Olfactores
Olfactores (latın dilində "qoxulayanlar") — Tunicata (tunikatlar) və Vertebrata (omurgalılar)-nı əhatə edən Xordalılar (Chordata) içərisində bir kladır.[1] Olfactores, Cephalochordata (başxordalılar) kladına daxil olmayan yeganə xordatlar olan Sefaloxordatlar (Cephalochordata) xaricində bütün xordatların böyük əksəriyyətini təmsil edir.
| Olfactores | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Olfactores |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
| ||||||
Olfactores adı, başxordalılardan fərqli olaraq, farenks tənəffüs və duyğu funksiyalarının inkişafı səbəbindən latın dilində "qoxulayanlar" mənasını verən "olfactores" sözündən gəlir. Başxordalılar tənəffüs sistemi və ixtisaslaşmış hiss orqanlarına sahib deyil.
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Olfactores kladının əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
- Farenks tənəffüs sistemi: Olfactores üzvləri, tənəffüs üçün istifadə edilən farenksdə yerləşən yarıqlara (gill yarıqlarına) malikdirlər.
- İxtisaslaşmış hiss orqanları: Olfactores üzvləri, qoxu, dad, görmə və eşitmə kimi ixtisaslaşmış hiss orqanlarına malikdirlər.
- Sinir borusu: Olfactores üzvləri, dorsal boşluq sinir borusuna malikdirlər. Bu, onların sinir sisteminin əsasını təşkil edir.
Təsnifatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Olfactores kladı, iki əsas qrupdan ibarətdir:
- Tunicata (Tunikatlar): Bu qrup, dənizdə yaşayan və süzmə yolu ilə qidalanan heyvanları əhatə edir. Tunikatlar, yetkinlik dövründə hərəkətsizdir və bədənləri tunika adlanan bir örtüklə əhatə olunmuşdur.
- Vertebrata (Omurgalılar): Bu qrup, balıqlar, amfibilər, sürünənlər, quşlar və məməlilər kimi heyvanları əhatə edir. Omurgalılar, onurğa sütunu və kəllə sümüyünə malikdirlər.
Filogenetik əlaqələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Olfactores kladının filogenetik əlaqələri, molekulyar və morfoloji dəlillərə əsasən yaxşı dəstəklənir. Tunikatlar, omurgalıların ən yaxın yaşayan qohumlarıdır və bu iki qrupun ortaq bir əcdaddan gəldiyi düşünülür.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Delsuc, F.; Brinkmann, H.; Chourrout, D.; Philippe, H. "Tunicates and not cephalochordates are the closest living relatives of vertebrates". Nature. 439 (7079). 2006: 965–968. Bibcode:2006Natur.439..965D. doi:10.1038/nature04336. PMID 16495997.