Qeys ibn Musahir əs-Səidavi

Qeys ibn Müsahir əl-Səidavi — Hüseyn ibn Əlinin elçisi idi[1] və o Hüseyn ibn Əlinin oraya gəlmək niyyəti haqqında insanlara xəbərini çatdıraraq Kufəyə tərəf getdi.[2][3]

Qeys ibn Musahir əs-Səidavi
Vəfat tarixi 680
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi şəhid

Hüseyn ibn Əli Əl-Rumma istiqamətindən Əl-Həcirə çatdı,[4] Müslüm ibn Əqildən Kufə əhalisinin Hüseyn ibn Əlini Yezidə qarşı dəstəkləmək istədiklərini bildirən məktuba cavab xəbərini Qeysə çatdırdı. Onların hazırlığı Müslüm ibn Əqilə beyət etdikdən sonra gəldi.

Hüseyn ibn Əlinin məktubu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hüseyn ibn Əli, Qeys ibn Müsahirlə birlikdə Kufə əhalisinə göndərdiyi məktubunda belə bir xəbər tərtib etdi: "Müslüm ibn Əqilin məktubu mənə çatdı. Orada o, mənə sizin bizi dəstəkləmək və haqqımızı tələb etmək üçün həmfikir olduğunuzu bildirir. Allahdan yalvarıram ki, bizi yaxşı işlər görməyə və sizi Onun mükafatlarının ən böyüyü ilə mükafatlandırsın. Mən zilhiccə ayının səkkizinci günü Məkkədən sizin yanınıza gəlmişəm, əgər elçim sizə yetişərsə, mövqeyinizi qoruyun, çünki bir neçə gündən sonra sizə gəlib çatacağam”.[3]

Müslümin xəbəri Hüseyn ibn Əliyə, məruz qaldığı xəyanət barədə çatanda, Hüseyn ibn Əli artıq Qeysi oraya gəlmək niyyəti ilə bağlı həmin xəbərin cavabı ilə göndərmişdi. Lakin bir neçə gün ərzində Müslüm Kufə valisi Übeydulla ibn Ziyadın əmri ilə əsir götürüldü və öldürüldü.

Qədisiyyədə həbs

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qeys Kufəyə gedərkən Əl-Hüseyn ibn Təmim ət-Təmiminin əsgərləri tərəfindən Qədisiyyədə əsir götürüldü və beləliklə İbn Ziyadın məhkəməsinə aparıldı..[1][5] Qeys ibn Musahirdən Hüseyn ibn Əlinin əsir düşməmişdən əvvəl xırda-xırda doğradığı və ya yediyi məktubu barədə soruşdular. İbn Ziyad Hüseyn ibn Əlinin məktubunun məzmunu bilməkdə maraqlı idi, niyə parçaladığını soruşdu, Qeys də məktubun məzmununu gizlətmək üçün deyərək cavab verdi.[5]

İbn Ziyadın vəziyyəti və Qeysin ölümü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qeys Hüseyn ibn Əlinin İbn Ziyada yazdığı məktubun məzmununu açıqlamaqdan imtina etdikdən sonra Qeysdən istədi ki, minbərə qalxsın və Yezidi tərifləsin və hamının qarşısında Hüseyn ibn Əlini lənətləsin. Əgər göstəriş verildiyi təqdirdə etsə İbn Ziyad canını bağışlayacağına söz verdi[1] əks halda İbn Ziyad onu öldürməklə hədələdi.[5]

İbn Ziyad öz şərtini bu cümlə ilə ifadə etmişdir:[5]

" Minbərə qalx və Hüseyni, atasını və qardaşını lənətlə; əks halda səni tikə-tikə edəcəyəm. "

Qeys İbn Ziyadın göstərişi ilə minbərə çıxdı və sözünə bu şəkildə başladı:[5]

" Ey insanlar! Mən Hüseynin (ə.s) sizə göndərilmiş elçisiyəm! Mən onu filan yerdə qoyub getmişəm; ona görə də onun köməyinə tələsməlisiniz. "

Eyni zamanda, Qeys Allaha həmd və şükür edir, Məhəmmədə və onun Əhli-beytinə xeyir-dua verir və davamlı olaraq Əli ibn Əbu Talibə, Həsən ibn Əliyə və Hüseyn ibn Əliyə Allahdan xeyir-dua diləyirdi.[1][5] Həmçinin Qeys atası İbn Ziyadı və bütün Əməviləri lənətləmişdir, bəzi rəvayətlərə görə o, hətta Yezidi lənətləmişdir.[1] İbn Ziyad bundan qəzəbləndi və adamlarına əmr etdi ki, Qeysi sarayının üstündən atsınlar. Qeys də atılan zaman sümükləri əzildi və Qeys aldığı xəsarətlərdən öldü.[5][6][7][8] Bəzi tarixçilər Qeysin dərhal ölmədiyini qeyd etmişlər, ona görə də Əbdülməlik İbn Umeyr əl-Ləhmi onun boğazını kəsdi. O, buna görə təqsirləndiriləndə Qeysin əziyyətinə son qoymaq istədiyini bildirdi.[5][6][9]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]


İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 "Qais Ibn Musaher: The Ambassador of Imam Husain (A.S.)". Imamreza.net. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-13.
  2. ↑ al-Naishapuri, Ali Ibn Muhammad al-Fattal. Rawat al-Wa’iin. səh. 152.
  3. ↑ 1 2 Al Muqarram, Abd al Razzaq. 36. The Journey to Iraq (section 'Al Hajir') // Maqtal al-Husain: Martyrdom Epic of Imam al-Husain ('a). səh. 139.
  4. ↑ Al Muqarram, Abd al Razzaq. 36. The Journey to Iraq (section 'Al Hajir') // Maqtal al-Husain: Martyrdom Epic of Imam al-Husain ('a). səh. 138.
  5. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Al Muqarram, Abd al Razzaq. 36. The Journey to Iraq (section 'Al Qadisiyya') // Maqtal al-Husain: Martyrdom Epic of Imam al-Husain ('a). səh. 147.
  6. ↑ 1 2 al-Naishapuri, Ali Ibn Muhammad al-Fattal. Rawat al-Wa’iin.
  7. ↑ Kathir, Ibn. Al Bidaya. 8. səh. 118.
  8. ↑ al-Tabarsi, al-Tabarsi. I’lam al-Wara. səh. 136.
  9. ↑ al-Mufid, Shaykh. Al Irshad.