Rəhman Nəbiyev
Rəhman Nəbiyeviç Nəbiyev (tac. Раҳмон Набиевич Набиев; 5 oktyabr 1930, Qafurov rayonu[d], Soqd vilayəti – 11 aprel 1993, Xücənd) —Tacikistan və SSRİ partiya və dövlət xadimi, Tacikistan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi (1982–1985), müstəqil Tacikistan Respublikasının 1-ci Prezidenti (1991–1992). Nəbiyevin qısa prezidentlik dövrü Tacikistanda respublikada hakimiyyətin yenidən bölüşdürülməsi istəyindən qaynaqlanan vətəndaş müharibəsinin başlaması ilə əlamətdar olmuşdur. 7 sentyabr 1992-ci ildə təzyiq altında istefa vermiş və 7 ay sonra müəmmalı şəraitdə vəfat etmişdir.
| Rəhman Nəbiyev | |
|---|---|
| tac. Раҳмон Набиевич Набиев | |
 | |
|
| |
| 2 dekabr 1991 – 7 sentyabr 1992 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 5 oktyabr 1930 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 11 aprel 1993 (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | infarkt[d] |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Dini | islam, sünni islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Regional nomenklaturadan çıxan Nəbiyev 1982-ci ildə Tacikistan Kommunist Partiyasının birinci katibi kimi hakimiyyətə gəlmişdir. 1985-ci ildə korrupsiya qalmaqalı ilə hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmışdır. Tacikistan liderləri 1991-ci ilin sentyabrında Tacikistan Respublikasının müstəqilliyini elan etdikdən sonra Rəhman Nəbiyev 31 avqustda hakimiyyətə qayıtmış, ancaq prezident seçkiləri kampaniyası zamanı ofisini boşaltması üçün təzyiqlər artdığı üçün 6 oktyabrda istefa vermişdir. Seçkilərlə bağlı mübahisələr 1992-ci ilin mayında müxalifətin küçə nümayişlərinə səbəb olmuşdur ki, bu da vətəndaş müharibəsinə çevrilmişdir. Döyüşlər şiddətlənmiş, Nəbiyevin özünün hökumətyönlü silahlı dəstələri 1992-ci ilin sentyabrında dövlət çevrilişi etmişdir. O, təhlükəsizliyini nəzərə alaraq vəzifəsindən istefa vermiş,[1][2] Leninabad vilayətinə qayıtmışdır. 1992-ci ilin dekabrına qədər Kulab vilayətinin keçmiş aparatçısı, hərbi liderə çevrilmiş Emoməli Rəhmon hakimiyyətdə idi. Rəhman Nəbiyevin ölümünün səbəbi aydın deyil. Rəsmi olaraq infarktdan vəfat etmişdir, lakin digər versiyalara görə, o, intihar etmiş və ya sui-qəsdə uğramışdır.[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Ситуация в Таджикистане". www.kommersant.ru (rus). 1992-11-17. 2022-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-17.
- ↑ Erlanger, Steven. "After Week of Turmoil, Tajik President Is Forced Out". The New York Times. September 8, 1992. October 6, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 18, 2020.
- ↑ "Мунаввара Набиева: мой отец не хотел становиться президентом Таджикистана. ВИДЕО". Радио Озоди (rus). 2022-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-16.