Qarrinça

Qarrinça (port. Garrincha; tam adı: port. Manuel Francisco dos Santos; 28 oktyabr 1933^[1][2][…] – 20 yanvar 1983^[3][1][…], Rio-de-Janeyro) — Braziliyanın məşhur futbolçularından biri. Yarımmüdafiəçi mövqeyində çıxış edib. O, XX əsrin ən yaxşı futbolçuları siyahısında dünya futbolçuları arasında 8-ci, Cənubi Amerikadan olanlar arasında isə 4-cü yeri tutur^[4].

Qarrinça
Ümumi məlumatlar
Tam adı	Manuel Fransisko dos Santos
Doğum tarixi	28 oktyabr 1933
Doğum yeri	Pau-Qrandi, Braziliya
Vəfat tarixi	20 yanvar 1983 (49 yaşında)
Vəfat yeri	Rio-de-Janeyro, Braziliya
Dəfn yeri	Rio-de-Janeyro
Vətəndaşlığı	Braziliya
Boyu	169 sm
Çəkisi	72 kq
Mövqeyi	Yarımmüdafiəçi
Karyerası
Gənclik karyerası 1948–1952 "Pau-Qrandi" Klub karyerası[* 1] 1953–1965 "Botafoqo" 614 (245) 1966 "Korintians" 13 (10) 1967 "Portuqeza" 33 (7) 1968 "Atletiko Xunior" 1 (3) 1968–1969 "Flamenqo" 24 (4) 1972 "Olariya" 7 (7) 1953—1972 Cəmi 692 (276) Milli yığma[* 2] 1955–1966 Braziliya 50 (12)
Təltif və medalları
Dünya çempionatları Qızıl İsveç 1958 Qızıl Çili 1962
↑ Milli çempionatların müxtəlif liqalarında peşəkar klubların heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı. ↑ Rəsmi oyunlarda milli yığmanın heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı.
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qarrinça 28 oktyabr 1933-cü ildə Rio-de-Janeyro yaxınlığındakı Pau-Qrandi kəndində kasıb bir ailədə anadan olub.

Qarrinça anadan olduğu zaman çox zəif idi; həmçinin qıçlarında anatomik pozuqlar olub^[5]. Sol ayağı içəri, sağ ayağı isə çölə doğru əyri idi^[5]. Həmçinin sağ ayağı sol ayağından 6 santimetr daha qısa idi^[5]. Ailəsinin kiçik Qarrinçanı müalicə etdirmək imkanı yox idi^[5].

14 yaşındaykən doğulduğu şəhərdə tekstil fabrikində işə başlayır^[5].

Qarrinçanın ilk evliliyini 18 yaşında olarkən baş tutub^[5]. Nair adlı qadınla evlililiyindən Qarrinçanın 8 uşağı dünyaya gəlmişdir^[5]. Amma Qarrinçanın uşaq sahibi olduğu tək qadın Nair deyildi^[5]. Rio-de-Janeyrodakı sevgilisindən 2, Dünya Kuboku üçün getdiyi İsveçdə tanış olduğu sevgilisindən də 1 uşağı var^[5]. Onun sonuncu sevgilisi isə Braziliyanın məşhur sambacılarından Elza Soaresdir^[6]. Ümumilikdə 4 müxtəlif qadınlardan 13 uşağın atası Qarrinçanın övladlarından 10-u qız, 3-ü oğlandır^[5].

Fabrikdə işlədiyi dövrdə o, futbol qabiliyyətini də sərgiləyirdi^[5]. Bir çox klubda baxışdan keçir^[5]. Amma buna baxmayaraq uzun müddət peşəkar futbola addım ata bilmir^[5]. İlk peşəkar müqaviləsini Gentil Kardosonun tövsiyəsiylə "Botafoqo" klubu ilə bağlayır^[5]. 19 iyul 1953-cü ildə "Botafoqo" formasıyla çıxdığı ilk matçda 3 qol vurur və bundan sonra 1966-ci ilə qədər klubun formasını geyinir^[5].

Qarrinçanın karyerası "Botafoqo" klubunda parlamağa başlamışdır^[4]. O, burada 614 oyuna 245 qol vurub. "Botafoqo"da ciddi zədələnəndən sonra klub onu satır^[4]. Amma Qarrinça "Botafoqo"dan sonra heç bir klubda uzun zaman qala bilmirdi^[4].

Karyerası ərzində 6 müxtəlif klubda forma geyinən Qarrinça 1972-ci ildə Rio-de-Janeyronun kiçik komandası olan "Olariya"da karyerasını bitirir^[5].

1955-ci ildən 1966-cı ilə kimi Qarrinça Braziliya yığmasında oynamış və Dünya Kubokun ikiqat qalibi olmuşdur^[4]. 1958 və 1962-ci illərdə Dünya Kubokunda 4 top ilə ən yaxşı bombardir olmuşdur^[4].

Mövsüm	Klub	Liqa	Liqa		Kubok		Qitə		Digər		Cəmi
			Oyun	Qol	Oyun	Qol	Oyun	Qol	Oyun	Qol	Oyun	Qol
1953	"Botafoqo"	KL	26	20	–	–	–	–	0	0	26	20
1954		KL	26	7	–	–	–	–	9	1	35	8
1955		KL	19	3	–	–	–	–	9	2	28	5
1956		KL	20	5	–	–	–	–	0	0	20	5
1957		KL	21	6	–	–	–	–	9	2	30	8
1958		KL	26	10	–	–	–	–	9	1	35	11
1959		KL	23	9	–	–	–	–	5	3	28	12
1960		KL	21	8	–	–	–	–	9	1	30	9
1961		KL	21	6	–	–	–	–	11	2	32	8
1962		KL	21	8	3	0	–	–	7	2	31	10
1963		KL	3	1	1	0	2	0	1	0	7	1
1964		KL	4	0	–	–	–	–	7	3	11	3
1965		KL	5	2	–	–	–	–	7	0	12	2
"Botafoqo"da ümumi			236	85	4	0	2	0	83	17	325	102
1966	"Korintians"	PL	4	0	–	–	–	–	6	1	10	1
1968	"Atletiko Xunior"	KÇ	1	0	–	–	–	–	–	–	1	0
1968	"Flamenqo"	KL	0	0	–	–	–	–	–	–	0	0
1969		KL	4	0	–	–	–	–	–	–	4	0
1972	"Olariya"	KL	8	0	–	–	–	–	–	–	8	0
Yekun			253	85	4	0	2	0	89	18	348	103

Mənbə: Rsssf.com^[7]

Braziliya milli futbol komandası
İl	Oyun	Qol
1955	1	0
1956	0	0
1957	6	0
1958	5	0
1959	4	0
1960	5	2
1961	4	1
1962	12	6
1963	0	0
1964	0	0
1965	6	0
1966	7	3
Yekun	50	12

Qarrinça 19 yanvar 1983-cü ildə spirtli içkinin yaratdığı xəstəlik ucbatından komaya düşür^[5]. Xəstəxanaya qaldırılsa da komadan çıxa bilmir^[5]. Nəticədə 1983-cü ildə, yanvarın 20-də saat 06:00 radələrində Rio-de-Janeyroda vəfat edir^[5]. Ölüm səbəbi serroz olaraq qeyd edilir^[5].

Onun qəbri öz vəsiyyətinə uyğun olaraq, doğulduğu Pau-Qrandi kəndindədir^[5]. Məzar daşında bu sətirlər yazılıb^[5]:

O çox şirin bir uşaq idi Quşlarla danışardı.

• Onun haqqında "Qarrinça, xalqın fəxri" adlı film çəkilmişdir^[4].
• Braziliya Milli Stadionu və doğma Pau-Qrandidəki stadion onun adını daşıyır.

• Ruy Castro. Garrincha – The triumph and tragedy of Brazil's forgotten footballing hero. Yellow Jersey Press, London. 2005. ISBN 0-224-06433-9. Original in Portuguese: Estrela Solitária (Lonely Star), 1995
• Bellos, Alex. Futebol: The Brazilian Way of Life. Bloomsbury. 2002. ISBN 0-7475-6179-6.
• Antezana, Luis H. Un pajarillo llamado "Mané". Plural Editores. 1998. ISBN 84-89891-29-X.

• Sporting Mavericks Hall of Fame Entry
• Brazilian Football Museum Hall of Fame
• FIFA saytında statistika (ing.)
• Detail of international appearances and goals by RSSSF
• Profile at the International Football Hall of Fame Arxivləşdirilib 2011-05-11 at the Wayback Machine
• ABC (Australia)
• BBC biography
• Biography at The Hindu Online Arxivləşdirilib 2007-03-12 at the Wayback Machine
• FIFA magazine article (1997) Wayback Machine saytında (29 may 2007 tarixindən)
• BBC Documentary video, part 1 — YouTube platformasında and part 2 — YouTube platformasında
• Dünya futbolunun nadir inciləri-Qarrinça - YAZI. rekord.az, 05.02.2014  (az.)