Raxil İsakoviç
Raxil İsakoviç (rus. Рахиль Семёновна Исакович; 1866, Odessa, Xerson quberniyası[d] – təq. 1930) — İctimai xadim, Odessada xeyriyyəçilik və qadınların karaite təhsilinin inkişafına mühüm töhfə verdi.
| Raxil İsakoviç | |
|---|---|
| rus. Рахиль Семёновна Исакович | |
 N. D. Kuznetsovun portreti (1899), Odessa İncəsənət Muzeyi | |
| Doğum tarixi | 1866 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | təq. 1930 |
| Vətəndaşlığı | |
| Fəaliyyəti | ictimai xadim |
Bioqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
1866-cı ildə Odessada Karaite Manqubi ailəsində anadan olub. Odessa Qadın Dövlət Gimnaziyasında təhsil alıb. Onun fəaliyyətinin əsas məqsədi dinindən və milliyyətindən asılı olmayaraq yoxsul karaitlərə və digər aztəminatlı həmvətənlərə qayğı göstərmək idi. O, həm də kasıb valideynlərin uşaqlarına kömək edərək xalq təhsilinin ehtiyaclarına çox vaxt və pul sərf etdi. Könüllü ianələrin toplanması və xeyriyyə gecələrindən gələn gəlirlər sayəsində o, müəllimlər E.Z Kaplanovskaya və A.M Telal ilə birlikdə 1903-cü ildə qızlar üçün məktəb açmağa müvəffəq oldu. 1906-cı ildə təhsil müəssisəsi kimi yüksək reputasiya qazanan bu məktəb İsakoviçin təklifi ilə hər iki cinsdən olan uşaqlar üçün məktəb statusu alan oğlanlar üçün dövlət məktəbi ilə birləşdirildi. İsakoviç məktəblə birbaşa maraqlanmaqla yanaşı, hər bir şagirdin taleyində iştirak edirdi. Onun topladığı vəsaitlə tələbələr təhsillərini başqa təhsil müəssisələrində (peşə məktəbləri, gimnaziyalar, kurslar və s.) davam etdirə bilirdilər. [1]Tələbələri lazımi tədris vəsaitləri ilə təmin etmək, məzunların müxtəlif müəssisələrdə xidmət etmələri təşkil edilmişdir. Onun bilavasitə iştirakı ilə 1907-ci ildə “Odessa Karaite Xeyriyyə Cəmiyyəti”nə çevrilən Odessa Karaite icmasının nəzdində “Odessa Karaite Xeyriyyə Cəmiyyəti” və “Yoxsul Qızlara Kömək Qadınlar Dərnəyi” yaradılmışdır. Cəmiyyətin məqsədi “Odessa şəhərinin yoxsul karait qızlarını təhsil, peşə və sənətkarlıq bilikləri almaq üçün vasitələrlə təmin etmək” idi. Karaitlərin peşə məktəblərinə və emalatxanalarına yerləşdirilməsi, kitablar, ayaqqabılar, onların təbliği, məktəbdənkənar təhsil və s. R.S İsakoviç 1920-ci ildə ləğv olunana qədər bu cəmiyyətin sədri olmuşdur. 1907-ci ildəki fəaliyyətinə görə, Odessa Karaite Cəmiyyəti tərəfindən sinəsinə taxılacaq Stanislav lentində qızıl medal təqdim edildi. 1914-cü ildə o, "Yaralı Əsgər Ailələrinə Yardım üçün Karaite Xanımlar Cəmiyyətinin Komitəsinin yaradılması" təşəbbüsü ilə onun sədri seçildi. [2]
"Karayt otağı"[redaktə | mənbəni redaktə et]
1893-cü ildə R. S. İsakoviç karaite etnoqrafik ekspozisiyasını təşkil etmək üçün ilk cəhd etdi. [3] Krım-Qafqaz Dağ Klubunun Odessada keçirilən sərgisi çərçivəsində o, Odessa karaitləri arasında toplanmış qədim əşyalardan ibarət “Karayt otağı”nı təqdim edib. Ekspozisiyanın açılmasında öz köməyini və dəstəyini klubun idarə heyətinin sədri (müavini) professor S. İ. İlovaiski göstərmişdir. O, sərgi haqqında qısa məlumat məqaləsi yazıb və 42 eksponatın inventarını aparıb. Kolleksiyanın özü bu günə qədər yaşamayıb. Sərgi münasibəti ilə R. S. İsakoviçin əri S. İ. İsakoviç karait etnoqrafiyası haqqında qısa məlumat və eksponatların təsvirini özündə əks etdirən “Karaytlar haqqında iki söz” adlı broşüranı nəşr etdirdi. Beləliklə, "Karayt otağı" ilk dəfə Odessa ictimaiyyətinə karaitlərin həyatı və adətləri haqqında məlumat verdi.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Proxorova A.V. 19-cu əsrin ikinci yarısı - 20-ci əsrin əvvəllərində Rusiya İmperiyasının Karait icmalarının nümayəndələrinin xeyriyyəçilik fəaliyyəti. // Tavriya arxeologiyası, tarixi və etnoqrafiyası üzrə materiallar. Simferopol. 2013. 585. ISSN 2413-189X.
- ↑ Proxorov. 19-cu əsrin ikinci yarısı - 20-ci əsrin əvvəllərində Rusiya İmperiyasının cənubundakı rus-karait qadın təhsil müəssisələrinin timsalında multikultural cəmiyyətdə mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsi.. K. 2011. 116–117. ISBN 978-966-2246-13-1.
- ↑ Karaite həyatı (10-11). M. 1912. 29–30.