Urusbiyevlər
Urusbiyevlər və ya Urusbəyləri ( Qaraç-balk:Орусбийлары) - balkar əsilzadə soyu.[1] [2]Bu soy balkarların milli mədəniyyətlərinə görkəmli nümayəndələr bəxş edib. [3]
| Urusbiyevlər | |
|---|---|
 XIX əsrə aid qılıncın üzərində Urusbiyevlərin damğası | |
| Titul | dağ bəyi |
| Əcdadı | Çepelleu Urus bəy oğlu Sunşyov |
| Mənşəyi | balkarlar |
| Torpaqları | Basxan dərəsi, Mingi tau tirəsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Urusbiyevlər soyu Bezengiyev dağ bəylərindən olan Suynyuşleri (rus. Sunşevlər) nəslindən törəyib.
Qədim parad musiqilərində adı çəkilən Baksanuko Sunşevin nəvəsi Çepelleu Urus bəy oğlu Sunşev tək olduğu üçün və öz həyatı üçün qorxduğu üçün anası ilə birlikdə XVIII əsrin sonunda ilk olaraq anasının qohumları olan Çegem icmasına gedir. Daha sonra yetkinləşib ətraf ərazilərlə tanış olduqdan sonra o Bezengini tərk edərək öz özdənləri və təbəələri və onların ailələri ilə birlikdə Basxan dərəsinə köçür. Köçdüyü ərazi kabardin knyazları Atajukinlərin ərazisi ilə həmsərhəd idi və "Kamık" adlanırdı. Köçdükdən sonra ilk illər Çepelleu öz ana qohumları olan çegem dağ bəylərindən dəstək alırdı. Zaman keçdikcə Çepelleu və onun törəmələrindən Urusiyevlər soyu formalaşır. Soy öz adını Çepelleunun atası Urus bəy Sunşevdən alıb.
Soyun qolları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bu soydan yaranan qollardan biri də Danaşları (rus. Danaşevı) nəslidir. Urusbiyevlərdə olduğu kimi bu nəsil də öz adını əcdadının adından, Danaşa Urusbiyevdən alıb. Bu nəslin davamçıları hazırda müasir Qaraçay ərazisində yaşayırlar.
Tanınmış nümayəndələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- İsmayıl Mirzəqul oğlu Urusbiyev (1831-1888) - Rusiya imperator ordusunun podporuçiki. İctimai xadim və maarifçi.[4]
- Aslanbek Mirzəqul oğlu Urusbiyev (1840-1897) - Rusiya imperator ordusunun polkovniki.[4]
- Çeppeleu Biaslan oğlu Urusbiyev (1889 - 1932) - Rusiya imperator ordusunun poruçiki. Ağ ordunun tərkibində ştabs-rotmistr. Vəhşi diviziyanın I Kabardin alayının tərkibində I Dünya Müharibəsində iştirak edib.[4]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Dilqəm Əhməd. "Həsən bəyin xanımı – Araşdırma". teleqraf.com. 22 iyul 2016. 11 iyul 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2020.
- ↑ "Урусбиевы / Urusbiyevlər" (rus. ). dic.academic.ru. 4 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2020.
- ↑ Tamara Bittirova. "Урусбиевы и история культуры Балкарии / Urusbiyevlər və Balkariyanın mədəniyyət tarixi" (rus. ). karachai.ru. 10 fevral 2015. 17 noyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2020.
- ↑ 1 2 3 M.Barazbiyev. "Таубии Урусбиевы - офицеры Российской императорской и Белой армий / Dağ bəyləri Urusbiyevlər - Rusiya imperator ordusunun və Ağ ordunun zabitləri" (rus. ). karachai.ru. 30 yanvar 2015. 30 aprel 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2020.