Termodinamikanın birinci qanunu

Termodinamikanın başlanğıcı
məqalə «Termodinamika» seriyasının bir hissəsidir
Termodinamikanın sıfır qanunu
Termodinamikanın birinci qanunu
Termodinamikanın ikinci qanunu
Termodinamikanın üçüncü qanunu
Termodinamikanın bölmələri
Vəziyyət tənliyi
Termodinamik kəmiyyətlər
Termodinamik potensiallar
Termodinamik potensial
Termodinamik əmsallar
Termodinamik dövrə
Termodinamik faza
Faza keçidi
Faza keçidləri
redaktə
Portal:Fizika

Termodinamikanın birinci qanunu və ya Termodinamikanın birinci başlanğıcı — sistemin bir haldan başqa hala keçməsi onun daxili enerjisinin dəyişməsi, xarici qüvvələrin işi ilə verilən istilik miqdarının cəminə bərabərdir.^[1]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Termodinamikanın birinci qanunu ilk dəfə alman alimi Yulius Robert fon Mayer tərəfindən yaradılmışdır.^[2] Termodinamikanın birinci qanununun ifadəsi aşağıdakı kimidir:

${\displaystyle \Delta \mathbf {U=A+Q} }$

Cismin daxili enerjisini iki yolla dəyişmək olar:

1. Üzərində iş görməklə.
2. İstilik miqdarı verməklə.

Yuxarıdakı düsturda :${\displaystyle A=-A}$ olduğunu nəzərə alsaq termodinamikanın birinci qanunu

${\displaystyle Q=\Delta U+A^{\prime }}$

şəklində də yazmaq olar, yəni sistemə verilən istilik miqdarı onun daxili enerjisinin dəyişməsinə və sistemin xarici cisimlər üzərində gördüyü işə bərabərdir. İzoxor prosesində (${\displaystyle V=const}$) qazın həcmi dəyişmir (${\displaystyle \Delta V=0}$) və ona görə də görülən iş sıfra bərabərdir. ${\displaystyle A^{\prime }=A=0}$. Bu halda sistemə verilən istilik miqdarı onun daxili enerjisinin dəyişməsinə bərabərdir. ${\displaystyle Q=\Delta U}$ İzotermik prosesdə(${\displaystyle T=const}$) və ya (${\displaystyle \Delta T=0}$) ideal qazın daxili enerjisi dəyişmir ${\displaystyle \Delta U=0}$, sistemi verilən istilik miqdarı işin görülməsinə sərf olunur.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]