Nuklon

Nuklonlar (lat. nucleus "nüvə") — atom nüvəsinin əsas komponentləri olan hissəciklər. Nuklonlara protonlar və neytronlar daxildir.

Elektromaqnit qarşılıqlı təsir nöqteyi-nəzərindən proton və neytron fərqli hissəciklərdir, çünki proton elektrik yüklüdür, neytron isə yüklü deyil. Bununla belə, atom nüvələrinin miqyasında həlledici olan güclü qarşılıqlı təsir nöqteyi-nəzərindən bu hissəciklər bir-birindən fərqlənmir, buna görə də nuklon termini meydana çıxdı, proton və neytron iki fərqli vəziyyət kimi qəbul edilməyə başladı. Nuklonun izospin vəziyyətlərinin xassələrinin oxşarlığı izotopik dəyişkənliyin təzahürlərindən biridir. Nüvədəki nuklonların sayı nüvənin kütlə miqdarı adlanır. Nuklonların sayı eyni olan fiziki sistemlərə (nüvələr, atomlar, molekullar) izobarlar deyilir; məsələn, 20Ne, 20Na atomları və 1H19F molekulu izobarlardır — bu sistemlərin hər birində 20 nuklon var.

Nuklonlar barion ailəsinə (N-barion qrupu) aiddir. Onlar məlum olan ən yüngül barionlardır.

Nuklonların xassələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Adı Təyinatı Kütləsi, M eV Sərbəst vəziyyətdə həyat müddəti Elektrik yükü İzospin proyeksiyası Kvark tərkibi
Neytron n 0 939.565 886 san 0 −1/2 udd
Proton p + 938.2726 > 2,9 ×1029 il +1 +1/2 uud

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Christine A. Aidala, Steven D. Bass, Delia Hasch, Gerhard K. Mallot. The spin structure of the nucleon (англ.) // Rev. Mod. Phys.. — 2013. — Vol. 85. — P. 655–691. — doi:10.1103/RevModPhys.85.655. — arXiv:1209.2803.