Primula ossetica

Soyuq novruzçiçəyi
Soyuq novruzçiçəyi
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Dəstə: Erikaçiçəklilər Fəsilə: Novruzçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Primuloideae Cins: Novruzçiçəyi Növ: Soyuq novruzçiçəyi
Beynəlxalq elmi adı
	Primula algida Adams, 1805;
NCBI	175042
EOL	2891829

Soyuq novruzçiçəyi (lat. Primula algida) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin novruzçiçəyikimilər fəsiləsinin novruzçiçəyi cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir –VU A2c+3c. Azərbaycanın nadir növüdür.

Botaniki xarakteristikası

Üzəri unlu ləkəli və ya çılpaq çoxillik ot bitkisdir. Kökətrafı yarpaqları sıx rozet əmələ gətirir. Kökümsovu qısadır, ağımtıl əlavə kökləri vardır. Yarpaqları (saplaqla) 2-4 sm uzunluqda, 0,5-2,5 sm enindədir, uzunsov-kürəkvari və ya tərs –yumurtavaridir. Təpə hissədən dairəvi və ya kütdür. Çiçək qrupu başcıqdır, 3-25 çiçəkli, sıxdır. Kasacığı 5-10 mm uzunluğunda, zəngşəkilli, 5 damarlıdır. Qutucuğu uzunsovdur. Toxumları düzgün olmayan yumurtavri, tünd-qonur, 0,5-0,8 mm uzunluqdadır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə aprel-iyun, meyvəverməsi may-iyun aylarında baş verir. Aşağı dağ qurşağından subalp qurşağına qədər meşə və meşə kənarlarında, kolluqların arasında, çəmənliklərdə rast gəlinir. Dekorativ bitkidir.

Yayılması

Böyük Qafqazın Quba sahəsi, şərq və qərb hissələri, Kiçik Qafqazın şimal, cənub və mərkəzi hissələri, Naxçıvanın dağlıq hissəsi.

Sayı və tendensiyası

Antropogen təsirlər nəticəsində yayılma ərazisi məhdudlaşır, populyasiyada azalma tendensiyası müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Yay otlaqlarının sistemsiz və həddindən artıq otarılması. Xüsusi mühitə tələbkarlıq və dəyişən iqlim amillərinə həssaslıq.

Mühafizə tədbirləri

Milli park və qoruqların ərazisindəki areallarının nəzarətə götürülməsi. Mühafizə tədbirləri lazımi qaydada aparılsa, təbii bərpa yolu ilə qısa müddətdə vəziyyət müsbətə doğru dəyişə bilər.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Aleuritia algida (Adams) Soják
Primula farinosa var. algida (Adams) Trautv.

Heterotipik sinonimləri

Aleuritia ossetica (Kusn.) Soják
Primula algida var. albofarinosa Rupr.
Primula algida var. armena (K.Koch) Pax
Primula algida subsp. caucasica (K.Koch) W.W.Sm. & Forrest
Primula algida f. colorata Regel ex Pax
Primula auriculata Ledeb.
Primula bungeana C.A.Mey.
Primula caucasica (K.Koch) K.Koch
Primula darialica subsp. ossetica (Kusn.) Halda
Primula farinosa var. armena K.Koch
Primula farinosa var. caucasica K.Koch
Primula farinosa var. longifolia K.Koch
Primula hookeri Freyn & Sint.
Primula ossetica Kusn.

İstinadlar

↑ Qlobal Biomüxtəliflik Məlumat Mexanizmi (çd.). 2001.

Həmçinin bax

[_f95ba9dbf6b2f94a-1] Qlobal Biomüxtəliflik Məlumat Mexanizmi (çd.). 2001.

[1]