Zauyet el'Aryan

Zauyet el'Aryaning. Zawyet El Aryan— (زاویة العریان) Giza əyalətində Giza ilə Abusir arasında yerləşən şəhərdir. Şəhərin qərbində, düz səhra ərazisində eyniadlı nekropol yerləşir. Memfis demək olar ki, birbaşa Nil çayının şərqində yerləşir. Zauyet El Aryanın iki piramida kompleksi və beş mastaba qəbiristanlığı var.

Zauyet el'Aryan
29°54′ şm. e. 31°12′ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 50 m
Saat qurşağı
Xəritəni göstər/gizlə
Zauyet el'Aryan xəritədə
Zauyet el'Aryan
Zauyet el'Aryan
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Piramidaları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Piramida təbəqəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Laylı piramida üçüncü sülalə dövründə, ehtimal ki, Habanın hakimiyyəti dövründə tikilmişdir. Piramida beş-yeddi pilləli, bəlkə də pilləli piramida olmalı idi. Heç bir üzlük daş tapılmadı, bu da piramidanın heç vaxt tamamlanmadığını göstərir. Yeraltı kameraların planı basdırılmış piramidaya bənzəyir. İçəriyə doğru gedən dəhlizdə qəbir əşyalarının saxlanması üçün otuz iki yan kamera var [1][2].

Yarımçıq piramida[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu yarımçıq piramida adı hələ də oxuna bilməyən padşaha məxsusdur. İndi dayananların hamısı piramidanın nüvəsinin tikilməli olduğu kvadrat bazadır. Quruluşu kəsən xəndəkdə çəhrayı qranit sarkofaq tapılıb, baxmayaraq ki, o, daha sonrakı dövrə də aid ola bilər. Yeraltı kameraların mövcudluğundan şübhələnirdilər, lakin qazıntılar qeyri-mümkün oldu, çünki struktur indi hərbi qadağa zonasının bir hissəsidir. “Şimal Piramidası” da adlandırılan bu quruluş Dördüncü Sülalə dövrünə aiddir.

Nekropol[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zauyet el'Aryanın ərazisi Roma dövrünə aid beş qəbiristanlıqla əhatə olunub. Bu qəbiristanlıqlardan yalnız 3-cü sülalənin sonuna aid olan birində iri sərdabələr var ki, onlardan dördü çiy kərpicdən məstabələrdir. Reisner və Fişer qeyd edirdilər ki, bunu firon piramidasını əhatə edən nekropoldan, kral ailəsinə və saray məmurlarına məxsus böyük məzarlardan gözləmək lazımdır. Xüsusilə, Laylı Piramidadan təxminən 200 metr (660 fut) şimalda, bu gün "Z500 Mastaba" kimi tanınan nəhəng bir mastaba var ki, orada Kral Habanın sırğası həkk olunmuş səkkiz mərmər kasa tapılıb. Buna görə də Reisner və Fişer belə bir nəticəyə gəlirlər ki, “mastabalar piramidanı tikən kralla əlaqəli adamlara aiddirsə, çox güman ki, kralın adı Haba olub”. Bu fikrə Qatlı Piramidanı Habeyə aid edən Misirşünasların əksəriyyəti də bölüşür [3][4].

Zauyet El Aryan bu gün[redaktə | mənbəni redaktə et]

1960-cı ildən bəri Zauyet el-Aryan yaxınlığındakı ərazinin çox hissəsinin hərbi baza kimi istifadəsinə qadağa qoyulub. Piramidalara giriş 1964-cü ildən məhdudlaşdırılıb. Qazıntılar qadağandır, orijinal nekropol hərbi bungalovlarla tikilib və Yarımçıq Piramidanın mədənindən zibillik kimi istifadə edildiyi iddia edilir. Hər iki basdırılmış minanın vəziyyəti məlum deyil və çox güman ki, fəlakətlidir.[4][5]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Verner, Miroslav: The Pyramids: The Mystery, Culture, and Science of Egypt's Great Monuments. Grove Press. 2001 (1997). ISBN 0-8021-3935-3, p. 270.
  2. ↑ Rainer Stadelmann: Die ägyptischen Pyramiden. Vom Ziegelbau zum Weltwunder (= Kulturgeschichte der antiken Welt, Bd. 30). von Zabern, Mainz 1997, ISBN 3-8053-1142-7, p. 140-144.
  3. ↑ G.A. Reisner and C.S. Fisher: The Work of the Harvard University - Museum of Fine Arts Egyptian Expedition (pyramid of Zawiyet El Aryan. (= Bulletin of the Museum of Fine Arts (BMFA); vol. 9, no. 54), Boston 1911, pp. 54-59.
  4. ↑ 1 2 Rainer Stadelmann: King Huni: His Monuments and His Place in the History of the Old Kingdom. In: Zahi A. Hawass, Janet Richards (Hrsg.): The Archaeology and Art of Ancient Egypt. Essays in Honor of David B. O’Connor, vol. II. Conceil Suprême des Antiquités de l’Égypte, Kairo 2007, p. 425–431.
  5. ↑ Roman Gundacker: Zur Struktur der Pyramidennamen der 4. Dynastie. In: Sokar, vol. 18, 2009. ISSN 1438-7956, p. 26–30.