Qanunvericilik prosesi

Qanunvericilik prosesi — qanun layihəsinin hazırlanmasından qanun kimi qüvvəyə minməsinə qədər ardıcıl, məntiqi olaraq tamamlanmış bir sıra mərhələlərdən ibarət qanunların qəbulu qaydası[1]. Qanunvericiliyin prosessual tərəfi kimi başa düşülə bilər və ya terminin geniş şərhində bu konsepsiya ilə üst-üstə düşərək qanunların hazırlanması və qəbulu üzrə fəaliyyətə işarə edir[2].

Qanunvericilik prosesi bir sıra ardıcıl mərhələləri əhatə edir: qanun layihəsinin hazırlanmasından parlamentə daxil edilməsinə, parlamentdə müzakirəyə, qanun qəbul edilməsinə və dərc olunmasına qədər[3].

Qanunvericilik prosesində xüsusi rol dövlətin əsas qanunverici orqanına, yəni bir qayda olaraq parlamentə və onun strukturlarına aiddir. Öz səlahiyyətləri daxilində qanunverici proses müəyyən edilmiş parlament prosedurları ilə müəyyən edilir. Bunlar yalnız mövcud qanunlarla deyil, həm də müvafiq parlament palatalarının qaydaları ilə — qanunverici orqanın öz yurisdiksiyasındakı bütün məsələlər üzrə iş qaydasını müəyyən edən xüsusi daxili tənzimləmə aktları ilə müəyyən edilir.

Ancaq bəzi ölkələrdə qanunvericilik prosesi, bəzi hallarda parlament prosedurları minimuma endirilə bilər. Məsələn, Fransa hökumətinin respublika prezidentinin imzaladığı fərmanlar qanunauyğun ola bilər və yalnız Fransa parlamenti tərəfindən təsdiqlənir [4].

Parlament prosedurunu pozmağa imkan verən qanunverici prosesin başqa bir mexanizmi parlamentdənkənar bir referendumdur, yəni belə bir referendumdur, məsələsi qanunverici orqan tərəfindən əvvəlcədən baxılmadan təqdim edilir və qanunverici orqan tərəfindən təsdiq edilmədən qüvvəyə minir [5]. Doğrudan demokratiyanın bu forması İsveçrəyə ən xarakterikdir. İsveçrədə referendum ümumiyyətlə ildə dörd dəfə keçirilir. Parlament yalnız referenduma təqdim olunan bir layihənin qəbul edilməsini və ya rədd edilməsini tövsiyə etmək və ona alternativ bir təklif təqdim etmək hüququna malikdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Горобец В. Д. Парламент Российской Федерации. М.: Академия управления МВД РФ. 1998. 91.
  2. ↑ Конституционное право России. Законодательный процесс. səh. 94.
  3. ↑ Конституционное право России Регламент палаты Федерального Собрания. 307–308.
  4. ↑ Козочкин И. Д. Общая характеристика источников уголовного права Франции // Уголовное право зарубежных государств. М.: Омега-Л, Институт международного права и экономики им. А.С. Грибоедова. 2003. ISBN 5-88774-057-4. "Arxivlənmiş surət". 2012-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-19.
  5. ↑ Академик.ру. внепарламентский референдум // Большой юридический словарь. 2010.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]