Portfelin optimallaşdırılması

Portfelin optimallaşdırılması (ing. Portfolio optimization) — maliyyə aktivlərindən ibarət olan portfelin gəlirlilik və risk arasındakı tarazlığı maksimumlaşdırmaq məqsədilə idarə edilməsini nəzərdə tutur.[1] Proses, müxtəlif investisiya aktivlərinin (səhmlər, istiqrazlar, daşınmaz əmlak və s.) düzgün bölüşdürülməsi və birləşdirilməsi yolu ilə həyata keçirilir.[2]

Portfelin optimallaşdırılmasında əsas məqsəd:[3]

  1. Gəlirliliyi artırmaq — sərmayədən əldə edilən gəlirin maksimuma çatdırılması.
  2. Riskin azaldılması — portfelin ümumi riskinin minimallaşdırılması və ya idarə olunması.[4]

Optimallaşdırma metodları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Markovitz modeli (Effektiv sərhəd)
    • Bu modelə əsasən, hər bir portfel üçün müəyyən bir risk səviyyəsində maksimum gəlir əldə etmək mümkündür.[5]
    • Effektiv sərhəd – mümkün olan ən yaxşı portfellərin (ən yüksək gəlir-risk nisbəti ilə) cizgisidir.
    • Daxil olan əsas anlayışlar
      • Gözlənilən gəlir: Aktivlərdən əldə edilə biləcək orta gəlir.
      • Standart kənarlaşma: Aktivlərin riskini ölçən göstərici.
      • Korrelyasiya: Aktivlərin bir-birinə olan təsirini ölçür.[6]
  2. Sharpe əmsalı
    • Bu metod portfelin risk tənzimlənmiş gəlirliliyini qiymətləndirir.[7]
    • Sharpe əmsalı = (Portfel gəliri - Risksiz gəlir) / Portfelin standart kənarlaşması.
    • Yüksək Sharpe əmsalı daha yaxşı risk-gəlir nisbətini göstərir.

Prosesi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aktivlərin gəlirliliyi, riski və korrelyasiyası barədə məlumat toplanır.İnvestorun riskə olan dözümlülüyünə uyğun hədəf seçilir. Müxtəlif aktivlər arasında sərmayə paylanır.[8] Seçilmiş modelə əsasən ən uyğun portfel formalaşdırılır. Bazardakı dəyişikliklərə uyğun portfel yenidən tənzimlənir. Portfel optimallaşdırılması prosesində proqram təminatları (məsələn, Excel, Python ilə "PyPortfolioOpt" kitabxanası, R və ya xüsusi maliyyə alətləri) da effektiv şəkildə istifadə olunur.[9]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Markowitz, H.M. "Portfolio Selection". The Journal of Finance. 7 (1). March 1952: 77–91. doi:10.2307/2975974. JSTOR 2975974. 2018-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-15.
  2. ↑ Markowitz, H.M. Portfolio Selection: Efficient Diversification of Investments. New York: John Wiley & Sons. 1959. 2008-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-15. (reprinted by Yale University Press, 1970, ISBN 978-0-300-01372-6; 2nd ed. Basil Blackwell, 1991, ISBN 978-1-55786-108-5)
  3. ↑ Cvitanić, Jakša; Polimenis, Vassilis; Zapatero, Fernando. "Optimal portfolio allocation with higher moments". Annals of Finance (ingilis). 4 (1). 1 January 2008: 1–28. doi:10.1007/s10436-007-0071-5. ISSN 1614-2446.
  4. ↑ The Critical Line Method Arxiv surəti 9 yanvar 2020 tarixindən Wayback Machine saytında in William Sharpe, Macro-Investment Analysis (online text)
  5. ↑ Markowitz, Harry. "The optimization of a quadratic function subject to linear constraints". Naval Research Logistics Quarterly. 3 (1–2). 1956: 111–133. doi:10.1002/nav.3800030110.
  6. ↑ Kim, Young Shin; Giacometti, Rosella; Rachev, Svetlozar; Fabozzi, Frank J.; Mignacca, Domenico. "Measuring financial risk and portfolio optimization with a non-Gaussian multivariate model". Annals of Operations Research. 201 (1). 21 November 2012: 325–343. doi:10.1007/s10479-012-1229-8. 20 July 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2024.
  7. ↑ Merton, Robert. September 1972. "An analytic derivation of the efficient portfolio frontier," Journal of Financial and Quantitative Analysis 7, 1851–1872.
  8. ↑ Rockafellar, R. Tyrrell; Uryasev, Stanislav. "Optimization of conditional value-at-risk" (PDF). Journal of Risk. 2 (3). 2000: 21–42. doi:10.21314/JOR.2000.038. 2017-08-11 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-11-15.
  9. ↑ Kapsos, Michalis; Zymler, Steve; Christofides, Nicos; Rustem, Berç. "Optimizing the Omega Ratio using Linear Programming" (PDF). Journal of Computational Finance. 17 (4). Summer 2014: 49–57. doi:10.21314/JCF.2014.283. 2019-08-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-11-15.