Pontsa adaları
Pontsa adaları (it. Isole Ponziane) — Apennin yarımadasının qərb sahilində yerləşən Tirren dənizində arxipelaq. İnzibati olaraq Pont adaları Lazio bölgəsinin Latina əyalətinə daxildir. Adaların əhalisi 4,066 (2009). Adaların sahəsi 11.39 km².
| Pontsa adaları | |
|---|---|
.png) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ümumi sahəsi |
|
| Hündür nöqtəsi | 280 m |
| Yerləşməsi | |
| 40°53′04″ şm. e. 13°09′15″ ş. u. | |
| Ölkə | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adaların ən böyüyü — Pontsa adasının şərəfinə kollektiv bir adı var. Arxipelaqın digər adaları Palmarola, Dzannone (Çirçeo Milli Parkına daxil edilir) və Qavi, Pontsa ilə birlikdə arxipelaqın şimal-qərb adalar qrupunu, həmçinin Ventoten və Santo-Stefano adalarının cənub-şərq adalarını təşkil edir. Bu iki qrup 22 dəniz mil məsafəsi ilə ayrılmışdır. Sabaudia və Çirçeo burunu arasından Dzannone qədər olan məsafə 12 dəniz, Ventotene isə Gaeta'dan 21 mil məsafədədir. Santo-Stefano və İskya adaları arasındakı məsafə 22 dəniz milidir.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adaların insan tərəfindən inkişafı tarixi bir min ildən çoxdur. Adalarda neolit və tunc dövrünün artefaktlarına rast gəlinir. Adalar Mavi Qrotu yaradan etrusklar tərəfindən istifadə edilmişdir. Adalar haqqında ilk yazılı qeyd miladdan əvvəl 338-ci ildə Romalıların Volks üzərində qazandıqları qələbənin e.ə. təsviridir. Romalılar adaları "Pontia" (lat. Pontia) adlandırdılar.[2] Oktavian Avqustun hakimiyyəti dövründə adaların əhalisi artdı. Romalılar Ponza və Ventoten adalarından balıq yetişdirmək üçün istifadə etdilər. Pontsa üzərində Grotto di Pilato balıqçılıq kompleksləri qorunub saxlanılmışdır. İndiki limanın cənubundakı adanın şərq hissəsində yerləşən dörd böyük balıq hövzəsi Ventotendə qorunub saxlanılmışdır. Ventotendə (və daha az dərəcədə Pontsa üzərində) Rom liman qurğularının qalıqları var.<ref>John J. Dvorak, Giuseppe Mastrolorenzo. The mechanisms of recent vertical crustal movements in Campi Flegrei caldera, southern Italy. Geological Society of America. 1991. 23–24. ISBN 0813722632. Adalar etibarsız vətəndaşlara müraciət etmək üçün istifadə olunurdu.
Orta əsrlərdə saratin və quldurlar tərəfindən edilən basqılar səbəbiylə adalar tərk edildi, baxmayaraq ki, Pontsa, məsələn, Bokaççonun "Dekameron" (ikinci günün altıncı hekayəsi) adında xatırlanır. XVIII əsrdə Neapol Krallığı yenidən adaları müstəmləkə etdi.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
- ↑ Society for the Diffusion of Useful Knowledge (Great Britain). The Penny Cyclopædia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. 18. C. Knight. 1840. 398.