Sehadete Mekuli

Sehadete Mekuli (alb. Sehadete Mekuli; 16 oktyabr 1928, Oxrid – 12 noyabr 2013, Priştina) — Alban ginekoloq, professor və ictimai fəal. Albanların Yuqoslaviya federasiyası daxilində daha çox muxtariyyət tələb etdiyi 1981-ci il Kosova etirazları zamanı yaralı tələbələrə qulluq göstərən zaman məşhurlaşır. Bunun üçün Yuqoslaviya rəhbərliyi tərəfindən Priştina Universiteti Tibb Fakültəsindəki professorluq dərəcəsindən məhrum edilir və 1988-ci ildə erkən təqaüdə çıxmaq məcburiyyətində qalır. Mekuli İsmail Kadarenin 1985-ci ildə yazdığı "Elçilər dondu" (alb. Krushqit jane te ngrire) qəhrəmanı Teuta Şkrelinin prototipidir[1]..

Sehadete Mekuli
alb. Sehadete Mekuli
Doğum tarixi 16 oktyabr 1928(1928-10-16)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 12 noyabr 2013(2013-11-12) (85 yaşında)
Vəfat yeri
Uşağı 2
Təhsili
Fəaliyyəti ginekoloq

Bioqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sehadete Doko 16 oktyabr 1928-ci ildə Oxrid (indiki Şimali Makedoniya) şəhərində anadan olub. 1947-ci ildə doğma şəhərindəki orta məktəbi bitirir və daha sonra Skopyedəki Müqəddəs Kiril və Mefodiya Universitetində tibb təhsili alır və 7 yanvar 1954-cü ildə məzun olur. Elə həmin il 1 aprel tarixindən etibarən Sehadete Priştina xəstəxanasında ginekoloq və mamaça vəzifəsində çalışır. 1960-cı ilin martında Belqradda ginekologiya ixtisası alır. 1960-1962-ci illərdə Sehadete Priştina xəstəxanasında Ginekoloji və Doğuş şöbəsinə rəhbərlik edir. 1963-cü ildə siyasi səbəblərdən xəstəxanadan istefa verir və Priştina Sağlamlıq Evində dispanserin (xalq dispanserinin) rəhbəri olur. 1968-ci ilin yanvarında Sehadete Priştina Xəstəxanasında əvvəlki vəzifəsinə qayıdır[2]. Qızların sanitariya məlumatlarını yaxşılaşdırmaq üçün məktəblər və yataqxanalar üçün bir sıra mühazirələr üzərində işləyir.

Priştina Universitetinin açılışından sonra Mekuli 1970-ci ildə meydana çıxan tibb məktəbinin rəhbəri seçilir. 1973-cü ildə Belqrad Universitetində doktorluq dərəcəsini alır və 1976-cı ildə Priştina Universitetində dosent olur. Mekuli Kosovo Həkimləri Dərnəyinin yaradılmasına kömək və “Praxis medica” tibbi jurnalının nəşrinə rəhbərlik edir. 1972-ci ildən etibarən Priştina Universitetinin Tibb Fakültəsindəki ginekoloji klinikasının müdiri işləyir. Mekulinin 31 məqaləsi tibbi jurnallarda dərc edilmişdir.

Kosovoda 1981 etirazları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1981-ci ildə Mekuli albanların Yuqoslaviya daxilində daha çox muxtariyyət tələb etdikləri 1981-ci ildəkı Kosova etirazları zamanı polis tərəfindən yaralanan alban tələbələrə yardım göstərir[3]. Yaralıların müalicəsində "çox canpəşanlıq göstərməkdə" və tələbələrin tələblərini dəstəkləməkdə[4] günahlandırılır. Bu səbəbdən Priştina Universitetindəki professor vəzifəsindən istehfa vermək məcburiyyətində qalır və 1988-ci ilin oktyabrında erkən təqaüdə çıxır. 1989-cu ildə Kosovonun muxtariyyəti ləğv edildikdən sonra klinikanın bütün tibb işçiləri buradan qovulur. 1996-cı ildə Mekuli Teresa Ana xeyriyyə fondu ilə birgə ginekoloji və mamalıq klinikası açır. Bura Kosovanın hər yerindən çox sayda ginekoloqu cəlb edir

Şəxsi həyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sehadete Mekuli alban şairi Esad Mekuli (1916-1993) ilə evlənir. Onların iki övladı olur. Sehadete Mekuli 12 noyabr 2013-cü ildə Priştinada dünyasını dəyişir[2].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Robert Elsie. Historical Dictionary of Kosovo. Scarecrow Press. 15 ноября 2010. səh. 82. ISBN 978-0-8108-7483-1. 2020-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-01.
  2. ↑ 1 2 "Përcillet në shtëpinë e fundit Prof.dr. Sehadete Mekuli" (alban). Koha Ditore. 12 ноября 2013. 2019-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-01.
  3. ↑ Kullashi, Muhamedin. "LIMPIEZA ÉTNICA EN LA EX-YUGOSLAVIA" (PDF) (ispan). praxis.univalle.edu.co. səh. 88. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF). (note 16)
  4. ↑ "Ka vdekur në Prishtinë prof dr. Sadete Mekuli (1928–2013)". Radio Television of Kosovo (alban). 2021-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 марта 2021.