Yaşıl meyvəli yemişan

Yaşıl meyvəli yemişan
Yaşıl meyvəli yemişan
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Diaphoretickes Ranqsız: Archaeplastida Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər ???: Yaşıl meyvəli yemişan
Beynəlxalq elmi adı
	Crataegus chlorocarpa K.Koch, 1855;
ITIS	837248
EOL	630558

Qərbi Avropa və ABŞ-da 1880-ci ildən becərilir. Təbiətdə növün arealı Kamçatka, Primorye, Saxalın və Yaponiya əhatə edir.

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 4 m, sıx, piramidal çətirli iri koldur. Gövdə və budaqların qabığı boz və sarımtıl-qonurdur; iynələri qısa, uzunluğu 1-1,5 sm-dir. Tumurcuqları qaradır. Yarpaqları yumurtavari və ya enli yumurtavari, ucu biz və pazşəkilli bünövrəli, dərin olmayan 9-11 hissəli və ya dişli, hər tərəfdən çılpaq və ya üstü seyrək tükcüklü, alt tərəfi tükcüklü, daha açıq, qısa zoğlarda uzunluğu 4,5 sm, eni 3,5 sm, uzun zoğlarda uzunluğu 13 sm-dək, eni 10 sm-dir. Saplağın uzunluğu 1-2,5 sm-dir. Yalançı zoğları enli, oraqvari əyilmiş, iri dişlidir. Çiçək qrupu çox sıx, azçiçəkli, uzunluğu 1,5-3 sm, diametri 2,5-6 sm, çılpaq və ya seyrək tükcüklü, saplaqlı olub, yarpaqların arasında gizlənmişdir.Çiçəklərin diametri təxminən 1,2 sm, ağ ləçəklidir. Kasayarpaqları əyilmiş, lansetvari-üçkünc, dişli, ucu əyilmiş, yaşıl və ya bənövşəyi-qırmızıdır. Erkəkciklər 20, al qırmızı, sütüncüqları 5-dir. Meyvələri şarşəkilli və ya yumru, diametri 1 sm-dək, qırmızıdır, yetişəndə qara olur, yaşılımtıl lətlidir. Çəyirdəkləri 4-5, üç kənarlıdır. Mart-iyun aylarında çiçəkləyir. Meyvəsi avqust-sentyabrda yetişir.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Seyrək meşələrdə, quru çay terraslarında bitir. Qışa davamlı, işıqsevəndir.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük Qafqaz və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ürəyə stimullaşdırıcı təsir göstərir, yuxusuzluqda, baş gicəllənməsində, astmada istifadə edilir. Bir neçə sortları vardır. Çiçəkləmə və meyvə vermə dövründə dekorativdir, park və alleya əkinləri üçün yararlıdır.

Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tofiq Məmmədov (botanik) "Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018. http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
Azərbaycanın ağac və kolları. Bakı: Azərb.SSR EA-nın nəşriyyatı, 1964, 220 s.
Əsgərov A.M. Azərbaycanın ali bitkiləri.Azərbaycanın florasının konspekti II cild. Bakı: Elm, 2006,283 s.
Talıbov T.H.,İbrahimov Ə.Ş.Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. Naxçıvan:Əcəmi,2008,350s.
Гроссгейм А.А. Флора Кавказа. Баку: Аз. ФАН, 1939, т.1.401с.
Гроссгейм А.А. Флора Кавказа. Баку: Аз. ФАН, 1962 т.6.378с.
Дерувья и кустарники СССР.М.Л.: АН СССР, 1960 Т.5.543с.
"Abşeronun ağac və kolları".Bakı: "Elm və təhsil", 2010.
"Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018.

↑ The Plant List (ing.). 2010.

[_00e7e5b09fac309a-1] The Plant List (ing.). 2010.

[1]