Pikok—Vayzmen hipotezi

Pikok—Vayzmen hipotezi (Pikok—Vaysmen hipotezi, Pikok—Vaysmen modeli, Pikok—Vayzmen nəzəriyyə, ing. Peacock-Wiseman Hypothesis) — özəl sektorun dövlət sektoru ilə əvəzlənməsinin təsiri ilk dəfə ingilis iqtisadçıları Alan Pikok və Cek Vayzmen tərəfindən 1961-ci ildə öz işlərində təqdim edilmişdir. Müəlliflər qeyd ediblər ki, böhran dövründə (müharibə illəri, aclıq, sosial kataklizmlər) ölkələr dövlət xərclərini artırır, dövlət xərcləri əhəmiyyətli həddə qədər artır, vergi dərəcələri artırmağa məcbur olur və müvafiq olaraq özəl xərclər azalır. Özəl xərclərin dövlət xərcləri ilə əvəzlənməsi effekti var.

Tarixi

Bu fərziyyə ilk dəfə ingilis iqtisadçıları Alan Peacock və Jack Wiseman tərəfindən 1961-ci ildə “Birləşmiş Krallıqda dövlət xərclərinin yüksəlişi”^[1] adlı əsərində irəli sürülmüşdür.

Hipotezin mahiyyəti

Müəlliflər böhran dövründə (müharibə illəri, aclıq, sosial kataklizmlər) ölkələrin dövlət xərclərini artırdığını, dövlət xərclərinin əhəmiyyətli səviyyəyə yüksəldiyini, vergi dərəcələrinin artmağa məcbur edildiyini və müvafiq olaraq özəl xərclərin azaldığını qeyd etmişlər^[2]. Özəl xərclərin dövlət xərcləri ilə əvəzlənməsi effekti var

Əvəz edilmə səbəbləri

A. Pikok və C. Vayzmenin işinə görə, böhran dövründən sonra daha yüksək dövlət xərclərinin dəstəklənməsinin səbəbləri^[3]:

əvvəllər mövcud olmayan əhəmiyyətli iri layihələri maliyyələşdirmək imkanı;
artıq başlanmış layihələrin dəstəklənməsi zərurəti, dövlətin üzərinə götürdüyü yeni öhdəliklər.

İstinadlar

↑ Peacock A.T., Wiseman J. Growth of Public Expenditures in the United Kingdom Arxivləşdirilib 2019-12-30 at the Wayback Machine — New York: National Bureau of Economic Research, 1961 — ISBN 0-87014-071-X
↑ Колосницына М. Г. Экономика общественного сектора: государственные расходы Arxivləşdirilib 2019-12-30 at the Wayback Machine//Экономический журнал, № 3, 2003 — С.371—391
↑ Аронсон Дж. Р., Отт Э.Ф. Рост государственного сектора (PDF). 1 (Панорама экономической мысли конца XX столетия). СПб.: Экономическая школа. Под ред. Д.Гринэуэя, М.Блини, И.Стюарта. 2002. 638–665. ISBN 5-900428-66-4.

[1] Peacock A.T., Wiseman J. Growth of Public Expenditures in the United Kingdom Arxivləşdirilib 2019-12-30 at the Wayback Machine — New York: National Bureau of Economic Research, 1961 — ISBN 0-87014-071-X

[2] Колосницына М. Г. Экономика общественного сектора: государственные расходы Arxivləşdirilib 2019-12-30 at the Wayback Machine//Экономический журнал, № 3, 2003 — С.371—391

[:1-3] Аронсон Дж. Р., Отт Э.Ф. Рост государственного сектора (PDF). 1 (Панорама экономической мысли конца XX столетия). СПб.: Экономическая школа. Под ред. Д.Гринэуэя, М.Блини, И.Стюарта. 2002. 638–665. ISBN 5-900428-66-4.

[1]

[2]

[3]