Qrajina Zayonts

Qrajina Zayonts (pol. Grażyna Zając; 1959[1], Labovis[d], Kiçik Polşa voyevodluğu[d]) — polyak türkoloqu, tərcüməçi, filologiya elmləri doktoru, professor.

Qrajina Zayonts
Doğum tarixi 1959[1]
Doğum yeri
Təhsili

Həyatı və yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qrajina Zayonts 1959-cu ildə Polşada, Karpat dağlarının quzeyindəki Labova rayonunun Labovis (Labowiec) adlı küçük bir kənddə doğulmuşdur. Anası polyak dili və ədəbiyyatı müəllimi, atası meşə mühəndisi olmuşdur. Orta məktəbin ilk üç yılını Labovis, son beş ilini Labova (Labowa) qəsəbəsində oxuduqdan sonra 1974-1978-ci illərdə Novı Sonc (Nowy Sacz) şəhərində lisey bitirmişdir. Liseydən məzun olduqdan sonar Krakov Yagellon Universiteti (Uniwersytet Jagiellonski) Şərq Dilləri İnstitutuna qəbul olunmuş və Türkoloji bölümündə təhsil almışdır. 1981-ci ildə burs qazanaraq İstanbul Universiteti nəzdində Türk dili və kültürü ilə bağlı yay kurslarına qatılmışdır.

1983-cü ildə Jan Ciopinski rəhbərliyi ilə Əhməd Həmdi Tanpınarın yaradıcılığı ilə bağlı magistr dissertasiyasını uğurla tamamlayaraq Şərq Dilləri İnstitutunda müəllimliyə başlamışdır. 1993-1995-ci illərdə Ankarada doktorantura təhsili almışdır. 1995-ci ildə “Orxan Kamalın həyatı və əsərləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək elmlər doktoru adını almışdır.

Qrajina Zayontsun elmi fəaliyyətində XIX-XX əsrlər türk ədəbiyyatı önəmli yer tutmaqdadır. Bununla yanaşı, Polşa-Türkiyə ədəbi-mədəni əlaqələri, Kıbrıs türk ədəbiyyatı və Azərbaycan ədəbiyatı ilə bağlı məqalə və konfrans məruzələri vardır.

“II Əbdülhəmid dönəmi türk yazarlarının xatirə kitabları” mövzusunda apardığı araşdırmaya görə dosent elmi adına layiq görülmüşdür. Həmin araşdırma 2009-cu ildə kitab kimi yayınlanmışdır. 520 səhifəlik kitabda iyirmi beş Türk yazarının otuz xatirə kitabından bəhrələnimişdir.

Hazırda Krakovdakı Yagellon Universitetinin Şərq Dilləri İnstitutunun professorudur.

1990-cı ildən başlayaraq türkcə, ingiliscə, polyakca yayınlanmış çox sayda məqalənin müəllifidir. Məqalələrinin bir qismi Azərbaycan türkcəsində dərc olunmuşdur.

Müəllifin tədrislə bağlı çalışmaları əsasən Yeni türk ədəbiyyatı (Tənzimatdan bu günə qədər) ilə bağlıdır.

Akademik tədqiqatlarla yanaşı, tərcümə fəaliyyəti ilə də məşğul olmuş, Kipr və Türkiyə ədəbiyyatından polyakcaya xeyli əsər çevirmişdir. Həmçinin bir sıra polyak yazıçılarının əsərlərini türk dilinə çevirmişdir. Onun Azərbaycan ədəbiyyatından tərcümələri içərisində Vaqif Sultanlının hekayələri, Səlim Babullaoğlunun şeirləri xüsusi yer tutur.

Polşanın ensiklopediya və sözlüklərində dünya ədəbiyyatı ilə bağlı yazıları yayınlanmışdır. Türk, ingilis və rus dillərini bilir.

Türkiyədə fəaliyyət göstərən, qısa adı KIBATEK (Kıbrıs-Balkanlar-Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu) olan ədəbi təşkilatın Polşa üzrə təmsilçisidir.

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Evlidir, iki oğlu var.

Kitabları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Smutna ojczyzna i ja smutny. Kregi literackie epoki Abdülhamida II w swietle tureckiej autobiografii. Ksiegarnia Akademicka, Krakow 2009, s. 520
  2. Vatan mahzun, biz mahzun... Türk Hatırat Işığında II.Abdülhamid Dönemi Edebiyat Çevreleri

Məqalələri (bəzi örnəklər)

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. The Child in the Orhan Kemal’s Output (set against the background of his literary development from socialist realism to the psychological novel). “Folia Orientalia” vol. XXIX (1992-1993): s. 273-293
  2. Aszyk Veysel – niewidomy piewca Anatolii.“Przeglad Orientalistyczny” 3-4 (1993): s. 166-177 [Aşık Veysel – Anadolu’nun Âma Ozanı]
  3. Narodziny tureckiej powiesci.“Studia Orientalia Thaddaeo Lewicki Oblata”, Materialy sesji naukowej poswieconej pamieci Profesora Tadeusza Lewickiego, Krakow 1994: s. 115-140 [Türk Romanının Doğuşu]
  4. Grupy semantyczne nazw zwierzat w przyslowiach tureckich i ich symbolika.“Stylistyczne konfrontacje”, Opole 1994: s. 175-181 [Türk Atasözlerinde Hayvan Adlarının Semantik Grupları ve Manaları]
  5. Poczatki tureckiej dramaturgii. “Teatr Orientu”. Materialy z sesji naukowej, Krakow 1998: s. 25-36 [Türk Tiyatrosunun Başlangıcı]
  6. “Tersine Dünya” – Orhan Kemal’in Tanınmayan Romanı. “Studia Turcologica Cracoviensia” vol. 5 (1998): s. 288-300
  7. Bahriye Çeri: Türk Romanında Kadın – 1923-1938. “Folia Orientalia” vol. XXXIV (1998): s. 209-210 [kitap tanıtma]
  8. Türkçe Öğretiminde Edebiyatın Önemi. “Dil Dergisi” 82 (Ağustos 1999): s. 63-66
  9. Rola przekladow z literatur europejskich w procesie powstawania tureckiej literatury narodowej w XIX wieku.“Miedzy oryginalem a przekladem” V (1999): s. 45-57
  10. [XIX. Asır Modern Türk Edebiyatının Doğuşunda Avrupa Edebiyatlarından Çevirinin Rolü]
  11. Çağdaş Türk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış. “Folia Orientalia” vol. XXXV (1999): s. 254-258 [kitap tanıtma]
  12. Kırk Yıl (Forty Years) – The Memoirs by Halit Ziya Uşaklıgil. “Folia Orientalia” vol. XXXVI (2000): s. 353-365
  13. Tarihte Polonyalıların Kıbrıs Hakkında Bilgileri. “Üçüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi / Proceedings of the Third International Congress for Cyprus Studies”, Gazimağusa 2000: s. 105-120
  14. Cyprus in Early Polish Descriptions. “Studia Turcologica Cracoviensia” vol. 8 (2001): s. 157-169
  15. “Tersine Dünya” - Orxan Kamalin tanınmayan romanı. “Filoloji Araşdırmalar” XV kitab, Bakı/Azerbaycan (2001): s. 92-110
  16. Vagif Sultanlı: Azerbaycan Mühaciret Edebiyatı. “Studia Turcologica Cracoviensia” vol. 8 (2001): s. 175-178[kitap tanıtma]
  17. The Ottoman School and Education of Sultan Abdulhamid Period in the Light of the Memoirs of Turkish Writers. “Folia Orientalia” vol. XXXVIII (2002): s. 203-212
  18. O przekladzie z tureckiego na przykladzie “Legendy Tysiaca Bykow” Yaşara Kemala. “Jezyki Orientalne w Przekladzie – Oriental Languages in Translation”, Prace Komisji Orientalistycznej PAN, tom 24, Krakow 2002: s. 227-233
  19. [Yaşar Kemal’in “Binboğalar Efsanesi”nin Tercümesi Örneğiyle Türkçe’den Çeviri Problemlerine Dair]
  20. Jerzy S. Latka: Odaliski, poturczency i uchodzcy. Z dziejow Polakow w Turcji. “Belleten” cilt LXVI, sayı 247 (Aralık 2002): s. 1011-1016 [kitap tanıtma]
  21. Dünya Azerbaycanlilari /İctimai-siyasi, elmi-nezeri ve edebi-bedii dergi/ No. 1. “Przegląd Orientalistyczny” nr 3-4 (2003): s. 95-96 [kitap tanıtma]
  22. Badacz Kaukazu Juliusz Strutynski (1810-1878) i jego “Giul-Szada”. “Wsrod Jarlykow i Fermanow” – materialy z sesji naukowej poswieconej pamieci dra Zygmunta Abrahamowicza, Krakow 2004: s. 151-166
  23. [Kafkasya Araştırmacısı Juliusz Strutynski (1810-1878) ve Onun “Gül-Şada” Romanı]
  24. Dünden Bugüne Polonya Tatarları ve Şair, Bilim Adamı Selim Chazbijewicz’in Şiirleri. Kıbatek Edebiyat Sempozyumu, Ankara 2004: s. 113-126
  25. Mehmet Rauf and his Memoirs. “Folia Orientalia” vol. 40 (2004): s. 267-278
  26. Polonya Basınında 1974 Kıbrıs Olayları. “Dördüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi / Proceedings of the Fourth International Congress for Cyprus Studies”, Gazimağusa 2002: s. 135-152
  27. Bülent Fevzioğlu, Suna Atun; Kıbrıs Türk Halk Edebiyatında Destanlar ve Ağıtlar Üzerine Bilgiler – Belgeler – Araştırmalar.“Folia Orientalia” vol. 40 (2004): s. 369-373 [kitap tanıtma]
  28. Problemy przekladu dokumentow sultanskich schylku Imperium Osmanskiego na materiale “Sultan Abdülhamid ve İstanbul’u”. “Oriental Languages in Translation 2”, Cracow 2005: s. 203-214
  29. [“Sultan Abdülhamid ve İstanbul’u” Örneğiyle Osmanlı Devletinin Son Dönemine Ait Belgelerin Çeviri Problemlerine Dair]
  30. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Yazarlarının Çocukluk Anılarında Eğitim. “Kıbatek-YDÜ XI. Uluslararası Edebiyat Şöleni”, Nicosia 2005: s. 176-203
  31. The Old Ones and the New Ones at the Court of Sultan Reşad (In the Light of the Memoirs of Safiye Ünüvar, the Harem Teacher. “Studia Turcologica Cracoviensia”, vol. 10 (2005): s. 517-529
  32. II. Abdülhamid Döneminin Ünlü Tabibi ve Seyyahı: Dr. Şerafeddin Mağmumi.
  33. “Kıbatek Gezi Edebiyatı Sempozyumu”, Ankara 2006: s. 291-312
  34. Kilimle Örtülü bir Ülke. Bosna-Hersek Çağdaş Edebiyatı (Kraj kilimem przykryty. Współczesna literatura Bośni i Hercegowiny). “Turnalar. Uluslararası Türk Dili, Edebiyat ve Çeviri Dergisi” (Famagusta) sayı 24 (2006): s. 26-29) [kitap tanıtma]
  35. Leh Kaynaklarında Türkler ve Türk Kültürü Üzerine 50 Başvuru Metni. “Turnalar. Uluslararası Türk Dili, Edebiyat ve Çeviri Dergisi” (Famagusta) sayı 25 (2007): s. 50-65
  36. Fascynacja Europa w Turcji drugiej polowy XIX wieku i jej odbicie w literaturze tureckiej. “Miscellanea Eurasiatica Cracoviensia – Zrozumieć Eurazję” (Krakow 2007): s. 125-146
  37. [XIX’uncu Asrın İkinci Yarısında Avrupa’ya Karşı Türklerin İlgisinin Türk Edebiyatına Yansımaları]
  38. Darağacında Noktalanan İki Yaşam İki Destan. “5th International Congress on Cyprus Studies / Beşinci Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi” Gazimağusa/Famagusta, vol. 2, (2007): s. 185-217
  39. Gagauz Dostu – Prof. Wlodzimierz Zajaczkowski (1914-1982). “14. Kıbatek Edebiyat Sempozyumu”, 6-10 Ekim 2007 Moldova/Gagauzyeri, Chişinau 2007: s. 381-388
  40. Filiz Kıral, Barbara Pusch, Claus Schönig, Arus Yumul (ed.), Cultural Changes in the Turkic World. “Folia Orientalia” vol. 42/43 (2006/2007): s. 479-484 [kitap tanıtma]
  41. Vagif Sultanlı, Ojczyzna (Vatan) [w:] Czerwona limuzyna. Antologia współczesnej prozy azerbejdżańskiej, Warszawa 2007
  42. Vagif Sultanlı, Buraska, „Przegląd Orientalistyczny” nr 3-4 (2007)
  43. Cengiz Dağcı – pisarz bez ojczyzny. Czesc 1-3. “Życie Tatarskie”, no. 16, 17, 18 (2008): s. 8-10 (no. 16), s. 7-9 (no. 17), s. 16-18 (no. 18) [Cengiz Dağcı – Vatanını Kaybeden Yazar

Məruzələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Türk Dili ve Türk Edebiyatı Üzerine Türkolog Grazyna Zajac’la Bir Söyleşi: Polonya’da Türkçe. “Anadili. Dil ve Eğitim Dergisi“ sayı 24 (Ocak-Şubat-Mart 2002): s. 70-74
  2. KIBATEK Polonya Temsilcisi Grazyna Zajac İle Nobel Ödüllü Czeslaw Milosz Ve Wislawa Szymborska Üzerine Bir Şöyleşi[część I i II]. “Turnalar. Uluslararası Türk Dili, Edebiyat ve Çeviri Dergisi”, Gazimağusa/Famagusta (2003): s. 48-52 (no: 10): s. 40-44 (no: 12)

Sempoziumlarda iştirakı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Sesja naukowa poswiecona pamieci Profesora Tadeusza Lewickiego, Krakow 17-18 XI 1993 (bildiri:Narodziny tureckiej powiesci)
  • III Miedzynarodowa Konferencja Stylistyczna “Stylistyczne konfrontacje”, Opole 1994 (bildiri: Grupy semantyczne nazw zwierzat w przyslowiach tureckich i ich symbolika)
  • Sesja naukowa “Teatr Orientu”, Krakow 7-9 IV 1995 (bildiri: Poczatki tureckiej dramaturgii)
  • V Ogolnopolska Konferencja Przekladowa „Na poczatku byl przeklad”, Krakow 17-19 IV 1998 (bildiri: Rola przekladow z literatur europejskich w procesie powstawania tureckiej literatury narodowej w XIX wieku)
  • Jednodniowa sesja w Instytucie Filologii Orientalnej z okazji 75-lecia Republiki Tureckiej “Turcja jest w Europie”, 23 X 1998 (bildiri: Tureckie fascynacje Europa w II polowie XIX wieku i ich odbicie w literaturze)
  • Dünyada Türkçe Öğretimi Semineri, Ankara17-18 Mayıs 1999 (bildiri: Türkçe Öğretiminde Edebiyatın Önemi)
  • 3rd International Congress on Cyprus Studies / Üçüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi,Gazimağusa 13-17 November 2000 (bildiri: Tarihte Polonyalıların Kıbrıs Hakkında Bilgileri)
  • “Jezyki Orientalne w Przekladzie” , Krakow 20-21 V 2002 (bildiri: O przekladzie z tureckiego na przykladzie “Legendy Tysiaca Bykow” Yaşara Kemala)
  • 4th International Congress on Cyprus Studies / Dördüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi,Gazimağus (Famagusta) 28-29 November 2002 (bildiri: Polonya Basınında 1974 Olayları)
  • 5th International Congress on Cyprus Studies / Beşinci Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi,Gazimağusa (Famagusta) 14-15 April 2005 (bildiri: Darağacında Noktalanan İki Yaşam – İki Destan)
  • “Jezyki Orientalne w Przekladzie”, Krakow 20-21 V 2005 (bildiri: Problemy przekladu dokumentow sultanskich schylku Imperium Osmanskiego na materiale “Sultan Abdülhamid ve İstanbul’u”)
  • Kıbatek-YDÜ XI. Uluslararası Edebiyat Şöleni, Nicosia 23-28 X 2005 (bildiri: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Yazarlarının Çocukluk Anılarında Eğitim)
  • VI. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi, Ankara 21-26 XI 2005 (bildiri: Krakov’da Türk İzleri) henüz yayınlanmamış
  • “Kıbatek Gezi Edebiyatı Sempozyumu”, 26-29 III 2006, Nevşehir – Turcja
  • (bildiri: II. Abdülhamid Döneminin Ünlü Tabibi ve Seyyahı: Dr. Şerafeddin Mağmumi)
  • “Türk Kültüründe Av”, 15-16 XI 2006, İstanbul, Marmara Üniversitesi (bildiri: 19’uncu Yüzyıl Türk Avcılığında Polonya İzi: “Kara Avcı”)yayınlanmakta
  • “I. Kongres polsko-tureckich literaturoznawcow i tlumaczy”, Ankara 11-12 XII 2006
  • [Polonyalı ve Türk Dilbilimciler ve Çevirmenler 1. Kongresi]
  • Konferencja Turkologiczna, Poznan 28-29 V 2007(bildiri: “Servet-i Fünun” – fenomen prasowy) [“Servet-i Fünun” – Basın Fenomeni] henüz yayınlanmamış
  • “Türk Kültüründe Temizlik”, 21-23 XI 2007, İstanbul, Marmara Üniversitesi (bildiri: II. Abdülhamid Döneminde İki Tıb Doktorunun Osmanlı İmparatorluğu’nda Etkinlikleri ve Temizliğe Dair Anıları) henüz yayınlanmamış
  • Konferencja Turkologiczna, Warszawa 5-6 VI 2008(bildiri: Falaka – nieodzowny element wyposazenia szkoly osmanskiej XIX wieku w swietle autobiografii epoki) [Dönemin Otobiyografilerine Göre Falaka – XIX’uncu Asır Osmanlı Mektebinin Kaçınılmaz Teçhizatı] henüz yayınlanmamış
  • “Mare Inclitum. Oddzialywanie cywilizacji srodziemnomorskiej”, Instytut Historii UJ, Krakow, 28-29 XI 2008 (bildiri: Tematy uniwersalne w poezji ludowej Turkow cypryjskich) [Kıbrıslı Türk Halk Şiirinde Evrensel Konular]
  • Wiersze Gulamrzy Sebri Tebriziego w referacie wygłoszonym na konferencji azerbejdżańskiej w Warszawie w listopadzie, 2013

Azərbaycanda yayınlanmış əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Türk dilinin tədrisində ədəbiyyatın önəmi. “Filoloji araşdırmalar”, XVI kitab, Bakı/Azərbaycan (2002): s. 9-14
  2. “Qırx il“ – Xalid Ziya Uşaklıgilin xatirələri. “Filoloji araşdırmalar”, XVII kitab, Bakı/Azərbaycan (2002): s. 17-29
  3. “Azərbaycan hürriyyət savaşı“. “Mədəniyyət dünyası”, V, Bakı/Azərbaycan (2002): s. 115-116
  4. Orxan Kamalın əsərlərində uşaq obrazları. “Filoloji araşdırmalar”, XVIII kitab, Bakı/Azərbaycan (2003): s. 14-35
  5. Erkən polyak qaynaqları Kipr kaqqında. “Filoloji araşdırmalar“, XIX kitab, Bakı/Azərbaycan (2003): s. 6-19

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.