Skantorp problemi

Skantorp probleminin Vikipediyada nümunəsi. Requlyar ifadə istifadəçi adında "cunt" sözünü aşkar etdiyi üçün istifadəçi hesabının yaradılmasına icazə verilmir.

Skantorp problemi — mətnində uyğun olmayan və ya başqa cür qəbuledilməz məna daşıyan hərflər sətri (və ya alt sətir) olan onlayn məzmunun spam filtri və ya axtarış mühərriki tərəfindən qəsdən bloklanması. Adlar, abbreviaturalar və texniki terminlər tez-tez bu problemin təsirinə məruz qalır.

Problem kompüterlərin sənəd daxilində mətn sətirlərini asanlıqla müəyyən edə bildiyi vaxtdan bəri yaranır. Bu cür sözlərin tərcüməsi geniş kontekstləri, ola bilsin ki, bir çox mədəniyyətlər arasında şərh etmək üçün kifayət qədər bacarıq tələb edir ki, bu da olduqca çətin işdir. Nəticədə, geniş bloklama qaydaları problemsiz ifadələrə təsir edən yalan müsbətlərlə nəticələnə bilir.

Etimologiyası və mənşəyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Problemin mənşəyi 1996-cı ildə AOL-un söz filtrinin İngiltərənin Şimali Linkolnşir əyalətinin Skantorp şəhərinin sakinlərinə şəhərin adı "cunt" sözünü ehtiva etdiyi üçün AOL hesabları yaratmağa icazə verməməsindən gəlir.[1] 2000-ci illərin əvvəllərində Google-un SafeSearch filtrləri eyni səhvə yol verdi, yerli xidmətlər və adlarına və ya URL-lərinə "Scunthorpe" daxil edən şirkətlər səhvən axtarış nəticələrində görünməkdən kənarlaşdırılanlar arasında idi.[2]

Skantorp problemini kontekstdə sözləri başa düşə bilən bir filtr yaratmağın çətin olması səbəbindən tamamilə həll etmək çətindir.[3][4]

Həll yollarından biri bilinən yanlış müsbətlərin siyahısının yaradılmasını nəzərdə tutur. Ağ siyahıda görünən hər hansı bir söz, əks halda icazə verilməyəcək mətndən ibarət olsa da, filtr tərəfindən gözardı edilə bilər.[5]

  1. Clive Feather. Peter G. Neumann (redaktor). "AOL censors British town's name!". The Risks Digest. 18 (7). 25 April 1996. 11 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 December 2023.
  2. McCullagh, Declan. "Google's chastity belt too tight". CNET. 23 April 2004. 16 June 2011 tarixində arxivləşdirilib.
  3. Oberhaus, Daniel. "Life on the Internet Is Hard When Your Last Name is 'Butts'". Vice (ingilis). 29 August 2018. 18 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2022.
  4. Gellis, Cathy. "The Scunthorpe Problem, And Why AI Is Not A Silver Bullet For Moderating Platform Content At Scale". Techdirt. 31 August 2018. 18 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2022.
  5. Veale, Tony. Your Wit Is My Command: Building AIs with a Sense of Humor. MIT Press. 2021. səh. 231. ISBN 978-0-262-04599-5. OCLC 1221016857.