Tamamşyan quşarmudu

Tamamşyan quşarmudu (lat. Sorbus tamamschjanae) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.

Tamamşyan quşarmudu
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptophyta
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superrosids
Klad:
Rosids
Klad:
Fabids
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Gavalıkimilər
Triba:
Maleae
Yarımtriba:
Malinae
Cins:
Quşarmudu
Növ:
Tamamşyan quşarmudu
Beynəlxalq elmi adı

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 2–5 m-ə çatan kol və ya alçaqboylu ağacdır. Yarpaqları yumurtavari və ya ellipsvari olub, 2,5–9 sm uzunluqda, 1,5–5 sm enindədir, qaidəyə yaxın hissəsi pazvari daralmışdır, uc hissəsi isə kütdür. Üst səthi tünd yaşıl, çılpaq, alt səthi isə sıx boz və ya ağımtıl keçətükcüklüdür. Kənarı kiçik dişcikli olub, kifayət qədər dərin qısa dilimlidir. Yan damarlarının sayı 7–9 cütdür. Çiçək qrupu çoxçiçəkli qalxanvaridir. Çiçək saplağı ilk vaxtlar tükcüklü olub, sonralar çılpaqlaşır. Kasacıq kənarları dişciklər üçbucaq şəklində olub, qısa və iti ucludur. Ləçəkləri ağ, yumurtavaridir. May-iyun aylarında çiçək açır, sentyabr-oktyabrda isə meyvəsi yetişir. Meyvələri 1,2 sm uzunluqda, 1,1 sm enində olub, enli ellipsvari, açıq narıncı rəngdə, parlaqdır. Açıq qəhvəyi rəngli toxumları 0,6 sm uzunluqda, 0,2 sm enindədir.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta və yüksək dağlıq qurşaqlarında dəniz səviyyəsindən 1800–2400 m hündürlüklərdə, palıd meşələrində, meşənin yuxarı sərhəddi boyunca daşlı-qayalı yamaclarda, arid seyrək meşəliklərdə və kolluqlar arasında, əhəngdaşlı torpaqlarda yayılmışdır.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naxçıvan MR-da Şahbuz rayonunun Ayrınc kəndi ətrafı seyrək meşəliklərdə (09. VII.2013); Ordubad rayonunun Nürgüt kəndi, Şərur rayonunun Qaraquş dağı, Lizbirt ərazisi bitir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dərman əhəmiyyətli bitkidir. Dekorativ yaşıllaşdırmadaistifadəsi məqsədyönlüdür.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ The Plant List (ing.). 2010.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]