Sportrota
Sportrota — 1991-ci ildə yaradılmış Naxçıvan Dövlət Müdafiə Komitəsinin ilk Xüsusi təyinatlı bölməsi.[1][2]
| Sportrota | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şüarı | İrəli yox, arxamca! |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri |
Səfər Əliyev İbrahim Əliyev Aydın Həsənov Fəxrəddin Quliyev |
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1990-cı ildə Azərbaycana qayıdan və bir il sonra Naxçıvan Ali Məclisinin (o zaman Ali Sovet) sədri seçilən Heydər Əliyevin sayəsində ərsəyə gətirilən Naxçıvan Dövlət Müdafiə Komitəsinin ilk hissələrindən olan xüsusi təyinatlı bölmə Naxçıvanın müdafiəsində ön sıralarda yer tutmuş, bir çox ağır döyüş əməliyyatları keçirmişdir. O zamanadək AXCP-nin Naxçıvan MR şöbəsinin təşəbbüsü ilə apardığı pərakəndə döyüşlər məhz bundan sonra Naxçıvan Dövlət Müdafiə Komitəsinə tapşırılmış, komitənin ilk rəhbəri Elman Abbasovun xüsusi xidmətləri sayəsində torpaqlarımızın qorunması daha da peşəkarlaşmış, müdafiə gücümüz nizami ordu halını almışdı.[1]
“Sportrota” adlanan xüsusi təyinatlılara Əfqanıstanda və digər xarici dövlətlərdə hərbi təcrübələr qazanmış keçmiş əsgər və hərbi qulluqçular cəlb olunmuşdu. Bölməyə onun ilk komandiri olan uzun illər Macarıstanda hərbi xidmət göstərmiş, Səfər Əliyev rəhbərlik etmişdir. Onun müavinləri: İbrahim Əliyev (döyüş əməliyyatları üzrə), Aydın Həsənov (hərbi-siyasi məsələlər üzrə), Fəxrəddin Quliyev (hərbi əlbəyaxa döyüşü üzrə) olmuşdur. İlk əvvəl alayın tərkibi könüllülərindən ibarət olur. Sonradan Naxçıvanda Sovet Ordusuna əsgər göndərilməsi dayandırıldıqda sonra hərbi xidmət yaşına çatmış cağırışçılar da alaya cəlb etməyə başladılar.[2]
1992-ci ildə Erməni hərbi birləşmələri Sədərək, Buzqov, Gərməçataq istiqamətində hücuma keçirlər. Bu hücuma qarşı Naxçıvanın bütün əhalisi, dövlət orqanları, Xalq Cəbhəsinin könüllüləri, OMON birləşmələri mübarizə aparırlar. Döyüşlərin ən qızğın nöqtəsi Sədərək kəndi, ermənilərlə sərhəd zolağının ən yaxın təmas nöqtəsi olan Mil təpəsi idi. Bu döyüşlərdə Azər Məmmədovun başçılığı ilə OMON qüvvələri Sədərəkdə Ucubizdə, könüllülərdən ibarət batalyon Qırmızılarda, Əjdəkan və Beşbarmaqda isə Şahmərdan Cəfərov öz döyüşçüləri ilə müdafiə olunurdu. Əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikasının indiki Sədərək rayonunun yüksəkliklərini qoruyan dəstə assimetrik döyüş şəraitində öz postlarını qoruya bilmiş və düşmənə zərbələr vurmuşdur. Onların qurduqları postlar üzərindən 27 il keçməsinə baxmayaraq, indi də dəyişilmədən qalır. 18-28 may tarixləri arasındakı həmin döyüşdə 50-yə yaxın əsgər şəhid olub.[1]
Komandirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- İbrahim Əliyev-döyüş əməliyyatçısı
- Səfər Əliyev-bölmə rəhbəri
- Aydın Həsənov-hərbi-siyasi məsələçisi
- Fəxrəddin Quliyev-hərbi əlbəyaxa döyüşçüsü
Sədərək uğrunda şəhid olanlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Abbasov Bahadır Bayram oğlu
- Əsgərov Abdulla Rza oğlu
- Abbasov Mehman Musa oğlu
- Əsgərov Canpolad Ağaverdi (Ağoş) oğlu
- Abbasov Namiq İlyas oğlu
- Adnayev Elşad Səxavət oğlu
- Əsgərov Sədi Sabir oğlu
- Ağayev Qulu İbrahim oğlu
- Heydərov Hüseyn İsgəndər oğlu
- Ağayev Musa Ağamalı oğlu
- Heydərov Yusif Qafar oğlu
- Ağayev Nəsib Ağamalı oğlu
- Həsənəliyev Asəf Ələkbər oğlu
- Babayev İlqar Kamil oğlu
- Həsənov Bayram Həsən oğlu
- Babayev Rəşad Abbas oğlu
- Həsənov Cəfər Əli oğlu
- Canməmmədov Vəli Eldar oğlu
- Həsənov Fariz Sabir oğlu
- Cəfərov Adil Allahverdi oğlu
- Həsənov Muxtar Həsən oğlu
- Əbülhəsənov Hidayət Allahverdi oğlu
- Həsənov Müşfiq Hüseynqulu oğlu
- Həsənov Nemət Arif oğlu
- Əhmədov Eldar Paşa oğlu
- Həziyev Namiq Əyyub oğlu
- Əhmədov Etibar Rzaqulu oğlu
- Hüseynov Araz Səməd oğlu
- Əhmədov Kərim Yəhya oğlu
- Hüseynov Coşqun Hüseyn oğlu
- Ələkbərov Vahid Zahid oğlu
- Hüseynov Etibar İslam oğlu
- Əliyev Elbrus Ələkbər oğlu
- Hüseynov Rəhim Həsən oğlu
- Əliyev Elxan Vəli oğlu
- Hüseynov Şamil Telman oğlu
- Əliyev Ənvər Bilal oğlu
- Xanlarov Elmidar Nurəddin oğlu
- Əliyev Kamran Yaqub oğlu
- Xudaverdiyev Səməd İmran oğlu
- Əliyev Malik Qabil oğlu
- İbrahimov Əşrəf İbrahim oğlu
- Əliyev Məhəmməd Nurəddin oğlu
- İbrahimov Orxan Yusif oğlu
- Əliyev Səyyad Əhəd oğlu
- İmanov Əbülfəz Bəbir oğlu
- Əsədullayev Kamal Fətulla oğlu
- İsmayılov Elman Cabbar oğlu
- İsmayılov Fərmayıl İsmayıl oğlu
- Nəzərəliyev Abbasəli Qaragöz oğlu
- İsmayılov Mehman Qurban oğlu
- Kazımov İlham Cəbrayıl oğlu
- Orucov Mehman Rövşən oğlu
- Qasımov Əhməd Sadiq oğlu
- Ramazanov Hidayət Əjdər oğlu
- Qasımov İlyas Sabir oğlu
- Rzayev Surxay İsa oğlu
- Qasımov Qadir Qasım oğlu
- Sarıyev Sədi Əhəd oğlu
- Qaybalıyev Bəxtiyar Nəsib oğlu
- Seyidov İlkin Mirnazir oğlu
- Qədimov Hamlet Əli oğlu
- Seyidov Məhərrəm Mirəziz oğlu
- Qədimov Vəli Rəhim oğlu
- Seyidov Mirəyyub Miryusif oğlu
- Quliyev Qulam Əli oğlu
- Seyidov Mirhəşim Mirşəmil oğlu
- Mahmudov Əbdül Qəhrəman oğlu
- Səfərov Müşfiq Qasım oğlu
- Mahmudov Vilayət Təvəkkül oğlu
- Səfərov Sabit Vaqif oğlu
- Mehdiyev Lətif Nəsib oğlu
- Səfərov Şakir Səttar oğlu
- Məmmədov Bəhlul Musa oğlu
- Səfərzadə Vidadi Vaqif oğlu
- Məmmədov Əhməd Həsənqulu oğlu
- Səfərzadə Vüqar Nəsib oğlu
- Səmədov Əli Səməd oğlu
- Məmmədov Faiq Yaqub oğlu
- Sultanov Kamil Hüseyn oğlu
- Məmmədov İdris Ələsgər oğlu
- Sultanov Nazim Fərman oğlu
- Məmmədov Kamran Cəbrayıl oğlu
- Süleymanova Səmərqənd İbrahim qızı
- Məmmədov Məmməd Əli oğlu
- Məmmədov Muxtar İsa oğlu
- Şahverdiyev Mübariz İslam oğlu
- Məmmədov Nüsrət Hüseyn oğlu
- Şəfiyev Rasim Vəli oğlu
- Məmmədov Surəddin Oruc oğlu
- Şirəlıyev Mustafa Hüseyn oğlu
- Məmmədov Valid Qasım oğlu
- Tağıyev Azər Nemət oğlu
- Məmmədova Seyran Mirəli qızı
- Tağıyev Rüstəm Rəşid oğlu
- Mirzəyev Fərhad Səyyad oğlu
- Vəliyev Rövşən Nizami oğlu
- Muxtarov Vüqar Bayram oğlu
- Vəliyev Şükür Məhərrəm oğlu
- Musayev Firuddin Qulu oğlu
- Yusifova Ruhiyyə Abdulla qızı
- Nağıyev Elşad Arif oğlu
- Zamanov Aydın Əhməd oğlu
- Nəsibov Vüqar Şəmil oğlu
- Zamanov Fazil İmran oğlu
- Nəsirov Elvin Tofiq oğlu
- Zeynalov Mahmud Zeynalabdin oğlu
- Nəsirov Malik Tofiq oğlu
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Naxçıvan necə qorundu? - "Sportrota" komandirinin gözüylə...
- Elman Abbasov Arxivi 1992-ci il Sədərək döyüşləri
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 Məhəmməd İsrafiloğlu. "Naxçıvan torpaqlarını qoruyan ilk əfsanəvi İdman Rotasının 18 may qəhrəmanlıq zirvəsi". Turkustan.info. 27 May 2019. 13 noyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 noyabr 2019.
- ↑ 1 2 "Naxçıvanın "300 spartalısı" – "Sportrota"". aqreqator.az. 6 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib.