Tikanlı gəvən

Tikanlı gəvən (lat. Astragalus euoplus) — paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü.

Tikanlı gəvən
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptophyta
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superrosids
Klad:
Rosids
Klad:
Fabids
Dəstə:
Paxlaçiçəklilər
Fəsilə:
Paxlakimilər
Yarımfəsilə:
Faboideae
Triba:
Galegeae
Yarımtriba:
Astragalinae
Cins:
Gəvən
???:
Tikanlı gəvən
Beynəlxalq elmi adı
  • Astragalus euoplus

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qafqazda yayılmışdır.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yarpağı tökülən, 20 sm hündürlüyündə, yastıq əmələ gətirən sıx budaqlı, yarpaqları tikanlı, bütün hissələri nazik, zəif tüklərlə örtülü koldur. Yarpaqlatlıqları 8–12 mm uzunluqda olub, pər-dəşəkilli, saplağının yarısına qədər bitişik, xətli-lanset formadadır. Yarpaq-cıqlarıları 6-9 cüt, ellipsvarı, yaxud uzunsov-yumurtavarı olub, 10 mm uzunluqdadır, ucları itidir. Yuxarıdan çılpaq, aşağıdan seyrək, yaxud sıx tüklüdür. Çiçəkləri yarpaqların qoltuğunda 2-3 ədəd qısa salxım əmələ gətirir. Çiçəkaltlıqları düz pərdəşəkillidir və 13 mm-ə qədər uzunluqdadır. Kasacığı 10–16 mm uzunluqda olub, boruvarı, qalın, qısa, ağ tüklüdür. Dişləri bizvarı, yaşılımtıldır. Tacı 13 mm-ə qədər uzunluqdadır. Yelkəni 7-8 mm enində, uzunsov-ellipsşəkillidir. Qayıqcığı qanaddan qısadır. Dişi-ciyi uzunsov, yatıq tüklü, 16 mm-ə çatan, sapvarı çılpaq sütuncuqludur. Paxlası oturaq, uzunsov, iti, ipəkvarı ağ tüklü, biryuvalı, çox toxumludur. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Daşlı yamaclarda açıq quru sahələrdə daha çox rast gəlinir. Təbiətdə toxum vasitəsilə çoxalır. Təbii ehtiyatın dəyişilməsi səbəbi başlıca оlaraq insan fəaliyyətinin təsiridir. Becərilməsi haqqında məlumat və qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanın nadir bitkisidir. Mərkəzi Kiçik Qafqazda, Naxçıvan dağlarının yuxarı dağ qurşağında (Oxçuçay) rast gəlinir.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Деревья и кустарники СССР. Т.4. 1951.;
  • Флора Азербайджана. т.6.1955;
  • Azəraycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
  • Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər.2005;2006;2008;
  • Naxçıvan MR florasının taksonomik spektrı.2008;
  • Naxçıvan MR-nın flora müxtəlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması.2011.

Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov