Rus dilinin islahat öncəsi orfoqrafiyası
Rus dilinin islahat öncəsi orfoqrafiyası (inqilabdan əvvəlki orfoqrafiya; nadir hallarda ənənəvi orfoqrafiya) — 1918-ci ildəki islahatından əvvəl qüvvədə olan və sonralar Rusiyadakı ağ hökumətlərin ərazilərində və Ağ mühacirət nəşrlərində qorunan rus dilinin yazılışı. Rus islahatı öncəsi yazımının başlanğıcı I Pyotr dövründə mülki ssenarinin tətbiqi hesab edilə bilər.
| Rus dilinin islahat öncəsi orfoqrafiyası | |
|---|---|
| Ölkələr |
|
| Təsnifatı | |
| Dil kodları | |
| IETF | ru-petr1708 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İslahatqabağı imla qaydasında ümumiyyətlə qəbul edilmiş vahid norma yox idi (1956-cı il Sovet kodeksi kimi). 1917 inqilabından əvvəl (1870-1910) son 50 ildə və ya daha çox yazım, XIX əsrin ilk üçdə birinin və xüsusilə XVIII əsrin yazımından daha çox dərəcədə normallaşdırıldı. Rusların islahat öncəsi yazılışına dair ən nüfuzlu (o vaxt nəşr olunan mətbuatda tam şəkildə müşahidə olunmasa da) dərsliklər və qaydalar dəsti Akademik Yakov Karloviç Qrotun adı ilə əlaqələndirilir. Dəqiq olaraq islahatlardan əvvəl yazımın mövcudluğunun son 50 illik yubileyinə istinad edirlər.
İnqilabdan əvvəlki yazımla müasir yazım arasındakı fərqlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əlifba
[redaktə | mənbəni redaktə et]İnqilabdan əvvəl rus əlifbası 35 hərfdən ibarət idi[1][2][3].
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ж ж | З з |
| И и | І і | К к | Л л | М м | Н н | О о | П п |
| Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч |
| Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Ѣ ѣ | Э э | Ю ю |
| Я я | Ѳ ѳ | Ѵ ѵ |
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Россійская грамматика, сочиненная Императорскою Россійскою Академіею. Изданіе третье. Въ Санктпетербургѣ, Печатано въ типографіи Императорской Россійской Академіи, 1819, с. 2, п. 5 «Буквъ въ Россійскомъ языкѣ, слѣдуя общему употребленію, считается тридцать пять, которыхъ начертаніе и названіе есть слѣдующее…»
- ↑ Практическая русская грамматика, изданная Николаемъ Гречемъ. Второе изданіе, исправленное. Санктпетербургъ, въ типографіи издателя. 1834. С. 3, п. 8. «Русская азбука имѣетъ тридцать пять слѣдующихъ буквъ…»
- ↑ Русское правописаніе (Одиннадцатое изданіе). Санктпетербургъ: Типографія императорской академіи наукъ (Вас. Остр., 9 лин., № 12). Руководство, составленное по порученію Второго отдѣленія Императорской академіи наукъ академикомъ Я. К. Гротомъ. 1894. 2, п. 2. «Русская азбука состоитъ изъ 35-ти буквъ…»
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Григорьева, Татьяна Михайловна. Три века русской орфографии (XVIII—XX вв.) (1000 nüs.). М.: Элпис. 2004. ISBN 5-902872-03-0. (в пер.)
- Давыдов, Павел Иванович. Справочник по старой орфографии русского языка (1000 nüs.). М.: б. и. 2013. ISBN 978-5-8493-0218-8.
- Кульман Н. К. Методика русского языка (3-е изд). СПб.: Я. Башмакова и Ко. 1912.
- Шаульский Е. "Как писать в старой орфографии?". arzamas.academy. İstifadə tarixi: 2019-02-01.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Переводчик славянских языков, включая русский, из старых вариантов орфографии в новые и наоборот
- Русские классики XVIII — начала XX вв. в старой орфографии
- Ресурсы по дореволюционной орфографии
- О старой орфографии
- Вики-энциклопедия в дореволюционной орфографии
- Словарь дореволюционной орфографии
- Проект раздела Википедии в дореформенной орфографии.
