Nenlər

Nenlər
nen. ненэй ненэч
*rus.* Ненцы
Ümumi sayı
	45 000
Yaşadığı ərazilər
Dili
	nenes dili, rus dili
Dini
	Şamanizm, Pravoslavlıq
Qohum xalqlar
	Enlər, Nqanasanlar, Selkuplar, Kamasinlər

Nenlər (nen. ненэй ненэче, хасово, нещанг; köhnə — samoyedlər, юраки;luoravetlan) —Cənubi Sibirdə xalq.

Ümumi məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]

İndiki Arxangelsk, Tümen, Tomsk, Krasnoyarsk və b. rus əyalətlərində yaşayan və cəmi 34 min nəfərdən ibarət nenlər (“nenes”, “iqanasan” “selkup” da adlanırlar) azsaylı millətlərdəndir. Nenlər, və ya Nen xalqı ya da Yuraklar (Rusca yazılışı: Ненцы - Nentsı [çoxluq]) Rusiya Federasiyasında yerli bir xalqdır. 2002 ili siyahıyaalmaya görə Rusiya Federasiyasında 41,302 Nenet yaşamaqdadır. Dilləri Nencədir. Bəzən İngiliscədəki çoxluq takısı olan (s) ilə qarışdırıldıqları üçün Nenet şəklində tələffüz edilməkdədir. Nenləriçlərində Enets xalqı, Selkup və Nganasan xalqının da daxil olduğu Samoyedler qrupu içinə girərlər. İki böyük Nenqrupu vardır: Tundra Nenləri və Meşə Nenləri. Bəziləri Nenlərin miladdan əvvəl 3000lərdə fin-Ural dillərini danışan qruplardan ayrıldıqları və miladdan əvvəl 200lərdə Türkcə və Altayca danışan xalqlarla qarışacaqları şərqə köç edən qruplar olduğuna inanmaqdadırlar. Nenlər torpağa və təbii qaynaqlara hörmət üzərində dayanan şamanist və animist bir inanc sisteminə sahibdirlər. Klan əsaslı bir ictimai quruluşlanmaları vardır. Nen şamanlarına Dadıba deyilir. Nenlər köçəri həyat tərzi keçirirlər.Nenlər 500.000 maral saxlayırlar və bu marallardan həm də xizək üzərində hərəkət üçün də istifadə edirlər. Nenlər Ural irqinə aiddir ki ural irqi də avrapoid və malqaloid irqinin qarışığıdır. Nen dili Ural dil ailəsinin Samoyed qrupuna aiddir və iki dialekt ibarətdir - qərb və şərq dialekti.(ненэць) nen dilindən tərcümədə insan deməkdir. Nenlər əsasən maral ətindən istifadə edirlər.Onlar hətta təzə qaraciyər böyrək maral qanı kimi ekzotik yeməklər də yeyirlər amma onların ən çox sevdikləri yemək dil və ürəkdir.Ağır soyuq şəraitdə yaşamaları onlara maral ətini konservləşdirməyi əti qanlı yeməyi hətta maral qanını belə içməyi öyrətdi. onlar maral əti bundan başqa, burada konserv və donuz əti, dəniz heyvanların əti, eləcə də şirin balıq istifadə olunur.Onlar nadir hallarda düyü və makarondan istifadə edirlər.Onlar nadir hallarda istifadə etsələr belə ancaq çovdar unundan hazırlanmış çörəyə üstünlük verirlər

Nenlərin yaşadığı ərazilər Yamalo-Nen Muxtar mahalında: Яр-Сале kəndi 3035nəfər Гыда qəsəbəsi 2133 Антипаюта qəsəbəsi 1993 Сеяха qəsəbəsi 1926 Панаевскqəsəbəsi 1512 Новый Порт qəsəbəsi 1461 Тазовский kəndi 1243 Самбург kəndi 1179 Находка kəndi 1115 Щучье kəndi 1104 Салехард şəhəri 892 Ныда kəndi 793 Белоярск qəsəbəsi 681 Кутопьюган qəsəbəsi 676 Харампур kəndi 646 Мессо kəndi 620 Тарко-Сале kəndi 566 Матюй-Сале kəndi 465 Халясавэй kəndi 461 Сунэй-Сале kəndi 394 Аксарка qəsəbəsi 326 Салемал qəsəbəsi 319 Надым şəhəri 313 Мыс-Каменный qəsəbəsi 311 Нори qəsəbəsi 301 Лабытнанги şəhəri 266 Тибей-Сале kəndi 184 Юрибей kəndi 178 Лаборовая kəndi 168 Яптик-Сале kəndi 133 Газ-Салеqəsəbəsi 115 Новый Уренгой şəhəri 100 Nen Muxtar mahalı Нарьян-Мар şəhəri 931 Нельмин Нос qəsəbəsi 885 Красное qəsəbəsi 826 Несь kəndi 680 Усть-Кара qəsəbəsi 552 Хорей-Вер qəsəbəsi 415 Ома kəndi 396 Бугриноqəsəbəsi 383 Индига qəsəbəsi 370 Каратайка qəsəbəsi 323 Искателей kəndi 312 Харута qəsəbəsi 296 Амдерма kəndi 220 Хонгурей qəsəbəsi 153 Выучейский qəsəbəsi 114 Krasnoyarsk diyarı: Носок qəsəbəsi 1232 Тухард qəsəbəsi 552 город Дудинка 351 Воронцово qəsəbəsi 244 Караул kəndi 185 Усть-Порт qəsəbəsi 166 Байкаловск qəsəbəsi 116 Ханты-Мансийский АО: Саранпауль kəndi 249 Варьеган kəndi 196 Нумто kəndi 142 Komi Respublikası: Советский kəndi 241 Воркута şəhəri 115 Arxangelsk vilayəti: Архангельск şəhəri 122 Tümen vilayəti: Тюмень şəhəri 112 sankt peterburq: Санкт-Петербург şəhəri 192