Preprint

Preprint (nadir hallarda əvvəlcədən nəşr) — müəllifin maraqlı şəxsləri və mütəxəssisləri tanış etmək istədiyi hər mövzuya həsr olunmuş elmi məqalə (ümumiyyətlə kiçik həcmdə), məqalə dərc olunmamışdan əvvəl elmi jurnalda və ya monoqrafiyanın tam hüquqlu nəşr olunmamışdan əvvəl dərc olunmuşdur[1].

Bir qayda olaraq[2], əvvəlcədən çap edilmiş nəşrlər dərc olunmadan əvvəl nəzərdən keçirilmir[3], buna görə də səhvlər ola bilər və bu səbəbdən də tez-tez hesabatlarda nəşr sayılmır[4].

Elektron preprint (İnternetdə yerləşdirilən ön çap) bəzən e-çap (ing. e-print) olaraq da adlandırılır[5].

Preprint kolleksiyaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fizika, astronomiya, riyaziyyat, biologiya və kompüter elmləri üçün ən məşhur və əlamətdar elektron preprintlər kolleksiyası[6], 1991-ci ildə Pol Qinsparq tərəfindən yaradılmış arXiv.org serveridir ([arxivlər]), 1.4 milyondan çox preprintlər hazırlanmışdır. Digər preprintlər arasında, bu preprintlər də geniş yayılmışdır[7]:

  1. Cobb, Matthew. "The prehistory of biology preprints: A forgotten experiment from the 1960s". PLOS Biology. 15 (11). 16 November 2017: e2003995. doi:10.1371/journal.pbio.2003995. PMC 5690419. PMID 29145518.
  2. "NOT-OD-17-050: Reporting Preprints and Other Interim Research Products". grants.nih.gov (ingilis). 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-25.
  3. "Public Goods Infrastructure for Preprints and Innovation in Scholarly Communication". cos.io (ingilis). 2022-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-19.
  4. "We now accept preprints in grant applications". wellcome.ac.uk. Wellcome. 2020-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-10.
  5. Callaway, Ewen. "Heavyweight funders back central site for life-sciences preprints". Nature (ingilis). 542 (7641). 2017-02-16: 283–284. Bibcode:2017Natur.542..283C. doi:10.1038/nature.2017.21466. PMID 28202994.
  6. "Breaking Down Pros and Cons of Preprints in Biomedicine". Absolutely Maybe (ingilis). 2016-05-01. 2019-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-12.
  7. "SciELO Preprints on the way". SciELO in Perspective (ingilis). 2017-02-22. 2022-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-22.