Romanichthys valsanicola
Daşaltı xanı[2] (lat. Romanichthys valsanicola) — Relikt növ[3] olaraq (Şüaüzgəclilər) Xanıkimilər (Percidae) fəsiləsinə aiddir[4]. Daxil olduğu cinsin (Romanichthys) yeganə nümayəndəsidir. Növ ilk dəfə 1957-ci ildə rumın ixtioloqlar Dumitresku, Petre Mixay Beneresku və Stoyka[5][6] tərəfindən kəşf edilmişdir.
| Romanichthys valsanicola | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Romanichthys valsanicola |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et].JPG)
Bu balıqlar 12,5 sm uzunluğa malikdir. Bədəni yumuru olub, iki bel üzgəcinə sahibdir. Başı enlidir. Demək olar ki, bütünlüklə pulcuqla örtülüdür. Bədən quruluşu yaxşı inkişaf etmişdir[7].
Pulcuqları tünd-bozdan tünd-qəhvəyi rəng çalarları arasında dəyişir. Qarın nahiyyəsi ağ və ya sarı rəngdə olur.
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Növ vaxtı ilə bütün Palearktika ərazisində yayılmışdır. Hazırda isə yalnız endemik növ olaraq Rumıniya ərazisində rast gəlinir[3]. İlk əvvəllər qeydə alınarkən Arceş və onun iki qolu olan Rıul-Doamney və Vıslan çaylarında müşahidə edilirdi. Hazırda bu balıqlar ancaq Vıslan çayının sularında kiçik bir ərazidə müşahidə edilir[3][6].
Balıqlar əsasən suyun dibində, daşlar arasında yaşayır[7].
Çoxalması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dişilər 120–150 (digər məlumata görə isə — 40–50[8] kürü qoyurlar. Mayalanış kürülər daşların kənarlarına qoyulur[4]. Kürü vermə əsasən may ayında müşahidə edilir[8].
Yetkinlik müddəti müəyyən deyildir[3].
Qidalanma
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əsasən Cücülərin tırtıl və pupları ilə qidalanır. Bunlar arasında xüsusi ilə Ephemeroptera və ya Plecoptera[6] seçilir. Özüdə bəzən iri yırtıcı balıqların qidası olur[9].
Qorunması
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sayları dəqiq məlum deyildir. Növ yox olma təhlükəsi qarşısındadır ("CR"). Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi 1996-cı ildən bu calılar üçün böyük təhkükə olmasını bildirir. Bu növ üçün əsas təhkükə kimi çayların kirlənməsi göstərilir. Harzırda bu canlıların qorunub saxlanılması üçün böyük işlər görülür[8]. Bu canlılar vəhşi təbiətdə yaşadığından onların qapalı məkanlarda çoxaldılması effekt vermiyə bilər.
Növün ov əhəmiyyəti yoxdur. Əvvələr isə qanunsuz ozçular tərəfindən ovlanılırdı][3].
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- ↑ "Heyvanların həyatı. Tom 4 s.315". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 3 4 5 "L'asprete, Romanichthys valsanicola Dumitrescu, Banarescu & Stoica, 1957". 2014-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 "Romanichthys valsanicola (Asprete)". 2014-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ "Asprete (Romanichthys valsanicola) — Information on Asprete — Encyclopedia of Life". 2014-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 3 "Romanichthys valsanicola, Asprete". 2014-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ 1 2 [https://web.archive.org/web/20150724040131/http://www.krasnayakniga.ru/node/2117 Arxivləşdirilib 2015-07-24 at the Wayback Machine (Romanichthys valsanicola)
- ↑ 1 2 3 "InterNevod: Romanichthys valsanicola". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ "Su bioresurslarının eksiklopediyası". 2014-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Petru Bănărescu. Fauna Republicii Populare Române. Vol. XIII : Pisces — Osteichtyes (Pești ganoizi și osoși). București. Editura Academiei Republicii Populare România, 1964.
- George D. Vasiliu. Peștii apelor noastre. București : Edit. Științifică, 1959.
- Th. Bușniță, I. Alexandrescu. Atlasul peștilor din apele R. S. România. București, 1971.
- L. Lustun, I. Rădulescu, V. Voican. Dicționar piscicol. Editura Ceres. București 1978.
