Tomas Lindal

Tomas Lindal - [4] ( isveç : Tomas Robert Lindahl , 28 yanvar 1938il , Stokholm )[5][6] — İsveç əsilli britaniyalı biokimyaçı və xərçəng tədqiqatçısı. 2015-ci ildə o, kimya üzrə Nobel mükafatını Əziz Sancar və Pol Modriçlə “DNT təmiri mexanizmləri ilə bağlı araşdırmalarına görə” bölüşdü.[7]

Tomas Lindal
isv. Tomas Robert Lindahl
Doğum adı Tomas Robert Lindahl
Doğum tarixi 28 yanvar 1938(1938-01-28)[1][2][…] (86 yaş)
Doğum yeri
Elm sahələri kimya, DNT təmiri
Elmi dərəcəsi
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları H. M. The King's Medal
"Kopli" medalı Kimya üzrə "Nobel" mükafatı
liu.se/medarbetare/tomli…
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

London Kral Cəmiyyətinin üzvü (1988il),[8] ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının xarici üzvü (2018il).[9]

Bioqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

T.Lindal 28 yanvar 1938-ci ildə  Folke Robert Lindal və Ethel Hulda Hultbergin oğlu olaraq İsveçin Stokholmun Kungsholmen şəhərində anadan olub.[10] 1964-1967-ci illərdə Prinston Universitetində aspirant olub (PhD, 1967il). 1967-ci ildən 1969-cu ilə qədər Nyu Yorkdakı Rokfeller Universitetində doktoranturadan sonra elmi işçi olub. 1969-1977-ci illərdə Stokholmdakı Karolinska İnstitutunda (1971-ci ildə tibb dərəcəsi alıb, sonra elmi işçi). 1977-1981-ci illərdə Göteborq Universitetində Tibbi Biokimya kafedrasında çalışmışdır.

1981-ci ildən Londonda İmperator Xərçəng Araşdırma Fondunun elmi işçisi olub. 2009-cu ilə qədər orada araşdırmalarını davam etdirməyə davam etdi. O, DNT təmiri və xərçəng genetikası ilə bağlı bir çox məqalələr çap etdirmişdi.[11][12][13][14][15][16][17][18][19] 2009-cu ildə təqaüdə çıxdıqdan sonra fondun Hertfordşirdəki laboratoriyasına rəhbərlik edib. İngilis vətəndaşı olub.

Onun həyat yoldaşı biokimyaçı Alice Adamsdır,[20] Tomas Lindalın bir sıra nəşrlərinin də həmmüəllifidir.[21]

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 20007-ci ildə Əlahəzrət Kralın 12 ölçülü Qızıl medalı (Serafim ordeninin rəng lentində) (sGM12mserafb)
  • 2010-cu ildə Kopli medalı
  • 2015-ci ildə Kimya üzrə Nobel Mükafatı[22]

Sosial fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2016-cı ildə o, Greenpeace, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və bütün dünya hökumətlərini geni dəyişdirilmiş orqanizmlərlə (GMO) mübarizəni dayandırmağa çağıran bir məktub imzalayıb.[23][24][25]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Rogers K. Tomas Lindahl // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. ↑ Tomas Lindahl // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. ↑ 1 2 3 4 Hoffman R. Linkedin (ing.). 2003.
  4. ↑ Линдал : [арх. 3 января 2023] // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
  5. ↑ Rogers K. Tomas Lindahl // Encyclopædia Britannica (англ.)
  6. ↑ Tomas Lindahl // Brockhaus Enzyklopädie (нем.)
  7. ↑ Нобелевская премия по химии присуждена за починку ДНК // Lenta.Ru. Дата обращения: 7 октября 2015. Архивировано 7 октября 2015 года.
  8. ↑ Tomas Lindahl Архивная копия от 22 сентября 2015 на Wayback Machine  (англ.)
  9. ↑ Tomas R. Lindahl Архивная копия от 27 августа 2019 на Wayback Machine  (англ.)
  10. ↑ Sweden, Indexed Birth Records, 1860–1941
  11. ↑ Gerken, T. is; Girard, C. A.; Tung, Y. -C. L.; Webby, C. J.; Saudek, V.; Hewitson, K. S.; Yeo, G. S. H.; McDonough, M. A.; Cunliffe, S.; McNeill, L. A.; Galvanovskis, J.; Rorsman, P.; Robins, P.; Prieur, X.; Coll, A. P.; Ma, M.; Jovanovic, Z.; Farooqi, I. S.; Sedgwick, B.; Barroso, I.; Lindahl, T.; Ponting, C. P.; Ashcroft, F. M.; O'Rahilly, S.; Schofield, C. J. (2008). "The Obesity-Associated FTO Gene Encodes a 2-Oxoglutarate-Dependent Nucleic Acid Demethylase". Science. 318 (5855): 1469–1472. Bibcode:2007Sci...318.1469G. doi:10.1126/science.1151710. PMC 2668859. PMID 17991826.
  12. ↑ Tomas Lindahl's publications indexed by the Scopus bibliographic database. (subscription required)
  13. ↑ Lindahl, T. (1993). "Instability and decay of the primary structure of DNA". Nature. 362 (6422): 709–15. Bibcode:1993Natur.362..709L. doi:10.1038/362709a0. PMID 8469282. S2CID 4283694.
  14. ↑ Wood, R. D. (2001). "Human DNA Repair Genes". Science. 291 (5507): 1284–9. Bibcode:2001Sci...291.1284W. doi:10.1126/science.1056154. PMID 11181991.
  15. ↑ Satoh, M. S.; Lindahl, T. (1992). "Role of poly(ADP-ribose) formation in DNA repair". Nature. 356 (6367): 356–8. Bibcode:1992Natur.356..356S. doi:10.1038/356356a0. PMID 1549180. S2CID 4364270.
  16. ↑ Trewick, S. C.; Henshaw, T. F.; Hausinger, R. P.; Lindahl, T; Sedgwick, B (2002). "Oxidative demethylation by Escherichia coli AlkB directly reverts DNA base damage". Nature. 419 (6903): 174–8. Bibcode:2002Natur.419..174T. doi:10.1038/nature00908. PMID 12226667. S2CID 4324333.
  17. ↑ Barnes, D. E.; Lindahl, T (2004). "Repair and genetic consequences of endogenous DNA base damage in mammalian cells". Annual Review of Genetics. 38: 445–76. doi:10.1146/annurev.genet.38.072902.092448. PMID 15568983.
  18. ↑ Yang, Y. G.; Lindahl, T; Barnes, D. E. (2007). "Trex1 exonuclease degrades ssDNA to prevent chronic checkpoint activation and autoimmune disease". Cell. 131 (5): 873–86. doi:10.1016/j.cell.2007.10.017. PMID 18045533. S2CID 2332259.
  19. ↑ Crow, Y. J.; Hayward, B. E.; Parmar, R; Robins, P; Leitch, A; Ali, M; Black, D. N.; Van Bokhoven, H; Brunner, H. G.; Hamel, B. C.; Corry, P. C.; Cowan, F. M.; Frints, S. G.; Klepper, J; Livingston, J. H.; Lynch, S. A.; Massey, R. F.; Meritet, J. F.; Michaud, J. L.; Ponsot, G; Voit, T; Lebon, P; Bonthron, D. T.; Jackson, A. P.; Barnes, D. E.; Lindahl, T (2006). "Mutations in the gene encoding the 3'-5' DNA exonuclease TREX1 cause Aicardi-Goutières syndrome at the AGS1 locus". Nature Genetics. 38 (8): 917–20. doi:10.1038/ng1845. PMID 16845398. S2CID 9069106.
  20. ↑ Broad, William J. (7 October 2015). "Nobel Prize in Chemistry Awarded to Tomas Lindahl, Paul Modrich and Aziz Sancar for DNA Studies". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 7 October 2015.
  21. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
  22. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
  23. ↑ 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs. Дата обращения: 30 июня 2016. Архивировано 29 июня 2016 года.
  24. ↑ Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs). Дата обращения: 30 июня 2016. Архивировано 7 июля 2016 года.
  25. ↑ Список нобелевских лауреатов подписавших письмо. Дата обращения: 30 июня 2016. Архивировано 2 сентября 2017 года.