Aşağıdakı siyahı IEEE Std 1003.1-2008 tərəfindən Unix utilit kimi müəyyən edilib. Bu utilitlərinə Unix və *nix əməliyyat sistemlərinin çoxunda rast gəlmək mümkündür.
Ad | Kateqoriya | İzah | İlk dəfə görünüb |
---|---|---|---|
admin | MKİS | MKİS fayllarının yaradılması və idarə edilməsi | |
alias | Misc | aliasların təyin olunması və göstərilməsi | |
ar | Misc | kitabxana arxivlərinin yaradılması və saxlanması (qorunması) | |
asa | Mətn emalı | ||
at | Proseslərin idarə edilməsi | komandaları (əmrləri) sonradan çağırmaq üçün | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
awk | Mətn emalı | Nümunələrin (pattern) axtarılması | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
basename | Fayl sistemi | yolun (path) kataloq (qovluq) olmayan hissəsini qaytarır | |
batch | Proseslərin idarə edilməsi | Schedule commands to be executed in a batch növbəsində (queue) komandların çağrılması qrafikini hazırlamaq | |
bc | Misc | İxtiyari-dəqiqlikdə riyazi dil | |
bg | Proseslərin idarə edilməsi | İşlərin (job) arxa planda çağrılması | |
c99 | C proqramlaşdırma | standard C-də yazılmış proqramların kompilyatoru | |
cal | Misc | kalendarın çap edilməsi | AT&T UNIX 5-ci versiyada |
cat | Fayl sistemi | Faylların çap edilməsi və birləşdirilməsi | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
cd | Fayl sistemi | Başqa kataloqa keçmək | |
cflow | C proqramlaşdırma | C-dili üçün flowgraph yaratmaq | |
chgrp | Fayl sistemi | Faylın daxil olduğu qrupu dəyişdirmək | |
chmod | Fayl sistemi | Faylın istifadə hüquqlarını dəyişdirmək | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
chown | Fayl sistemi | Faylın sahibini dəyişdirmək | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
cksum | Fayl sistemi | Faylın checksumının və ölçüsünün yazılması | 4.4BSD |
clear | Ekranı (terminalı) təmizləmək | ||
cmp | Fayl sistemi | İki faylı müqayisə etmək | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
comm | Mətn emalı | İki faylın ortaq sətrlərinin seçmək və ya ləğv etmək | AT&T UNIX 4-cÜ versiyada |
command | Shell proqramlaşdırma | Sadə komandanı çağırmaq | |
compress | Fayl sistemi | Verilənləri (data) sıxmaq | 4.3BSD |
cp | Fayl sistemi | Faylları kopyalamaq | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
crontab | Misc | Peryodik olaraq çalışan arxa plan işlərinin qrafikləşdirmək | |
csplit | Mətn emalı | Tərkibinə görə faylları bölmək | PWB UNIX |
ctags | C proqramlaşdırma | Faylın teqlərinin yaradılması | 3.0BSD |
cut | Shell proqramlaşdırma | Fayıldan seçilmiş hissənin çıxardılması (kəsilməsi) | |
cxref | C proqramlaşdırma | ||
date | Misc | Tarix və vaxtı göstərmək | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
dd | Fayl sistemi | Faylı çevirmək (convert) və köçürmək | |
delta | MKİS | ||
df | Fayl sistemi | Boş disk sahəsini bildirir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
diff | Mətn emalı | İki faylı müqayisə edir | |
dirname | Fayl sistemi | Yolun (path) kataloq hissəsini qaytarır | |
du | Fayl sistemi | Fayl sahəsinin istifadəsin müəyyənləşdirir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
echo | Shell proqramlaşdırma | Arqumentlərin çıxışa yazılması | |
ed | Mətn emalı | Standart mətn redaktoru | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
env | Misc | Mühitin təyin edilməsi | |
ex | Mətn emalı | Mətn redaktoru | BSD |
expand | Mətn emalı | Tabları boşluqlara çevririr | |
expr | Shell proqramlaşdırma | Arqumentləri ifadə kimi qiymətləndirir | |
false | Shell proqramlaşdırma | Yanlış (false) qiyməti qaytarır | |
fc | Misc | Komandların tarixi siyahısını emal edir | |
fg | Proseslərin idarə edilməsi | İşləri ön planda çağırır | |
file | Fayl sistemi | Faylın tipini müəyyən edir | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
find | Fayl sistemi | Faylları tapır | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
fold | Mətn emalı | ||
fort77 | FORTRAN77 proqramlaşdırma | FORTRAN kompilyatoru | |
fuser | Proseslərin idarə edilməsi | ||
gencat | Misc | Formatlaşdırılmış mesaj kataloqu yaradır | |
get | MKİS | MKİS faylının versiyasını qaytarır | |
getconf | Misc | Konfiqurasiya dəyərlərini qaytarır | |
getopts | Shell proqramlaşdırma | ||
grep | Misc | Nümunəyə görə mətni axtarır | |
hash | Misc | hash bazasına giriş metodu | |
head | Mətn emalı | Faylların ilk hissəni göstərir (kopyalayır) | PWB UNIX |
iconv | Mətn emalı | ||
id | Misc | İstifadəçinin id-ni qaytarır | 4.4BSD |
ipcrm | Misc | ||
ipcs | Misc | ||
jobs | Proseslərin idarə edilməsi | Cari sesiyada işlərin statusunu göstərir | |
join | Mətn emalı | İki nizamlanmış (sıralanmış) faylı ortaq sahəyə görə birləşdirir | |
kill | Proseslərin idarə edilməsi | Siqnal və ya prosesi dayandırır | AT&T UNIX 3-cü versiyada |
lex | C proqramlaşdırma | Leksik tapşırıqlar üçün proqramlar yaradır | |
link | Fayl sistemi | Fayla sərt (hard) link yaradır | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
ln | Fayl sistemi | Faylları əlaqələndirir (link yaradır) | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
locale | Misc | ||
localedef | Misc | ||
logger | Shell proqramlaşdırma | mesajları loqlayır | |
logname | Misc | İstifadəçi adını qaytarır | 4.4BSD |
lp | AT&T UNIX 1-ci versiyada | Faylları printerə göndərir | |
ls | Fayl sistemi | Kataloqun içindəkiləri siyahı şəklində göstərir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
m4 | Misc | Macro proses | PWB UNIX |
mailx | Misc | Mesajları emal edir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
make | Proqramlaşdırma | Proqramlar qrupunun yenidən yaradılması (generasiyası), yenilənməsi və qorunması (maintain) | |
man | Misc | Sistem dokumentasiyası | |
mesg | Misc | Mesajların icazə və ya qadağası | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
mkdir | Fayl sistemi | Kataloq yaradır | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
mkfifo | Fayl sistemi | FIFO xüsus faylları yaradır | 4.4BSD |
more | Mətn emalı | Səhifə-səhifə faylları göstərir | |
mv | Fayl sistemi | Faylları köçürür (daşıyır) | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
newgrp | Misc | Yeni qrupa dəyişir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
nice | Proseslərin idarə edilməsi | AT&T UNIX 4-cü versiyada | |
nl | Mətn emalı | ||
nm | C proqramlaşdırma | ||
nohup | Proseslərin idarə edilməsi | ||
od | Misc | Müxtəlif formatlarda faylların dumpının yaradılması | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
paste | Mətn emalı | Faylın uyğun sətrlərini birləşdirir | |
patch | Mətn emalı | ||
pathchk | Fayl sistemi | Yolun (path) adını yoxlayır | |
pax | Misc | 4.4BSD | |
pr | Mətn emalı | Faylları print edir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
printf | Shell proqramlaşdırma | Formatlaşdırılmış çıxış yazır | 4.3BSD-Reno |
prs | MKİS | MKİS faylını print edir | |
ps | Proseslərin idarə edilməsi | Prosesin statusunu bildirir | AT&T UNIX 4-cü versiyada |
pwd | Fayl sistemi | işlədiyin (cari olduğun yer) kataloqu qaytarır (çap edir) | |
qalter | Batch Utilit | Batch işini dəyişdirir | |
qdel | Batch Utilit | Batch işlərini silir | |
qhold | Batch Utilit | Batch işlərini saxlayır | |
qmove | Batch Utilit | Batch işlərini köçürür | |
qmsg | Batch Utilit | Batch işlərinə mesaj göndərir | |
qrerun | Batch Utilit | Batch işlərini yenidən çağırır | |
qrls | Batch Utilit | Batch işlərini istifadəyə buraxır | |
qselect | Batch Utilit | Batch işlərini seçir | |
qsig | Batch Utilit | Batch işlərinə siqnal verir | |
qstat | Batch Utilit | Batch işlərinin statusunu göstərir | |
qsub | Batch Utilit | Script göndərmək | |
read | Shell proqramlaşdırma | Standart girişdən sətri oxuyur | |
renice | Proseslərin idarə edilməsi | 4.0BSD | |
rm | Fayl sistemi | Kataloqun içindəkiləri silir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
rmdel | MKİS | ||
rmdir | Fayl sistemi | Kataloqları silir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
sact | MKİS | Cari MKİS redaktələrini göstərir | |
sed | Mətn emalı | Axın (stream) redaktoru | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
sh | Shell proqramlaşdırma | Shell | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
sleep | Shell proqramlaşdırma | Çağrılmanı intervallara görə dayandırır | AT&T UNIX 4-cü versiyada |
sort | Mətn emalı | Faylları sıralayır (sort), birləşdirir | |
split | Misc | Faylları hissələrə ayırır | AT&T UNIX 3-cü versiyada |
strings | C proqramlaşdırma | Faylda çap edilə bilən sətrləri tapır | |
strip | C proqramlaşdırma | Çağrıla bilən fayllarda lazımsız informasiyanı silir | |
stty | Misc | Terminal üçün əlavələri təyin edir | |
tabs | Misc | Terminalın tablarını təyin edir | PWB UNIX |
tail | Mətn emalı | Faylın sonuncu hissəni göstərir (kopyalayır) | PWB UNIX |
talk | Misc | Başqa istifadəçi ilə danışmaq | 4.2BSD |
tee | Shell proqramlaşdırma | ||
test | Shell proqramlaşdırma | İfadələri qiymətləndirir | |
time | Proseslərin idarə edilməsi | Sadə komandaların vaxtını göstərir | AT&T UNIX 3-cü versiyada |
touch | Fayl sistemi | Boş fayl yaradır | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
tput | Misc | System V | |
tr | Mətn emalı | Simvolları tərcümə edir | AT&T UNIX 4-cü versiyada |
true | Shell proqramlaşdırma | Doğru dəyəri qaytarır | |
tsort | Mətn emalı | Topologiyaya görə sıralama | AT&T UNIX 7-ci versiyada |
tty | Misc | İstifadəçinin terminalının adını qaytarır | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
type | Misc | ||
ulimit | Misc | Faylın həcminin limitini qaytarır | |
umask | Misc | ||
unalias | Misc | Aliası silir | |
uname | Misc | Sistemin adını qaytarır | PWB UNIX |
uncompress | Misc | Sıxılmış veriləni (data) açır | 4.3BSD |
unexpand | Mətn emalı | Boşluqları tablara çevirir | 3.0BSD |
unget | MKİS | ||
uniq | Mətn emalı | Faylda təkrarlanan sətrləri bildirir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
unlink | Fayl sistemi | AT&T UNIX 1-ci versiyada | |
uucp | Şəbəkə | Sistemdən sistemə kopyalayır | |
uudecode | Şəbəkə | İkili (binary) faylı decode edir | 4.0BSD |
uuencode | Şəbəkə | İkili (binary) faylı encode edir | 4.0BSD |
uustat | Şəbəkə | ||
uux | Proseslərin idarə edilməsi | Uzaqdan komandanın çağrılması | |
val | MKİS | MKİS fayllarını təsdiq edir (validate) | |
vi | Mətn emalı | Mətn redaktoru | BSD |
wait | Proseslərin idarə edilməsi | Prosesin tamamlanmasını gözləyir | |
wc | Mətn emalı | simvol, bayt, söz və ya sətrləri sayır | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
what | MKİS | MKİS fayllarını müəyyənləşdirir | |
who | Sistem administratorluq | Sistemdə kimin olduğunu göstərir | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
write | Misc | Başqa istifadəçinin terminalına yazmaq | AT&T UNIX 1-ci versiyada |
xargs | Shell proqramlaşdırma | PWB UNIX | |
yacc | C proqramlaşdırma | Kompilyator | PWB UNIX |
zcat | Mətn emalı |