Sərt disklər və S.M.A.R.T texnologiyası

Bərk disklər və ya vinçesterlər (ingiliscə: Hard (Magnetic) Disk Drive, HDD, HMDD) - kompüterlə iş zamanı istifadə olunan informasiyanın (əməliyyat sisteminin proqramlarının, ən çox istifadə olunan tətbiqi proqramlar paketinin, sənəd redaktorlarının, proqramlaşdırma dillərinin translyatorlarının və s.) daimi saxlanılması üçün istifadə olunur.

Sərt disklər, operativ yaddaşı nəzərə almasaq, kompüterin verilənləri yaddaşda saxlayan qurğuları içərisində, verilənlərə ən tez girişi (adətən 7-20 milli saniyə, ms) və onların ən sürətli (5 Mbayt/saniyə) oxunması və yazılmasını təmin edən qurğulardır. IVM RS tipli müasir kompüterlərin hamısında sərt disklər olur.

Sərt disklər bir-birindən yaddaş tutumu və işləmə sürəti ilə fərqlənirlər. Sərt diskin əsas xarakteristikası, onun yaddaş tutumu, yəni diskdə yerləşə biləcək informasiyanın həcmidir. IVM RS tipli kompüterlər üçün yaradılan ilk bərk disklər 5 Mbayt həcminə malik idi.

Hazırda istehsal olunan kompüterlərdə adətən 800 Mbaytdan 1,6 Qbayta qədər tutumuna malik sərt disklərdən istifadə olunur. Bu sərt disklər üçün maksimal yaddaş həcmi 9,1 Qbayt olur. Lakin artıq yaddaş həcmi 18-27 Qbayt olan sərt disklərin istehsalı nəzərdə tutulur.

Kompüterdə istifadə olunan sərt disklərin ümumi yaddaş tutumu, çox vaxt kompüterdən istifadə olunacaq sahələri təyin edir. Belə ki, bu istifadə sahələri, yaddaş tutumundan asılı olaraq aşağıdakılar ola bilər:

1. Sərt diskin tutumu 20 Mbayt olan kompüterdən MS DOS əməliyyat sistemində, elektron çap maşını və ya cib dəftəri kimi istifadə etmək olar.
2. 40-80 Mbayt tutumlu sərt disk, həcmi böyük olmayan informasiyalı proqramların, MS DOS əməliyyat sistemində işlənməsini təmin edir;
3. 120-210 Mbayt tutumlu sərt disklər, Windows 3.1 əməliyyat sistemində, bir çox proqramların işini təmin edir;
4. 340-520 Mbayt tutumlu sərt disklər, Windows 3.1. əməliyyat sistemində mümkün bütün proqramların işini təmin edir;
5. 850 Mbayt-1 Qbayt tutumlu sərt disklər, Windows 95. Windows NT Workstation, OS/2 əməliyyat sistemlərində işi təmin edir.

Bir müddət əvvəl sert disklərdə baş verən səhvlər haqda bir məqalə oxudum.Orada səhv baş verdikdə nə etmək lazım olduğu haqda məlumat verilirdi

S.M.A.R.T. (Self-Monitoring Analysis and Reporting Technology) İBM firması tərəfindən hazırlanmışdır. Müxtəlif üsulları və cihazları(sensorlar) istifadə edərək, disk statusu nəzarət etmək üçün yaradılmışdır . Bir ATA sərt diskin 30 a qədər belə ölçü dəyərləri ola bilər hansiki atributlar adlanır.Onlardan bəziləri dolayı və ya birbaşa diskə təsir edir.Bu gün bütün müasir IDE / Serial ATA / SCSI sabit disklərdə SMART xüsusiyyəti var.Bu, həqiqətən bir standart deyil - belə atributların mənası istehsalçıdan-istehsalçiya fərqli ola bilər. S.M.A.R.T. mexaniki atributlarından çox təhlil edir; zamanla bəzi uğursuzluqlar sabit dözümlülük həyata hərəkət əgər təsbit edərək proqnozlaşdırıla bilər. S.M.A.R.T. isə texnologiya bütün sabit uğursuzluqlar əvvəlcədən sürücü deyil, qarşıdan gələn məsələləri aşkar edə bilərsiniz. Aşağıdakı şəkil Pri Master və ya İbtidai sabit statusu pis aşkar və əvəz etmək lazımdır ki, edilir olduğunu ifadə edən SMART səhv bir nümunəsidir.

Hal-hazırda sərt disklərin və SMART texnologiyanın ən böyük istehsalçıları IBM, Western Digital, Maxtor, Quantum, Seagate və Fujitsu firmalarıdır^[1][2][3]

• Seagate Powers Next Generation Of Computing Arxivləşdirilib 2009-11-02 at the Wayback Machine
• http://ofis.azeriblog.com/2008/10/26/komputerleshme-elektrotexnika^{[ölü keçid]}

• kompüter Əməliyyat Sistemləri
• Qurğular
• kompüter şəbəkələri
• kompüter proqramları