsəsi, Faroslu Bakirə qızın Kilsəsi ilə birlikdə Nea Eklezya, İmperatorluq sarayında olan müqəddəs əmanətlərin ana evsahiplerinden biriydi.^[2] Bunlar arasında peyğəmbər İlyasa aid köçün, üç mələyi qonaq etdiyi İbrahimin masası, Şamuelin Davudu müqəddəs yağ ilə yağlarken istifadə borusu və Böyük Konstantinin əmanətləri vardı. 10. əsrdən sonra sarayda Ana tac otağı Hrisotriklinos kimi digər yerlərdə olan daha başqa əmanət Nea Eklezya'ya daşınmışdır.^[3]

• 3D reconstruction of the building at the Byzantium 1200 project