Tələbin qiymət elastikliyi

Tələbin qiymət elastikliyi (ing. price elasticity of demand) – qiymətin dəyişməsi nəticəsində mal və ya xidmətə olan tələbin faiz dəyişməsinin ölçüsü.

Tələbin qiymət elastikliyi — həssaslıq dərəcəsinin göstəricisidir, məhsulun qiymətinin dəyişməsi nəticəsində məhsul və ya xidmətə tələbin faizlə dəyişməsidir.

Tələbin qiymət elastikliyinin ${\displaystyle E_{P}^{D}}$ göstəricisi məhsula ${\displaystyle X}$ tələbin həcminin nisbi dəyişməsinin qiymətlərin nisbi dəyişməsinə nisbəti ilə müəyyən edilir və belə hesablanır^[1]:

${\displaystyle E_{P}^{D}={\frac {\Delta Q_{X}/Q_{X}}{\Delta P/P}}={\frac {\Delta Q_{X}}{\Delta P}}{\frac {P}{Q_{X}}}}$,

burada ${\displaystyle D}$ — yuxarı tələb indeksidir, ${\displaystyle Q_{X}}$ — satılan malların miqdarı ${\displaystyle X}$, ${\displaystyle P}$ — məhsulun qiyməti.

Tələbin qövs elastikliyi tələbin qiymət, gəlir və digər amillərdəki dəyişikliklərə reaksiya dərəcəsidir. İki nöqtəni birləşdirən seqmentin ortasındakı elastikliyi təyin edən tələbin ${\displaystyle E_{P}^{D}}$ elastikliyi indeksi belə hesablanır ^[2]:

${\displaystyle E_{P}^{D}={\frac {Q_{2}-Q_{1}}{P_{2}-P_{1}}}{\frac {(P_{1}+P_{2})/2}{(Q_{1}+Q_{2})/2}}={\frac {\Delta Q}{\Delta P}}{\frac {P_{1}+P_{2}}{Q_{1}+Q_{2}}}}$,

burada ${\displaystyle D}$ — tələbdir, ${\displaystyle Q_{1}}$ — satılan malların ilkin miqdarıdır, ${\displaystyle Q_{2}}$ — yeni tələb olunan miqdardır, ${\displaystyle P_{1}}$ — malın ilkin qiymətidir, ${\displaystyle P_{2}}$ — yeni məhsulun qiyməti, ${\displaystyle \Delta Q=Q_{2}-Q_{1}}$, ${\displaystyle \Delta P=P_{2}-P_{1}}$ — tələbin və qiymətin dəyişməsi.