Resen sarayı

Resen sarayı — Şimali Makedoniyanın Resen qəsəbəsində tarixi bir neoklassik əmlakdır.[1] XIX əsrin sonlarında resenli Osmanlı bəyi olan Əhməd Niyazi bəy tərəfindən inşa

Resen sarayı
Xəritə
Ümumi məlumatlar
Növü bina, incəsənət muzeyi[d]
Memarlıq üslubu neoklassisizm
Ölkə
Koordinatlar 41°05′18″ şm. e. 21°00′58″ ş. u.
Veb-sayt
domnakulturataresen.mk/i…
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

edilmişdir. Sarayın memarlıq üslubu onu Makedoniyada unikal edir.[2] Hal-hazırda binada muzey, qalereya və kitabxana fəaliyyət göstərir.[3][4] Resen bələdiyyəsinin yerli əhalisi binanı "Saraj" olaraq adlandırır.[3]

Təsviri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Saray neoklassik memarlıq üslubunda inşa edilmişdir.[5] Bina 35 m (114 ft) yüksəkliyindəki hündür hissə və iki pəncərəsi ilə təmailə simmetrikdir. Bir zirzəmi, iki mərtəbə və mansardla birlikdə 7,800 m2 (83,958 ft2) sahəsi var.[6]

Binanın xarici divarları 60 santimetr qalınlığındadır. Xüsusilə fasadda zəngin heykəltəraşlıq detalları var. Dam əvvəlcə ağacdan hazırlanmışdı, lakin 1982-ci ildə aparılan təmir işləri zamanı bura polad profillərlə əvəz edilmişdir.[6]

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mütərəqqi təşkilatının və ehtimal ki, Gənc Türklərin üzvü olan Əhməd Niyazi bəy XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Resen bölgəsinin bəyi olmuşdur.[3][7] Bəy bəlkə də Versaldan poçt kartları qəbul etməyə başladıqdan sonra Fransız stilli əmlak istəmişdir.[3][6]

Sarayın inşası 1905-ci ildə başlamış və binanın xarici görünüşü Gənc Türklər İnqilabından sonra, 1909-cu ildə tamamlanmışdır.[3][6] Daxili işlər də daxil olmaqla, qalan hər şey Balkan müharibələrindən və 1922-ci ildə Birinci Dünya Müharibəsindən bir neçə il sonra tamamlanmadı.[6] Lakin Əhməd Niyazi bəy, 1912-ci ildə naməlum səbəblərdən Durresdə ölmüş və buna görə də əmlakının tamamlandığını görməmişdir.[7][8]

Balkan Döyüşlərindən sonra mülk bir neçə fərqli təşkilat üçün bir neçə fərqli funksiyaya xidmət etdi. Əvvəlcə Serbiya Krallığı, sonra isə Yuqoslaviya Krallığı altında yerli inzibati məqsədlər üçün istifadə edildi. II Dünya Müharibəsi dövründə bina işğalçı qüvvələr tərəfindən istifadə edildi. Müharibədən sonra Resen şəhər meriyası və daha sonra şəhər kitabxanası kimi istifadə edildi. Nəhayət, Saray hal-hazırda olduğu kimi bir muzey və qalereya oldu.[7]

Müasir istifadə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu gün Saray Draqi Toziya Mədəniyyət Evi, Resen Keramika Koloniyası, Keraca Visulheva Qalereyası və bir kitabxanaya sahibdir.[1][3]

Draqi Toziya Mədəniyyət Evi, Makedoniya Muzeyinin Skopyedəki bir şöbəsidir.[3][9] Mədəniyyət evi həm də tamaşalar, ədəbi oxu və digər mədəni tədbirlərin keçirildiyi yerdir.[4]

Sarayda yerləşən Resen Keramika Koloniyası, YUNESKO-nun Beynəlxalq Keramika Akademiyasının üzvüdür.[3][10]

Sarajda 1940-cı illərdən bəri bir şəhər kitabxanası mövcuddur. Bu gün burada 31 mindən çox kitab var.[3][4]

Resen sarayının panoraması

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Културно Наследство". Resen Municipality. 2011. March 2, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 5, 2011.
  2. ↑ "Сарајот на Ахмет Нијази-бег - Ресен". Кои се седумте чуда во Македонија. Утрински Весник. 2011. March 26, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 5, 2011.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Grčev, 2002
  4. ↑ 1 2 3 "Зграда Сарај". Дом на култура Драги Тозија - Ресен. 2009. April 2, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 5, 2011.
  5. ↑ "Historycal building: "Ahmed Niyazi bey's Saraj" - Resen". The Region of Prespa: Natural, Historical and Cultural sights. Kit-Jan Company. 2010. April 2, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 5, 2011.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 "ГРАДБА НА САРАЈОТ". САРАЈ. ИИ , ЦДНН. 2006. April 2, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 5, 2011.
  7. ↑ 1 2 3 "Фотографот Цуле отиде по трагите на грофицата Рене". ПРИКАЗНА ЗА САРАЈОТ И ЉУБОВТА НА ДУЉАНОВИ ОД РЕСЕН. Вечер. October 16, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 5, 2011.
  8. ↑ Grčev, Kokan. "Ресенскиот "Сарај" - Историски и стилски контекст". Le Folklore macédonien. 30 (60–61). 2002: 43. 2020-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-03.
  9. ↑ "Museum of Macedonia" (Macedonian). Skopje. 9 March 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 March 2011.
  10. ↑ "members of the academy". International Academy of Ceramics. 2010. May 31, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 13, 2011.