Zalanqo rəqsi

Ari Şeffer tərəfindən çəkilmiş tabloda zalanqo rəqsi kütləvi intihar təsvir olnumuşdur..

Zalanqo rəqsi (yun. Χορός του Ζαλόγγου, Horos tou Zalongou) - Yunanıstanın Souli bölgəsində yaşayan yerli əhalinin özlərini dağdan atmaqla gercəkləşdirilmiş kütləvi intihar hadisəsi. 1803-cü ildə Osmanlı imperiyası ilə Soulitlər arasında baş verən müharibədə osmanlı ordusu qalib gəlmişdir. Osmanlıların əlinə sağ keçmək istəməyən qadınlar, başda uşaqları olmaqla özlərini Zalanqo dağından ataraq kütləvi intihar etmişdir. Hadisənin 1803-cü ilin 16 dekabr tarixində baş verdiyi ehtimal olunur.[1] Hadisə ilə bağlı eyni adda rəqsdə mövcuddur.[2] Qadınların müxtəlif rəqs elementlərinin müşayiəti altında intihar etdikləri rəvayət olunur. Vallja e Zallongut (Zalanqo rəqsi) Çameriya albanlarının mədəniyyətlərində də geniş yayılmışdır.[3]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1803-cü ilin dekabr ayında Osmanlı imperiyası ilə Soulitlər arasında baş tutan müharibdə osmanlı-alban əsilli Əli Paşanın birlikləri qalib gəldi. Soulitlər məğlubiyyətdən sonra Soulini tərk etməyə başladılar.[4] Təxliyə zamanı bir qrup qadın və uşaqlar, Epirdə yerləşən Zalanqo dağında Əli Paşanın birlikləri tərəfindən mühasirəyə alındı.[4] Qadınlar əsir düşməmək və sonradan kölələşdirilməmək üçün özlərini Zalanqo dağından ataraq kütləvi intihar etməyə başladılar. Birinci uşaqların, sonra qadınların özlərini sıldırım qayalardan atdığı ehtimal olunur.

Rəvayətə görə qadınlar kütləvi intihardan əvvəl müxtəlif musiqi və rəqslər ifa etmişdilər.[5] Hadisə Avropada böyük marağa səbəb olmuşdur. Fransız, romantik rəssamı Ari Şeffer 1827-ci ildə Paris Salonuna Soulit qadınları (fr. Les Femme souliotes) adlı rəsm əsərini təqdim etmişdir.[6] Bu gün Zalanqo dağında kütləvi intihar etmiş insanların xatirinə abidə ucaldılmışdır.[7]

Mahnı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yunanıstanda Zalanqo rəqsi nəğməsi geniş yayılmışdır.[8] Yunan xalq mahnısı olan Zalango rəqsinin sözləri aşağıdakı kimidir;

Azərbaycanca Yunanca

Əlvida səfil həyat,
Əlvida şirin həyat,
və sənə də mənim pərişan ölkəm,
Əlvida sonsuza qədər

Əlvida baharlar,
vadilər, təpələr və dağlar
Əlvida baharlar
və sənə də soulidən olan qadınlar

Nə balıq quruda yaşayır,
Nə çiçək quruda
və soulidən olan qadınlarda
Azadlıqsız yaşaya bilməzlər

Əlvida baharlar,
...

Soulidən olan qadınlar
Həyatda qalmaqla deyil sadəcə,
Biriləri ölməyi də bacarır
Əsarətlə razılaşmadan.

Əlvida baharlar,
...

Έχε γεια καημένε κόσμε,
έχε γεια γλυκιά ζωή
Και ’συ δύστυχη πατρίδα
έχε γεια παντοτινή.

Έχετε γεια βρυσούλες
λόγγοι, βουνά, ραχούλες
Έχετε γεια βρυσούλες
και σεις Σουλιωτοπούλες

Στη στεριά δε ζει το ψάρι
ούτ’ ανθός στην αμμουδιά
Κι οι Σουλιώτισσες δεν ζούνε
δίχως την ελευθεριά.

Έχετε γεια βρυσούλες
...

Οι Σουλιώτισσες δε μάθαν
για να ζούνε μοναχά
Ξέρουνε και να πεθαίνουν
να μη στέργουν στη σκλαβιά.

Έχετε γεια βρυσούλες
...

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Karanikas, Dr. Alex. "The Dance of Zalongo". Hellenic Communication Service. 5 September 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 June 2016.
  2. ↑ Royal Society of Canada, 1943. səh. 100; International Folk Music Council, 1954. səh. 39.
  3. ↑ Sako, 1961.
  4. ↑ 1 2 Sakellariou, 1997. səh. 250–251.
  5. ↑ Royal Society of Canada, 1943. səh. 100; International Folk Music Council, 1954. səh. 39; Papaspyrou-Karadēmētriou, Lada-Minōtou və Ethniko Historiko Mouseio, 1994. səh. 47; Pritchett, 1996. səh. 103.
  6. ↑ Athanassoglou-Kallmyer, 1989. səh. 102.
  7. ↑ Pritchett, 1991, p. 219 (Footnote #326); Pritchett, 1996. səh. 103.
  8. ↑ International Folk Music Council, 1954. səh. 39.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]