Portfel

Maliyyədə Portfel (ing. portfolio) — hüquqi və fiziki şəxslərin investisiya məcmusu.

İnvestisiya portfeli real və ya maliyyə investisiyalarının məcmusudur. Dar mənada, bu, bir investora məxsus olan və bütövlükdə idarə olunan müxtəlif növ, müxtəlif müddətlər və müxtəlif likvidlik dərəcələri olan qiymətli kağızlar toplusudur.

Aktivlərin hər bir növünün nisbətinin dominant olmadığı investisiya portfeli diversifikasiya edilmiş^[1] adlanır (bax: diversifikasiya). Belə bir portfel eyni gəlirlilik sırasına malik bir qiymətli kağızla müqayisədə daha aşağı risk dərəcəsinə malikdir.

İnvestisiya portfellərini aqressiv - yüksək gəlirli və yüksək risk səviyyəsinə malik aktivlərdən formalaşan, eləcə də strukturu bazar indeksinin strukturu ilə üst-üstə düşən passivlərə bölmək olar.

Portfelin iki əsas xüsusiyyəti riskliliyi xarakterizə edən beta dəyəri və gəlirlilik göstəricisidir.

Portfel növü portfelin formalaşması vəzifələri və ya portfelə daxil olan qiymətli kağızların növləri baxımından portfelin ümumiləşdirilmiş təsviridir. Praktikada aşağıdakı təsnifat mövcuddur:

1. Artım portfeli bazarda bazar dəyəri sürətlə artan səhmlərə yönəlib. Belə bir portfelin məqsədi investorun kapitalını artırmaqdır. Buna görə də portfel sahibinə az miqdarda dividendlər ödənilə bilər. Bu portfelə gənc, sürətlə inkişaf edən şirkətlərin səhmləri daxil ola bilər. Bu portfelə investisiyalar kifayət qədər risklidir, lakin gələcəkdə yüksək gəlir gətirə bilər.
2. Gəlir portfeli dividend və faiz ödənişləri şəklində yüksək cari gəlir əldə etməyə yönəldilmişdir. Bu portfelə yüksək cari gəlir gətirən, lakin bazar dəyərində mülayim artıma malik səhmlər, eləcə də əhəmiyyətli cari kupon ödənişləri ilə xarakterizə olunan istiqrazlar daxildir. Bu növ portfelin bir xüsusiyyəti, mühafizəkar investor üçün məqbul olan minimum risk səviyyəsi ilə maksimum cari gəlir əldə etməyə yönəldilməsidir. Buna görə də belə portfel investisiyasının obyektləri yanacaq-energetika kompleksində, rabitə və digər prioritet sahələrdə fəaliyyət göstərən ən etibarlı səhmdar cəmiyyətlərinin korporativ qiymətli kağızlarıdır.
3. Risk kapitalı portfeli tədqiqat və inkişaf üçün böyük birdəfəlik xərc tələb edən, lakin qısa müddətdə yüksək gəlirlilik təklif edən yeni texnologiyalar və məhsullar təqdim edən şirkətlərin qiymətli kağızlarından ibarətdir.
4. Balanslaşdırılmış portfelə müxtəlif ödəmə müddətləri, potensial gəlirlər və investisiya riski səviyyələri olan qiymətli kağızlar daxildir. Belə bir portfel adətən bazar dəyəri sürətlə dəyişən qiymətli kağızların orta sabit gəlir gətirən maliyyə alətləri ilə birləşməsidir. İnvestor riskə münasibətindən asılı olaraq, onlar arasındakı nisbəti müstəqil olaraq müəyyən edir.
5. Qısamüddətli qiymətli kağızlar portfeli müstəsna olaraq tez reallaşdırıla bilən yüksək likvidli qiymətli kağızlardan formalaşır.
6. Uzunmüddətli sabit gəlirli qiymətli kağızlar portfeli əsas diqqəti ödəmə müddəti beş ildən çox olan uzunmüddətli istiqrazlara yönəldir.
7. İxtisaslaşdırılmış portfelin formalaşdırılması xüsusi törəmə alətlər bazarının maliyyə alətlərinə (opsionlar, fyuçerslər) investisiya etmək deməkdir.
8. Regional və sənaye portfellərinə ayrı-ayrı qurumlar və yerli hakimiyyət orqanları tərəfindən buraxılmış qiymətli kağızlar, habelə özəl şirkətlər və ya konkret sənayedə fəaliyyət göstərən korporasiyaların qiymətli kağızları daxildir.
9. Xarici qiymətli kağızlar portfeli.

İnvestisiya portfelinin gəlirliliyini artırmaq üçün sözdə. formul strategiyaları, yəni bəzi düsturlara uyğun olaraq investisiyaları avtomatik yönləndirən əvvəlcədən müəyyən edilmiş planlar. Formula strategiyalarına, xüsusən, orta qiymət və orta dəyər daxildir.

• Майкл Эдлесон. Усреднение ценности. Простая и надежная стратегия повышения доходности инвестиций на фондовом рынке. М.: Альпина Паблишер . 2021 [Edleson Michael E., Bernstein William J.Value Averaging: The Safe and Easy Strategy for Higher Investment Returns]. ISBN 978-5-9614-7515-9.