Qətər Milli Kitabxanası

Qətər Milli Kitabxanası (QNL) Qətər Təhsil, Elm və İcma İnkişafı Fondunun çətiri altında qeyri-kommersiya təşkilatıdır.[1]Yeni milli kitabxananın planlarını Qətər Fondunun sədri Şeyxa Moza bint Nasser 2012-ci il noyabrın 19-da Qətərin paytaxtı Dohada ilk kütləvi kitabxanalardan biri olan Dar Əl Kutub Kitabxanasının 50 illik yubileyi münasibətilə keçirilən mərasimdə açıqlayıb. Fars körfəzi regionunda (29 dekabr 1962-ci ildə yaradılmışdır), o vaxta qədər Qətərin milli kitabxanası kimi qəbul edilmişdi.[2][3]

Qətər Milli Kitabxanası
Ümumi məlumatlar
Ölkə
Yaradılıb 19 noyabr 2012
Digər məlumatlar
ISIL kodu QA-FCL
Sayt qnl.qa
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

QNL üç funksiyanı yerinə yetirməyi hədəfləyir: milli kitabxana, tədqiqat səviyyəli universitet kitabxanası və rəqəmsal dövr üçün təchiz olunmuş mərkəzi şəhər ictimai kitabxanası kimi. YUNESKO tərəfindən müəyyən edilmiş milli kitabxana kimi, o, Qətərə və regiona aid olan irs məzmunu və materiallar da daxil olmaqla qlobal bilikləri toplayır və onlara çıxışı təmin edir; universitet və tədqiqat kitabxanası kimi bütün səviyyələrdə təhsil və tədqiqatı dəstəkləyir; və müasir mərkəzi kütləvi kitabxana kimi, oxucu maraqlarına cavab vermək və geniş ictimaiyyətin informasiya savadını artırmaq üçün kitabxana xidmətləri və resursları təqdim edir. Bundan əlavə, yeni binanın açılışı ilə o, həm də icmaların görüş yeri kimi fəaliyyət göstərir.[4]

Alman alimi və kitabxana mütəxəssisi Klaudia Lux 2012-ci ilin aprelində Qətər Fondu tərəfindən kitabxana layihəsinin direktoru təyin edildi və əvvəlcə QNL-in rəqəmsal kitabxana kimi istifadəyə verilməsinə nəzarət etdi. Bu arada, Qətər Fondu tərəfindən ali təhsil mərkəzi kimi inkişaf etdirilən və hazırda altı Amerika universitetinin, eləcə də digər təhsil və tədqiqat müəssisələrinin filial şəhərciyini özündə birləşdirən Dohada yerləşən Education City rayonunda kitabxana üçün yeni binanın tikintisinə başlanılıb.

2016-cı ilin oktyabrında Dr. Sohair Wastawy 30 illik kitabxana idarəçiliyi təcrübəsini gətirdiyi QNL-in İcraçı Direktoru vəzifəsinə təyin edildi.[5][6]

Kitabxana kolleksiyaları və xidmətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstənilən Qətər vətəndaşı və ya yaşayış icazəsi sahibi pulsuz kitabxana qeydiyyatından keçə bilər. QNL-in veb-saytı qeydiyyatdan keçmiş kitabxana istifadəçilərinə beynəlxalq elmi məlumat bazaları və ən yaxşı akademik jurnallar, həmçinin məşhur ədəbiyyat, jurnallar, uşaq resursları və musiqi də daxil olmaqla müxtəlif onlayn resurslar kolleksiyasına pulsuz onlayn giriş təklif edir[7].

Kitabxana ingilis, ərəb və digər dillərdə, o cümlədən bədii və qeyri-bədii ədəbiyyat, bestsellerlər və klassiklər, həmçinin jurnal və jurnallar, DVD-lər, CD-lər və audiokitablar kimi geniş çeşiddə kitablar və elektron kitablar təklif edir. 2018-ci ildə kitabxananın kolleksiyası onun rəflərindəki 800 000-dən çox kitab və 500 000-dən çox e-Kitab, dövri nəşrlər və qəzetlər və xüsusi kolleksiyalardan ibarət idi[8]. QNL-in Qətər sakinlərini qlobal bilik iqtisadiyyatında iştiraka hazırlamağa kömək etmək missiyasına uyğun olaraq, informasiya savadlılığı, erkən savadlılıq, tədqiqat bacarıqları və rəqəmsal resurslardan istifadəyə yönəlmiş geniş spektrli təhsil və təlimat proqramları və xidmətləri planlaşdırılıb. Kitabxananın təhsil proqramlarına kitab klubları, dil öyrənmə dərsləri, musiqi tədbirləri və sənətkarlıq seminarları, həmçinin uşaqlar və onların ailələri üçün nağıl, sənətkarlıq və elmi sərgilər kimi tədbirlər daxildir.[9][10]

İrs Kitabxanası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

QNL-də ümumi maraq doğuran fondlar (Əsas Kolleksiya) və akademik onlayn resurslarla yanaşı, ərəb-İslam sivilizasiyasına aid nadir kitablar, əlyazmalar və digər materialları özündə əks etdirən İrs Kitabxanasının kolleksiyaları da var.Əvvəllər Ərəb və İslam İrsi Kitabxanası kimi tanınan bu kolleksiya 1979-cu ildə Zati-aliləri Şeyx Həsən bin Mohamed bin Əli Al Tani tərəfindən başlamışdır və 2012-ci ildə QNL-ə inteqrasiya edilmişdir.[11][12]

İrs Kitabxanası Qətər və regionla bağlı geniş çeşidli tarixi mənbələri, o cümlədən əsrlər boyu Fars körfəzi regionunda olmuş səyahətçilərin və tədqiqatçıların yazılarını, ərəb əlyazmalarını, tarixi xəritələri və qlobusları, həmçinin elmi alətləri və ilk fotoşəkilləri təqdim edir. Burada, həmçinin coğrafiya, astronomiya və riyaziyyat kimi elmlərə diqqət yetirməklə, “Müşəflər” (Qurani-Kərim) və ərəb ədəbiyyatı da daxil olmaqla, təxminən 2400 qiymətli əlyazma var. Kolleksiyaya həmçinin 15-ci əsrdə Avropada çapın ilk dəfə tətbiq olunduğu dövrə aid çap materialları, o cümlədən məşhur İbn Sina Tibb Kanonu (İbn Sina) kimi əsərlərin 15-17-ci əsrlərə aid Latın dilinə tərcümələri daxildir.[13]

İrs Kolleksiyasının xəritələri və əlyazmaları rəqəmsallaşdırılıb və kitabxananın onlayn kataloqu vasitəsilə qeydiyyatdan keçmiş istifadəçilər üçün əlçatandır. Xüsusi beynəlxalq əhəmiyyət kəsb edən kolleksiyanın hissələri QNL-nin maliyyə dəstəyi verdiyi Ümumdünya Rəqəmsal Kitabxanası (WDL) vasitəsilə bütün dünyada istifadəçilərə sərbəst şəkildə təqdim edilmişdir.[14]

2015-ci ilin avqust ayında QNL Beynəlxalq Kitabxana Assosiasiyaları və İnstitutları Federasiyası tərəfindən MENA regionunun Mühafizə və Qoruma Mərkəzi (PAC) olaraq təyin edilmişdir. Təyin edilərkən 13 digər qlobal LTMQŞ var idi.[15][16]

Qətər Rəqəmsal Kitabxanası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
1830-cu illərdə Tomas Elwon tərəfindən Ərəbistanda üç sahil qəsəbəsinin çəkilməsi altında olan kitabxanadan alınıb

Qətər Rəqəmsal Kitabxanası (QDL) 2012-ci ildə Qətər Fondu, Qətər Milli Kitabxanası və Britaniya Kitabxanası arasında əməkdaşlığın kulminasiya nöqtəsidir.[17][18] Tərəfdaşlıq ərəb və islam tarixini sənədləşdirən zəngin irs materialını rəqəmsallaşdırmağa və 2014-cü ilin oktyabrında onlayn olaraq istifadəyə verilmiş QDL vasitəsilə ictimaiyyətə sərbəst şəkildə çıxış etməyə çalışır.[19][20] İngilis və ərəb dillərində ikidilli interfeysə malik rəqəmsal kitabxana Fars körfəzi regionunun tarixinə aid Britaniya Kitabxanasının saxladığı 1,5 milyon səhifəlik materialı əhatə edir. Bunlara 18-ci əsrin ortalarından 1950-ci illərə aid Hindistan Ofisinin Records və Private Papers (Ost-Hindistan Şirkətinin arxivləri və onun davamçı institutları daxil olmaqla) sənədləri daxildir; və 25.000 səhifəsi orta əsr ərəb elmi əlyazmalarından ibarətdir.[21][22]Layihənin 3-cü mərhələsi daha 900.000 səhifənin rəqəmsallaşdırılmasına yönəlib və 2019-cu ilin yanvarında başlayacaq.[23]

Yeni Kitabxana binası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hollandiyalı memar Rem Koolhaas tərəfindən layihələndirilən QNL-in yeni binası 2017-ci ilin noyabrında tamamlanaraq yumşaq açılışla ictimaiyyətə açıldı.[24][25]Ən müasir kitabxana imkanlarına müxtəlif əməkdaşlıq və fərdi öyrənmə məkanları, uşaq kitabxanası, yeniyetmə və gənc böyüklər kolleksiyası, kompüter laboratoriyaları, rəqəmsal media istehsal müəssisələri, performans sahələri, restoran və kafe, köməkçi otaqlar daxildir. texnologiya sahəsi və yazı mərkəzi.[26]

16 aprel 2018-ci il tarixində QNL-in rəsmi açılış mərasimi keçirildi. Bu, Əlahəzrət Əmir Şeyx Təmim bin Həməd əl-Taninin QNL-nin rəflərində milyonuncu kitabı yerləşdirdiyi möhtəşəm mərasimdən ibarət idi.[27] Kitabxananın bir milyon kitab kolleksiyasına 137.000 uşaq kitabı və 35.000 yeniyetmə kitab daxildir.[28]

Kitabxana Qətər Fondunun üzvlərinin qarşıdan gələn kafenin adını çəkə biləcəyi müsabiqə elan etdi. Üç ayrı qalib ərəb dilində səhifələr mənasını verən "Safahat" adını seçdi.[29] Kafe 2018-ci ilin sentyabr ayının sonlarında açıldı və əhaliyə xidmət göstərməyə başladı. Kitabxanaya üzvlük Qətər şəxsiyyət vəsiqəsi olan hər kəs üçün pulsuzdur.[30]

Tədbirlər və sərgilər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kitabxana binanın ətrafındakı müxtəlif yerlərdə keçirilən müxtəlif sərgilərə malikdir. Qətər Filarmonik Orkestri hər ay ictimaiyyət üçün pulsuz çıxış edir. Kitabxanada hər ay 80-dən çox digər pulsuz tədbirlər keçirilir, o cümlədən qadınların hər cümə axşamı gəlib dörd saat oturduğu trikotaj qrupu fəaliyyəti.[31]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Qatar National Library. "About the library Arxivləşdirilib 2017-09-09 at the Wayback Machine." Retrieved 2014-12-14.
  2. ↑ Lux, Claudia (2014). "Qatar National Library – Architecture as innovation in the Arab world Arxivləşdirilib 2020-10-25 at the Wayback Machine." International Federation of Library Associations and Institutions Journal, 40(3), 174-181; here: 176. Retrieved 2014-12-13 from http://www.ifla.org/publications/ifla-journal Arxivləşdirilib 2018-01-21 at the Wayback Machine.
  3. ↑ "Dar al-Kutub al-Qatariyya -- Qatar". librarytechnology.org (ingilis). 2020-01-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  4. ↑ "Qatar residents gain access to Springer's e-books and online journals" (2013 November 5). Information World Review, 7.
  5. ↑ Hamilton, Reeve (2012 May 24). "Class of 2012 in Qatar savors the College Station connection Arxivləşdirilib 2018-01-21 at the Wayback Machine." New York Times.
  6. ↑ "Education,City". www.astad.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  7. ↑ "Qatar National Library Announces New Executive Director | Qatar National Library". qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  8. ↑ "Become a Member | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  9. ↑ Qatar National Library. "Main Collection Arxivləşdirilib 2017-10-26 at the Wayback Machine." Retrieved 2014-12-14.
  10. ↑ "Other Languages | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  11. ↑ Lux, Claudia (2014). 176-177.
  12. ↑ "Courses and Activities | Qatar National Library". qnl.qa (ingilis). 2018-04-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  13. ↑ "Explore the Children's Library | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  14. ↑ "Heritage Library | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  15. ↑ "Library selected as regional centre to preserve heritage". The Peninsula Qatar. 21 August 2015. 27 February 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 September 2015.
  16. ↑ "Conservation and Preservation Services | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  17. ↑ site-admin. "About the Qatar Digital Library | Qatar Digital Library". www.qdl.qa (ingilis). 2014-07-30. 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  18. ↑ "One million rare, historical documents to go online". gulf-times.com. 19 January 2015. 8 December 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 February 2015.
  19. ↑ British Library (2014). The British Library Qatar Foundation Partnership Programme Arxivləşdirilib 2017-06-07 at the Wayback Machine. Retrieved 2014-12-18.
  20. ↑ "Qatar Digital Library". Cogapp (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  21. ↑ El-Sayed, Nadine. (2014 November 11). "Digitizing 1,000 years of Gulf history: The Qatar Digital Library opens up the rich history of the Gulf region to the public Arxivləşdirilib 2018-01-20 at the Wayback Machine." Nature Middle East. Retrieved 2014-12-14.
  22. ↑ Teller, Matthew (2014, October 21). "Tales from the India Office Arxivləşdirilib 2018-02-22 at the Wayback Machine." BBC News Magazine. Retrieved 2014-12-15.
  23. ↑ "QNL Extends Partnership with British Library | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  24. ↑ "Qatar National Library Building to Open in November | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  25. ↑ "Qatar National Library opens for public from Tuesday - The Peninsula Qatar". thepeninsulaqatar.com. 2018-03-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  26. ↑ "The Library Building | Qatar National Library". www.qnl.qa (ingilis). 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  27. ↑ "Emir opens Qatar National Library". Gulf-Times (ərəb). 2018-04-17. 2018-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-28.
  28. ↑ Krueger, Alyson. "Where Libraries are the Tourist Attractions". The New York Times. 10 August 2019. 10 August 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 August 2019.
  29. ↑ QNLib. "We're pleased to announce that the..." (Tweet). 29 November 2017.
  30. ↑ "QNL Membership & Circulation Policies". 2019-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-27.
  31. ↑ "Heritage Library's Permanent Exhibition". 2023-07-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-27.