Qeleşe[1] (alb.qeleshe, plis, qylaf[2]) -Baş geyimi. Albanların yaşadığı ərazilərdə geniş yayılmışdır və hal hazırda Albaniya xalq geyimlərinin tərkib hissəsidir. Baş geyiminin hündürlüyü və ölçusu bölgədən bölgəyə dəyişir . Əsasən Albaniya dağlılarının ənənəvi geyiminin bir hissəsini təşkil edir[3][4] . Qeleşe Albaniyanın milli simvollarından biri kimi qəbul edilir.
Baş geyimi Alban dilində qeleshja və plisi adlanır.
Qeleşe adı alban dilində olan "lesh" (tərcümədə yun deməkdir) sözundəndir.[5] Baş geyiminin digər adı "plis" adlanır. Plis qədim alban dilində olan p(i)litja sözundəndir və buda öz növbəsində Alman dilində olan filiz, Latın dilindəki pellis və Yunan dilində olan πῖλο ilə əlaqəlidir[6].
Osmanlı dövründə Albanlar arasında ağ papaq, ağ fəs kimi insanın müsəlmanlara mənsub olduğunu xarakterizə edirdi.[2][9]
Albaniyanın şimalında, albanlarının etnoqrafik qrupu olan Geqlərin yaşadığı ərazidə papaq kəsik yarımkürə şəklində olur[10]. Albaniyanın cənubunda isə, əsasən Gjirokastra və Vlyora yaxınlığında papağın ölçusu daha yüksəkdir. Albaniyanın cənubundakı bəzi bölgələrdə baş geyiminin üzərində kiçik bir çıxıntı hissəsi olur.
Bu baş geyiləri əsasən Albaniyanın Kruya şəhərində istehsal olunur[11]. Ümumiyyətlə bu baş geyimini istehsal etmək üçün ağ rəngdə parça yun kifayətdir.
Tirana bölgəsində toy mərasimləri zamanı kişilər Qeleşe geyinməsi kimi bir adət var.[12]
Kosovoda, Alban Geqlərdən əlavə serblər də qeleşe istifadə edirlər.[13] .
↑Stipčević, Aleksandar. The Illyrians: History and Culture. History and Culture Series. Noyes Press. 1977. 89. ISBN0815550529.. — "It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.".
↑Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie. Instituti Albanologijik i Prishtinës. 1982. 52.. — "Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj".
↑Stipčević, Aleksandar. The Illyrians: history and culture. Noyes Press. 1977. ISBN9780815550525.. — "From among the various caps that the Illyrians wore, one can distinguish four different types. On the monument from Zenica one can see the more common type of skullcap. Fundamentally it does not differ from the present-day small, white Albanian fez known as a qeleshe.".
↑Nagel. Albania. Nagel Publishers. 1990. 62. ISBN978-2-8263-0827-0.. — ""The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" […] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"".
↑. 2012.. — "The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe".