Qiymətli kağızların ticarəti haqqında qanun

Qiymətli kağızların ticarəti haqqında qanun (USA, 1934), (ing. The Securities Exchange Act of 1934) — qiymətli kağızların (səhmlərinistiqrazların) ticarətini tənzimləyən qanun.

Qiymətli Kağızlar Ticarət Komissiyası 1934-cü il tarixli Qiymətli Kağızlar Ticarət Qanununa əsasən yaradılmışdır.Şirkətlər ilkin bazar kimi tanınan qiymətli kağızlar buraxaraq milyardlarla dollar qazandırırlar. Bu orijinal məsələləri tənzimləyən 1933-cü il Qiymətli Kağızlar Aktı ilə müqayisədə, 1934-cü il Qiymətli Kağızlar Mübadiləsi Qanunu həmin qiymətli kağızların emitentlə əlaqəsi olmayan şəxslər arasında tez-tez brokerlər və ya dilerlər vasitəsilə təkrar ticarətini tənzimləyir. Təkrar bazarda ticarət vasitəsilə hər il trilyonlarla dollar qazanılır və itirilir.

Qiymətli Kağızlar Assosiasiyaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1934-cü il Qanunu qiymətli kağızlarla ticarət statusu olmayan broker-dilerləri də tənzimləyir. Telekommunikasiya infrastrukturu fiziki məkan olmadan ticarəti təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Əvvəllər bu maklerlər səhmlərin qiymətlərini qəzetlərdən alır, telefonla şifahi sövdələşmələr aparırdılar. Bu gün rəqəmsal informasiya şəbəkəsi bu brokerləri birləşdirir. Bu sistem Qiymətli Kağızlar Satıcılarının Milli Assosiasiyasının Avtomatlaşdırılmış Kotirovka Sistemini ifadə edən NASDAQ adlanır[1].

Özünü Tənzimləmə Təşkilatları (ÖTT)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1938-ci ildə Birja Aktı milli qiymətli kağızlar assosiasiyalarının yaradılmasına və qeydiyyatına icazə verən Maloni Aktı ilə tamamlandı. Bu qruplar Qiymətli Kağızlar və Birja Komissiyasının nəzarəti altında üzvlərinin davranışlarına nəzarət edəcəklər. Maloney Qanunu Qiymətli Kağızlar Satıcılarının Milli Assosiasiyasının yaradılmasına səbəb oldu, Inc. – NASD, özünü tənzimləyən təşkilat (və ya ÖTT). NASD brokerlərə və broker firmalarına[2], daha sonra isə NASDAQ fond bazarına nəzarət etmək üçün əsas məsuliyyət daşıyırdı. 1996-cı ildə SEC NASD-ni NASDAQ-ın operatoru kimi öz maraqlarını tənzimləyici kimi vəzifələrindən üstün tutduğuna görə tənqid etdi və təşkilat ikiyə bölündü, bir təşkilat brokerləri və firmaları tənzimləyir, digəri isə NASDAQ bazarını tənzimləyir. 2007-ci ildə NASD NYSE (artıq AMEX-i ələ keçirmiş) ilə birləşdi və Maliyyə Sənayesini Tənzimləmə Təşkilatı (MSTT) yaradıldı[3].

  1. Cox, James D.; Hillman, Robert W.; Langevoort, Donald C. Securities Regulation: Cases and Materials (6th). Aspen Publishers. 2009. səh. 11.
  2. "Intelligence Czar Can Waive SEC Rules". BusinessWeek. may 23, 2006. may 25, 2006 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: oktyabr 9, 2007.
  3. Lin, Tom C. W. "A Behavioral Framework for Securities Risk". Seattle University Law Review (ingilis). Rochester, NY. 34. 2012-04-16: 325. SSRN 2040946.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]