Rusiyanın bələdiyyə bölmələri

Bələdiyyə bölmələri — Rusiyada yerli özünüidarəetmənin həyata keçirildiyi, yəni əsasən yerli məsələlərin həll olunduğu bir yaşayış məntəqəsidir.

Bir yaşayış məntəqəsində yerli özünüidarəetmə yerli əhəmiyyəti olan məsələlərin həlli üçün bilavasitə əhali tərəfindən və (və ya) seçilmiş və digər yerli idarəetmə orqanları vasitəsi ilə həyata keçirilir^[1][2]. 2014-cü ilin may ayından etibarən Rusiya Federasiyasının qanunvericiliyi yeddi növ bələdiyyənin yaradılması imkanını təmin edir. Bələdiyyələr Rusiya Federasiyasının təsis qurumlarının qanunları ilə qurulur, ləğv edilir və ya dəyişdirilir. Bəzi tip bələdiyyələr digər növ bələdiyyələrin bir hissəsidir. Bələdiyyələr Rusiya Federasiyası boyunca mövcuddur. Sahə baxımından Rusiyada ən böyük bələdiyyə qurumu, əhali baxımından Taimyr Dolgano-Nenets bələdiyyəsi, əhali baxımından — Novosibirsk şəhər rayonudur.

Bələdiyyələrin növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Rusiya Federasiyasında yerli özünüidarəetmə təşkilatının ümumi prinsipləri haqqında" 6 oktyabr 2003-cü il tarixli 131-FZ Federal Qanununun 2-ci maddəsinə uyğun olaraq, Rusiya Federasiyasında 5 növ bələdiyyə mövcud idi:

• kənd qəsəbəsi — ümumi ərazi ilə birləşdirilmiş bir və ya bir neçə kənd yaşayış məntəqəsi (qəsəbələr, kəndlər, stanitsalar, kəndlər, fermalar, kəndlər, kəndlər və digər kənd yaşayış məntəqələri), daha az hallarda yerli özünüidarəetmənin əhali tərəfindən bilavasitə və (və ya) seçmə və digər vasitələrlə həyata keçirildiyi şəhər tipli qəsəbələr. yerli idarəetmə orqanları^[3]; Sovet dövrünün kənd məclislərinə və sovetdən əvvəlki dövrün zemstvoslarına uyğundur; kənd qəsəbəsi bir bələdiyyə rayonuna daxildir;
• şəhər qəsəbəsi — kiçik bir şəhər və ya şəhər tipli qəsəbə, daha az tez-tez yerli özünüidarəetmə orqanlarının birbaşa və (və ya) seçilmiş və digər yerli özünüidarəetmə orqanları vasitəsi ilə həyata keçirildiyi kənd yaşayış məntəqəsi^[3]; şəhər rayonları olmayan şəhər yaşayış məntəqələri bələdiyyə rayonlarına daxildir;
• bələdiyyə rayonu — fərdi dövlət tərəfindən həyata keçirilə bilən seçilmiş və digər yerli özünüidarəetmə orqanlarının vasitəsi ilə birbaşa və (və ya) seçilmiş və digər yerli özünüidarəetmə orqanları vasitəsilə əhali tərəfindən qəsəbələrarası xarakterli yerli əhəmiyyətə malik məsələlərin həlli məqsədi ilə ümumi ərazi ilə birləşdirilmiş, sərhədləri daxilində yerli özünüidarəetmənin həyata keçirildiyi bir neçə yaşayış məntəqəsi (kənd və / və ya şəhər) və qəsəbədaxili ərazilər federal qanunlar və Rusiya Federasiyasının təsis qurumlarının qanunları ilə yerli özünüidarəetmə orqanlarına verilmiş səlahiyyətlər^[3];
• şəhər dairəsi — bələdiyyələr olmayan ümumi bir ərazi ilə birləşdirilmiş bir və ya bir neçə yaşayış məntəqəsi, yerli özünüidarəetmə əhali tərəfindən birbaşa və (və ya) seçilmiş və digər yerli özünüidarəetmə orqanları vasitəsi ilə yerli özünüidarəetmə orqanlarına federal qanunlar və Rusiya Federasiyası subyektlərinin qanunları ilə verilmiş bəzi dövlət səlahiyyətlərini həyata keçirə bilən orqanlar vasitəsilə həyata keçirilir. Federasiya, belə bir bələdiyyə əhalisinin ən azı üçdə ikisi şəhərlərdə və (və ya) digər şəhər yaşayış məntəqələrində yaşadığı halda (müddət 1 may 2019-cu ildən yenidən işlənmişdir yeni bir bələdiyyə rayonu — bələdiyyə rayonu)^[3];
• federal əhəmiyyətli bir şəhərin şəhərətrafı ərazisi (federal əhəmiyyətli bir şəhərin daxili bələdiyyə təşkili) — federal əhəmiyyəti olan bir şəhər ərazisinin bir hissəsi, hüdudlarında yerli özünüidarəetmə bilavasitə və (və ya) seçilmiş və digər yerli özünüidarəetmə orqanları vasitəsilə əhali tərəfindən həyata keçirilir^[3].

Rusiyadakı bələdiyyə bölmələrinin sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rusiya Federasiyasındakı bələdiyyələrin sayı haqqında məlumatlar daim dəyişir, çünki bir çox bölgədə bələdiyyələrin tərkibi və statusu dəyişdirilir.

2020-ci ilə qədər Kalininqrad, Maqadan, Moskva və Saxalin bölgələrinin bütün bələdiyyə rayonları (müvafiq olaraq, onların bir hissəsi olan bütün kənd və şəhər yaşayış məntəqələri) şəhər mərkəzlərinə çevrilməklə yanaşı, Stavropol diyarının bütün bələdiyyə rayonlarına (müvafiq olaraq, hamısı daxil edilmişdir) kənd və şəhər yaşayış məntəqələri) şəhər və ya bələdiyyə dairələrinə çevrilir.

Bütövlükdə Rusiyada dinamika[redaktə | mənbəni redaktə et]

01.01 tarixinə olan vəziyyət	bələdiyyə bölmələri										Qeyd
	cəmi	d.o. növünə görə
		bələdi yyə rayonları	bələdi yyə dairələri	şəhər dairələri		şəhər- daxili rayonlar	federal əhəmiyyətli şəhərin daxili ərazisi	yaşayış məntəqələri
				cəmi	в т.ч. с внутри- городским делением			всего	в т.ч.
									гор.	сел.
2008	24151	1799	—	521	—	—	236	21595	1734	19861	по данным Росстата
2009	24161	1810	—	507	—	—	236	21608	1745	19863	по данным Росстата
2010	23907	1829	—	512	—	—	236	21330	1739	19591	по данным Росстата[4]
2011	23304	1824	—	515	—	—	236	20729	1733	18996	по данным Росстата[5]
2012	23118	1821	—	517	—	—	236	20544	1711	18833	по данным Росстата[6]
2013	23001	1817	—	518	—	—	257	20409	1687	18722	по данным Росстата[7]
2014	22777	1815	—	520	—	—	257	20185	1660	18525	по данным Росстата[8]
2015	22923	1823	—	535	—	—	267	20298	1644	18654	по данным Росстата[9]
2016	22406	1788	—	563	3	19	267	19769	1592	18177	по данным Росстата[10]
2017	22327	1784	—	567	3	19	267	19690	1589	18101	по данным Росстата[11]
2018	21946	1759	—	591	3	19	267	19310	1538	17772	по данным Росстата[12]
2019	21501	1731	—	614	3	19	267	18870	1490	17380	по данным Росстата[13]
2020	20846	1673	33	632	3	19	267	18219	1398	16821	по данным Росстата[14]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]