Yaoya Oşiçi

Yaoya Oşiçi (八百屋お七?, 1667, Tokio[d] – 24 aprel 1683;[1] azərb. Səbzəvatçı Oşiçi‎) – səbzəvatçı Tarobeyin qızı.[2] Edo dövrünün əvvəllərində Edodakı Honqo ərazisində yaşayırdı. Qəsdən yandırma cinayətinə görə payaya bağlanaraq yandırılmışdır. Hekayəsi bir çox coruri tamaşasına mövzu olmuşdur.[1][3][4] Doğum ili kimi bəzən 1666-cı il göstərilir.

Yaoya Oşiçi
yap. 八百屋お七
Doğum tarixi 1667
Doğum yeri
Vəfat tarixi 24 aprel 1683(1683-04-24)
Vəfat səbəbi yanaraq ölmə[d]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hekayə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1682-ci ildə Böyük Tenna yanğını zamanı o, Sosen-ində bir məbəddə xidmətçi kimi işləyən İkuta Şonosukeyə aşiq olur. Lakin oğlanı bir daha görə bilmir. Bir ildən sonra əgər yanğın baş verərsə, oğlanı yenə görəcəyi ümidi ilə qəsdən yanğın törətməyə cəhd edir. Lakin polis tərəfindən yaxalanır və Suzuqamoridə cinayətinə görə payada yandırılır.[1][3][5]

Onun məhkəməsi zamanı hakimin ona yazığı gəlir və 16 yaşında olduğunu bilməsinə baxmayaraq ona "Sən 15 yaşındasan, elə deyilmi?" sualını verir. Həmin dövrdə 16 yaşından aşağı oğlan və qızlar ölüm cəzası ala bilməzdilər və yaşın dəqiq müəyyənləşdirilməsi çox çətin idi. Onu xilas etməyə çalışdığını anlamayan qız 16 yaşında olduğunu bildirir. Hakim yenidən eyni sualı verir, lakin qız yenə eyni cavabı verir. Hakimin ona ölüm cəzası verməkdən başqa seçimi qalmır.[1]

İrs

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tokionun Enco məbədindən Oşiçiyə həsr olunmuş memorial var.[6] Yaponiya istifadə olunmuş təqvimə görə bir il 5 element və 12 heyvandan biri ilə simvolizə olunur. Oşiçinin anadan olduğu 1666-cı il alov atı (Hinoe Uma) ilidir və hər altmış ildən bir təkrarlanır. Yaponiyada yanğın atı ilində doğulacaq qızların pis şəxsiyyətə malik olacaqları haqqında inanc olduğuna görə bu illərdə Yaponiyada doğumda azalmaq müşahidə olunur (sonuncu dəfə 1966-cı ildə).[7][8]

Hadisədən 3 il sonra İhara Saykaku bu hadisəni "Koşoku Qonin Onna" adlı kitabında təsvir etmişdir. Yaoya Oşiçinin ölümündən 20 il sonra drammaturq Ki no Kayon bu hadisəyə əsaslanan ənənəvi kukla tamaşası yaratmışdır. 1773-cü ildə Suqa Sensuke, Matsuda Vakiçi və Vakatake Fuemi onun tamaşasını "Date musume koi no higanoko" adı ilə yeniləmişdirlər. Bu iki versiyada Oşici qəsdən yanğın törətməyə cəhd etmir, əvəzində isə sevdiyinin həyatını xilas etmək üçün qarlı gecədə alov qülləsinə zəngi çalmaq üçün dırmaşır, çünki o dövrdə gecə küçəyə çıxmaq qadağan idi. Yanlış yanğın xəbərdarlığı verməyə görə Oşiçiyə ölüm cəzası verilir. Real həyatdakı Oşiçidən fərqli olaraq tamaşalardakı Oşiçi saf, sadəlövh qız kimi təsvir olunmur. Tamenaqa Tarobey və Tsuruya Nanboku da hekayə əsasında tamaşalar yazmışdırlar.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 "世界恩人巡礼大写真館" (yapon). 27 September 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 June 2007.
  2. ↑ Kyōzō, Takei. "The Onnagata in Kabuki: from Kamigata to Edo" (PDF). 193–197. 27 September 2007 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 June 2007.
  3. ↑ 1 2 "Kabuki 八百屋お七 (やおやおしち) Yaoya Oshichi" (PDF). Japanese Learning Center. January 2006. 2. 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2007-06-05.
  4. ↑ "KABUKI GLOSSARY (U~Z)". İstifadə tarixi: 5 June 2007.
  5. ↑ Sekidobashi Sakura. "Shochikubai Yushima no Kakegaku: Greengrocer's Daughter, Oshichi: Essay". 8 November 2003. 13 September 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 June 2007.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-23.
  7. ↑ Arson, an attractive monk and our vertigo clinic. Irino, Kawase, Miki. Lancet 2007; 370:2126
  8. ↑ "Archived copy". 2007-12-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-12-28.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]