Xüsusi effekt

Bu məqalə qaralama halındadır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin.

Xüsusi effektlər (jarqonda qısaca SPFX və ya SFX) — normal vasitələrlə yaradılması mümkün olmayan və ya çox riskli olan, film, televiziya və əyləncə sahələrində geniş istifadə olunan hadisələri yaratmaq üçün geniş yayılmış bir yoldur^[1][2].

Böyük partlayışlar və kosmosa səyahəti təsvir edən çəkilişlərdə mütəmadi şəkildə istifadə olunur^[3]. Görülən işlər hamısı xəyal deyil, bəzi obyektlər yaradılır (məsələn: Ulduz müharibələri). Dəstək düzəldilir, üstünə bir çubuq qoyulur və üstünə qılınc hansı rəngdədirsə onun selofanı qoyulur^[4][5].

Xüsusi effektlər müntəzəm olaraq vizual effektlərlə qarışdırılır^[6]. Bununla birlikdə, xüsusi effektlər kompüter tərəfindən yaradılan şəkillərlə deyil, çəkilişlə edilir^[7]. Partlayan bir şey həqiqətən partladılır və ya bir model olsa da dağılan bina həqiqətən dağıdılır. Halbuki vizual effektlərlə edilən partlayışlar sintetik hissəcik sistemləridir və dağıdılmış binalar da 3D modelləşdirilmiş obyektlərdir^[8].

Canlı xüsusi effektlər canlı olaraq tamaşaçıların qarşısında istifadə olunan effektlərdir. Bunlar daha çox idman tədbirlərində, konsertlərdə və kütləvi şoularda istifadə olunur. Canlı effektlərin əksəriyyəti lazer işıqları, duman səhnələri, fişənglər, konfetilər və baloncuqlar və ya qar kimi digər atmosfer effektləridir^[9].

• Ершов К. Г. Киносъёмочная техника (10000 nüs.). Л.: Машиностроение. С. М. Проворнов. 1988. ISBN 5-217-00276-0.

• Иофис Е. А. Фотокинотехника. М.: Советская энциклопедия. И. Ю. Шебалин. 1981.

• Коноплёв Б. Н. Основы фильмопроизводства (2-е изд. 5000 nüs.). М.: «Искусство». В. С. Богатова. 1975.

• Масуренков Дмитрий. Кинематограф. Искусство и техника (PDF) // MediaVision (журнал) (rus). № 6. 2011. 55—57.
• Cinefex magazine
• American Cinematographer magazine
• Richard Rickitt: Special Effects: The History and Technique, Billboard Books; 2nd edition, 2007; ISBN 0-8230-8408-6
• Movie Magic: The History of Special Effects in the Cinema by John Brosnan (1974)
• Techniques of Special Effects Cinematography by Raymond Fielding (For many years, the standard technical reference. Current edition 1985)
• Special Effects: Titanic and Beyond The online companion site to the NOVA documentary (See especially the timeline and glossary)
• T. Porter and T. Duff, "Compositing Digital Images", Proceedings of SIGGRAPH '84, 18 (1984).
• The Art and Science of Digital Compositing (ISBN 0-12-133960-2)
• McClean, Shilo T. Digital Storytelling: The Narrative Power of Visual Effects in Film. The MIT Press. 2007. ISBN 978-0-262-13465-1.
• Mark Cotta Vaz; Craig Barron: The Invisible Art: The Legends of Movie Matte Painting, Chronicle Books, 2004; ISBN 0-8118-4515-X
• Larry Nile Baker, A History of Special Effects Cinematography in the United States, 1895–1914, Larry Nile Baker, 1969.

• Video (03:04) – Evolution of Special Effects since 1878.
• How to Add Special Effects to Your Videos.
• Chinese Film Classics: Special effects in early Chinese cinema: clips and discussion of special effects in Chinese films from before 1949, on scholarly website chinesefilmclassics.org