Lüğətlərdə axtarış.

Arsen (As) və ya Sıçanotu – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 33-cü element. Bu elementin rusca adı (mışyak) çox ehtimal ki, siçanları (rusca mış) zəhərləmək üçün istifadə olunan zəhərin adı ilə bağlıdır; digər şeylərlə yanaşı rənginə görə boz mışyak (arsen) siçan (mışı) xatırladır. Elementin latınca adı (Arsenicum) yunan sözü arsenikona (fars mənşəli) gedib çıxır. Yunanlar arsen sulfidi As2S3 (parlaq qızılı-sarı rəngli mineralı) auripiqment adlandırırdılar. Dalın lüğətində bu mineral avripiqment adlandırılıb (latın auripigmentun sözünün köhnə transliterasiyası). Aurpiqment indi də təsviri sənətdə, xüsusən də, ikona çəkilişində istifadə olunur; nə vaxtlarsa onun əsasında boyaq “kral sarısı” adlandırılırdı. Arsenin digər sulfidi As4S4 realqara mineralı şəklində rast gəlir; onun adı ərəb sözü raxc əl qxar-dan yaranıb, hərfi mənası “mağara, fliz yatağı tozu” deməkdir. Təbiətdə arsen təmiz halda və (daha çox hallarda) birləşmələr şəklində rast gəlinir. Onlardan biri – gümüş və arsenin qarışıq sulfidi Ag3AsS3 prustit adını almışdır (tərkibin sabitliyi qanunu kəşv etmiş fransız kimyaçısı Jozef Lui Prustun (1754-1826) şərəfinə Arsenin əksər törəmələri olduqca zəhərlidir, məsələn, çox pis iyli dimetilarsen (onun radikalını (CH3)2As – İsveç kimyaçısı Yens Yakov Berselius (1779-1848) kakodil adlandırmışdır (yunanca kakodes – “iylənən, pis iyli, mənfur”). Kakodilin oksidi (CH3)2As-O-As(CH3)2 daha çox məlumdur.

Collison Course - Linkin Parkın Jay-Z ilə birlikdə hazırladığı remiks albomudur. Dünya üzrə 5 milyon satılmışdır. Bu albom sayəsində Linkin Park ilə Jay-Z Qremmi mükafatı almışdırlar. = Albomdakı mahnılar = Bütün mahnılar Linkin Park and Jay-Z tərəfindən yazılmış və bəstələnmişdir.

Korsen burnu (fr. pointe de Corsen, bret. Beg Korzenn) — Fransanın Bretan yarımadasında yerləşən burun. Burun Fransanın materik hissəsinin ən qərb nöqtəsidir. Korsen burnu inzibati cəhətdən Finister departamentinin Pluarzel kommunasının ərazisində yerləşir. Cənub-şərqdə Brest körfəzi, qərbdə Molen adaları və metropoliyanın ən qərb nöqtəsi Uessan adası yerləşir. Burun Atlantik okeanının tez-tez İruaz dənizi adlanan bir hissəsinin sahilində, La-Manş boğazı ilə Biskay körfəzi arasında yerləşir. Maraqlıdır ki, turistlər ölkənin ən qərb nöqtəsi olaraq cənubda, ancaq bir qədər şərqdə yerləşən Puent-dyo Raya tez-tez baş çəkirlər. Ziyarətçiləri orada daha mənzərəli çöl və hündürlüyü 70 m-ə qədər olan qayalar cəlb edir.

Kristin Larsen (15 dekabr 1967) — Kanadanı təmsil edən sinxron üzgüçü. == Karyerası == Kristin Larsen Kanadanı 1996-cı ildə Atlanta şəhərində baş tutan XXVI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. Komanda turnirində Kristin Larsen Olimpiadanın gümüş medalına sahib olub.

Neoseiulella coreen (lat. Neoseiulella coreen) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin neoseiulella cinsinə aid heyvan növü.

Sarsen Amanjolov (27 dekabr 1903, Semipalatinsk vilayəti[d], Bozqır general-qubernatorluğu – 28 yanvar 1958, Almatı — Sovet dilçi-türkoloqu, qazax dilçiliyinin banilərindən biridir. Filologiya elmləri doktoru (1948), professor (1948), Qazaxıstan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1954). İbtidai, orta və ali təhsil müəssisələri üçün qazax dili qrammatikasının əsaslarını, qazax yazılarının əsaslarını (əlifba və orfoqrafiya), qazax terminologiyasının əsas prinsiplərini, kiril dilində qazax dialektologiyasının əsaslarını inkişaf etdirmişdir. Orfoqrafiya, rus-qazax, rus-qazax hərbi və rus-qazax kənd təsərrüfatı lüğətləri tərtib və redaktə edilmişdir. == Həyatı == Sarsen Amanjolov 27 dekabr 1903-cü ildə Şərqi Qazaxıstan vilayətinin Ulan rayonunun Eqinsu kəndində anadan olmuşdur. 1916-cı ildə Katon-Karaqaydakı Rus-Qazax məktəbini bitirib Ust-Kamenogorskdakı əsl məktəbə daxil oldu. Lakin maddi problemlər üzündən məktəbdən çıxdı. Bir müddət sonra Semipalatinskdə üç aylıq müəllimlər kursuna daxil oldu, sonra doğma kəndində müəllim işlədi. 1924-cü ildə Şərqi Qazaxıstan vilayətinin icraiyyə komitəsinin məsul katibi vəzifəsinə işə dəvət edildi. 1926-cı ildə Daşkənddəki Orta Asiya Dövlət Universitetinin pedaqogika fakültəsinin qazax dili və ədəbiyyatı şöbəsinə daxil oldu.

Ken Carson (11 aprel 2000, Atlanta) — amerikalı repçi, müğənni-mahnı yazarı və musiqi prodüseri. O, 2022-ci ildə buraxdığı, ilk dəfə Billboard 200-ə daxil olan ikinci albomu "X" sayəsində məşhurlaşıb. Repçinin 2023-cü ildə yayımladığı üçüncü albomu "A Great Chaos" həmin hit-paradda 11-ci pilləyə yüksəlib. Ken Carson 2019-cu ildə repçi Playboi Carti tərəfindən təsis edilmiş, Interscope Records-un bir hissəsi olan Opium səsyazma leyblı ilə müqavilə bağlayıb. Ken Carson 2020-ci ildə "Teen X" adlı mini albom və 2021-ci ildə "Project X" adlı ilk studiya albomunu çıxarıb. Debüt albomdan olan treklər "Rock N Roll" və "Run + Ran" TikTok sosial şəbəkəsində böyük populyarlıq əldə etmişdir. Repçinin Corciyadan olan həmyerlisi, Opium şirkətinin digər üzvü Destroy Lonely ilə yaxın əlaqəsi var, onlar tez-tez əməkdaşlıq edirlər.

Arsen Lupen (fr. Arsène Lupin) — Moris Leblanc tərəfindən yaradılmış fransız fantastik personajıdır. Personaj centlmencəsinə oğurluq cinayətlərini törətmək və cinayət tapmacalarını həll etmək üçün maskalardan istifadə etmək, müxtəlif şəxsiyyətlər yaratmaq və ələ keçirmək istedadı ilə tanınır. Qəhrəman ilk dəfə 1905-ci ilin iyulunda Je sais tout jurnalında nəşr olunan "Arsen Lupenin həbsi" adlı qısa hekayədə ortaya çıxır. Onun yaradıcısı Maurice Leblanc bu qısa hekayəni həmin il nəşr olunan "Arsen Lupen, centlmen-oğru" kolleksiyasında tutur. Personajın oxucular arasında artan uğuru ilə üzləşən onun sərgüzəştləri 1905-ci ildən yazıçının ölümünə qədər yəni, 1941-ci ilə kimi 18 (on səkkiz) roman, 39 (otuz doqquz) hekayə və 5 (beş) pyesdə əks olunub. Onun bir çox sərgüzəştləri Belle Epoque Fransası və Arsen Lupenin öz müəllifinin düşüncəsi yolu ilə getdiyi dövrlərdə cərəyan edir: Lupenin ilk romanlarındakı anarxist rəğbətləri Böyük Müharibə zamanı yazılan əsərlərdə vətənpərvər Lupen olur. Hər şeydən əvvəl, o, detektiv olmaq üçün yavaş-yavaş oğru olmaqdan çıxır. İdmançı və təcrübəli döyüşçü olmaqla yanaşı, o, həmçinin maskalanmaq və hər hansı bir müəmmanın öhdəsindən gəlmək üçün istifadə etdiyi fərasət və bacarıqlarını nümayiş etdirmək qabiliyyətinə malikdir. Üstəlik, onun uşaq və cazibədar tərəfi, həvəslə istehza edən, işgəncəli və sirli bir xarakterlə birləşərək, onu centlmen-oğru simasını təcəssüm etdirən məşhur bir personaj etdi.

Arsen Lupen (fr. Arsène Lupin) — Moris Leblanc tərəfindən yaradılmış fransız fantastik personajıdır. Personaj centlmencəsinə oğurluq cinayətlərini törətmək və cinayət tapmacalarını həll etmək üçün maskalardan istifadə etmək, müxtəlif şəxsiyyətlər yaratmaq və ələ keçirmək istedadı ilə tanınır. Qəhrəman ilk dəfə 1905-ci ilin iyulunda Je sais tout jurnalında nəşr olunan "Arsen Lupenin həbsi" adlı qısa hekayədə ortaya çıxır. Onun yaradıcısı Maurice Leblanc bu qısa hekayəni həmin il nəşr olunan "Arsen Lupen, centlmen-oğru" kolleksiyasında tutur. Personajın oxucular arasında artan uğuru ilə üzləşən onun sərgüzəştləri 1905-ci ildən yazıçının ölümünə qədər yəni, 1941-ci ilə kimi 18 (on səkkiz) roman, 39 (otuz doqquz) hekayə və 5 (beş) pyesdə əks olunub. Onun bir çox sərgüzəştləri Belle Epoque Fransası və Arsen Lupenin öz müəllifinin düşüncəsi yolu ilə getdiyi dövrlərdə cərəyan edir: Lupenin ilk romanlarındakı anarxist rəğbətləri Böyük Müharibə zamanı yazılan əsərlərdə vətənpərvər Lupen olur. Hər şeydən əvvəl, o, detektiv olmaq üçün yavaş-yavaş oğru olmaqdan çıxır. İdmançı və təcrübəli döyüşçü olmaqla yanaşı, o, həmçinin maskalanmaq və hər hansı bir müəmmanın öhdəsindən gəlmək üçün istifadə etdiyi fərasət və bacarıqlarını nümayiş etdirmək qabiliyyətinə malikdir. Üstəlik, onun uşaq və cazibədar tərəfi, həvəslə istehza edən, işgəncəli və sirli bir xarakterlə birləşərək, onu centlmen-oğru simasını təcəssüm etdirən məşhur bir personaj etdi.

Arsen Marabdalı (gürc. არსენა მარაბდელი; Arsena Marabdeli) — Gürcüstan yazıçısı Mixeil Cavaxişvilinin romanı. Romanın ilk hissəsi 1926-cı ildə Mnatobi jurnalında nəşr olunub. Yazıçı bu romanını yeddi ilə yazıb (1926-1933) və sağlığında kitab halında çap elətdirib. XIX əsrin başlanğıcında Gürcüstandakı sosial problemlərdən bəhs edən bu roman yazıçını ən yaxşı əsərlərindən sayılır.

Arsen Venger (22 oktyabr 1949, Strasburq) — fransalı baş məşqçi

Arsen Əmiryan (erm. Արսեն Ամիրյան; 10 noyabr 1881, Bakı – 20 sentyabr 1918, Türkmənistan) — dövlət xadimi, 26 Bakı komissarından biri. == Həyatı == 1917-ci ildə yaranan Bakı kommunasında "Bakı fəhləsi" qəzetinin redaktoru Arsen Əmiryan 1918-ci ildə ingilislər tərəfindən güllələnib.

Coren şəlaləsi (浄蓮の滝, Jōren no taki) – Yaponiyanın Şizuoka prefekturasının İzu şəhərində yerləşən şəlalə. İzu yarımadasının mərkəzində, Kano çayı üzərində yerləşir. Şizuoka Prefektura Təbiət Abidəsidir. Yaponiya Ətraf Mühit Nazirliyi tərəfindən 1990-cı ildə nəşr olunmuş "Yaponiyanın Top-100 şəlaləsi" siyahısına daxildir. Yapon folkloruna görə Coren şəlaləsində başdan çıxarıcı əfsanəvi qadın olan Coroqumo yaşayır.

Riser–Larsen dənizi - Cənub okeanının akvatoriyasında, Antarktidanın şərqində Şahzadə Mod Torpağı bölgəsində yerləşir. Lazarev dənizi və Kosmonavtlar dənizi ilə əhatələnmişdir. Sahəsi 1.113.300 km², böyük hissəsində dərinlik 3000 m təşkil edir. Suları hərəkət edən buzlar və Aysberqlərlə zəngindir. Dəniz haqqında ilk məlumatlar F. F. Velinhauzenə məxsusdur. Bu dənizin öyrənilməsində Sovet arktik ekspedisiyası böyük rol oynamışdır. Cənub okeanın bu hissəsi məhz onlar tərəfindən 1962-ci ildə müstəqil dəniz olması təstiqlənmişdir. Sahillərində elmi stansiya yoxdur. Daxili rayinlarda isə Yaponiyaya məxsus Asuk elmi-tətqiqat stansiyası fəaliyyət göstərir. Dəniz Antarktida araşdırmaçısı olan norveçli Y. Riser-Larsenin şərəfinə adlandırılmışdır.

Yorgen Strand Larsen (6 fevral 2000-ci ildə Norveçdə anadan olub) — Norveç Eliteserien təmsilçilərindən olan Sarpsburq klubunda hücumçu kimi çıxış edən peşəkar Norveçli futbolçudur. == Klub karyerası == === Sarpsburq === Larsen Sarpsburq akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. larsen öz peşəkar karyerasında debütünü 21 may 2017-ci ildə Valerenqa klubuna qarşı oyunda etmişdir. O, 83-cü dəqiqədə Yonas Lindberqi əvəz etmişdir. Həmin görüşdə Sarpsburq liqa görüşündə rəqibinə 2-0 hesabı ilə qalib gəlmişdir. == Milli karyerası == 2017-ci ildə larsen Norveçin gənclərdən ibarət milli komandası ilə Xorvatiyada keçirilən UEFA Avropa U-17 Çempionatında iştirak etmişdir. Turnirdə Larsen İngiltərə, Niderland, Ukrayna milli komandalarına qarşı oyunlarda meydana çıxmışdır. O, Niderland millisinə qarşı oyunda bir qolla yadda qalmışdır. == Karyera statistikası == === Klub === 18 İyun 2017 tarixində yenilənib 1UEFA Çempionlar Liqası görüşləri daxildir. 2Norveç Superkuboku görüşləri daxildir.

Carden-Loyd Mk VI tanketkası, Vickers-Armstronq şirkəti tərəfindən hazırlanmış Böyük Britaniya istehsalı olan tanketkadır. Tanketka dünya miqyasında klassik tanketka dizaynına çevrilmiş, bir neçə ölkə tərəfindən lisenziya əsasında istehsal edilmiş və bir neçə fərqli ölkədə istehsal olunmuş olan bir neçə fərqli dizaynın əsasını təşkil etmişdir. Transmissiya sistemi T modelli iki irəli transmissiyası, asqı sistemi Boji sistemi, əməliyyat mənzili 160 km, maksimum sürəti isə 48 km təşkil etmişdir.

Noraşen — Şərur rayonunun 1930-1964-cü illərdəki adı. Noraşen — Culfa rayonunun Göydərə kəndinin əvvəlki adı. Noraşen — Xocavənd rayonunun Günəşli kəndinin əvvəlki adı (?–1992). Noraşen — Sevan rayonunun Əfəndi kəndinin dəyişdirilmiş adı (1938-indi). Noraşen — Abaran rayonunun Saçlı kəndinin dəyişdirilmiş adı (15.07.1946). Noraşen — Qəmərli rayonunun Yuxarı Kürdkənd kəndinin dəyişdirilmiş adı. Baş Noraşen — Şərur rayonunun Cəlilkənd kəndinin əvvəlki adı. Norşen — Şirak mərzində kənd. Noraşenik — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indi Qafan rayonunda kənd. Noraşen rəqsləri — Xəyyam Mirzəzadənin 1972-ci ildə Simli kvartet üçün yazdığı əsər.

Craşen — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Sərdarabad (Oktemberyan) rayonunda kənd.

Norşen — Şirak mərzində kənd.

Porşen — istilik maşınlarında tətbiq olunan maşın hissəsidir. O, qazın genişlənməsi nəticəsində yaranan təzyiqi qəbul edərək onu mexaniki enerjiyə çevirir. Porşenlər adətən çarxqollu-sürgüqollu mexanizminə qoşulur. Həmçinin silindrin təmizlənməsi və doldurulmasında da iştirak edir. Kompressorlarda isə onun funksiyası əksinədir. Çarxqolu-sürgüqolundan alınan hərəkət nəticəsində porşen qazı sıxır. Porşen üç hissədən ibarətdir: Dib hissəsi, burada yanma prosesi baş verir. Kipləşdirici hissə, bunun köməyi ilə porşen və silindrin divarları arasında tam kiplik yaradılır ki, sıxma prosesi baş verə bilsin. Yönəldici hissə porşenin silindr boyunca hərəkətini nizamlayır. Porşenlər çuqun və alüminium legirlərindən hazırlanırlar.

Börsen (dan. Børsen) – Kopenhagenin mərkəzində, Slotsholmen adasında, kral IV Xristianın əmri ilə 1619–1640-cı illərdə tikilmiş Kopenhagen birjasının binasıdır. Memarlar – Stenvinkel qardaşları binanı flamand intibahı üslubunda, dörd əjdahanın bükülmüş quyruqları şəklindəki 56 metrlik şpillə tamamladılar. Binanın birinci mərtəbəsi malların saxlanması üçün qırx kiçik bölməyə ayrılır, ikinci mərtəbəsində isə ticarət əməliyyatlarının aparılması üçün geniş zal yerləşir. 1745-ci ildə bina Nikolay Eytved tərəfindən təmir edildi, birjanın qədim interyerləri isə 1855-ci ildə dəyişdirildi. Kopenhagen birjası 1625-ci ildən 1974-cü ilə qədər Börsen binasında yerləşirdi. 1918-ci ildə bina anarxist işsizlərin hücumuna məruz qaldı. 16 aprel 2024-cü ildə yenidənqurma işləri zamanı bina yanğın nəticəsində dağılmış, 56 metrlik şpil çökmüşdür.

Sindinq-Larsen-Yoxanson sınığı – diz qapağının aşağı qütbünün osteoxondriti, idman travması ilə bağlı.

Arsen Lupen: Centlmen oğru (fr. Arsène Lupin, gentleman-cambrioleur) — Moris Lebank tərəfindən yazılmış Arsen Lupenin sərgüzəştlərindən bəhs edən kitab seriyasının birinci kitabı. Kitab ilk dəfə 10 iyun 1907-ci ildə nəşr olunmuşdur. == Hissələr == "Arsen Lupenin həbs olunması" ("L'Arrestation d'Arsène Lupin" 15 iyul 1905) — Amerikaya gedən gəminin sərnişinlərinin içində Arsen Lupenin də olduğu xəbəri yayılır. Göndərilən xəbərlə Lupenin sarışın və adının baş hərifinin "R" olduğu bilinir. Xəfiyyə Qanimard limanda gəminin gəlişini gözləyir. Beləcə gəmi limana çatanda Lupen tutulur. "Arsen Lupen həbsxanada" ("Arsène Lupin en prison" 15 dekabr 1905) — Qanimard Lupeni ziyarətə gəlir. Lupen tutulmasının səbəbi olaraq diqqətinin limanda gördüyü qadına yayındığını deyir. O, deyir ki, qadını sevməsəydi onu tutmaq mümkün olmayacaqdı.

Şərur — Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində şəhər, Şərur rayonunun inzibati mərkəzi. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 55-XII saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının İliç rayonunun (Şərur rayonunun) İliç şəhəri Şərur şəhəri adlandırılmışdır. Yeni şəhərdir, dəmiryolunun çəkilişi zamanı yaranmışdır. Burada iki park, muzey, stadion, məscid, şəhidlərin xatirə abidəsi, kinoteatr vardır. Burada dəmir yolunun o biri tərəfində hamamları, bazarı, məscidləri ilə köhnə şəhər də qorunub saxlanmışdır. == Əhalisi == AzStat-ın 1 yanvar 2013-cü il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən şəhərdə təxminən 7 min nəfər əhali yaşayır.

Günəşli (əvvəlki adı: Noraşen) — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Günəşli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Hadrut rayonunun Hadrut qəsəbə Sovetinin Noraşen kəndi Günəşli kəndi adlandırılmışdır. Günəşli kəndi Hadrut qəsəbə Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Günəşli kənd Soveti yaradılmışdır. 2 oktyabr 1992-ci ildən 20 oktyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Günəşli kəndi 20 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Kəndin keçmiş adı Noraşen ("yenikənd" mənasında) olmuşdur. XIX əsrdə Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalından köçüb gəlmiş erməni ailələrinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. 1991-ci ildən Günəşli adlandırılmışdır. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir.

Şərur rayonu — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının tərkibində inzibati – ərazi vahidi. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 55-XII saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının İliç rayonu Şərur rayonu adlandırılmışdır. Şərur rayonu – Muxtar Respublikanın qərbində yerləşir, cənubda İranla həmsərhəddir. Ərazisinin şimalı və şərqi dağ relyefinə malikdir. Dərələyəz dağ sistemi buradan keçir. Ən yüksək dağı – Qalınqayadır (2775 metr). İqlimi yarımsəhra, quraqdır. Lakin kifayət qədər yumşaqdır – qışda temperatur nadir hallarda +3 dərəcədən aşağı düşür, yayda + 50 dərəcədən yuxarı qalxmır. Buradan Araz çayının qolu Arpaçay və digərləri axır. Arpaçay suyundan suvarmada istifadə edilir.

Sarsen Amanjolov adına Şərqi Qazaxıstan Universiteti (ŞQU) (qaz. С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан университеті (ШҚУ) КЕ АҚ) — Şərqi Qazaxıstan bölgəsinin aparıcı çoxsahəli ali təhsil müəssisəsi. Sarsen Amanjolov Şərqi Qazaxıstan Universiteti aşağıdakı beynəlxalq birliklərin üzvüdür: Avrasiya Universitetlər Birliyi (1995-ci ildən); Beynəlxalq Ali Təhsil Akademiyası (1998-ci ildən); "Sibir Açıq Universiteti" Dərnəyi (1999-cu ildən). == Tarixi == 1952-ci ildə SSRİ Nazirlər Sovetinin əmrinə əsasən 3 fakültədən (Rus dili və ədəbiyyatı, fizika-riyaziyyat və təbiət elmləri) ibarət olan Ust-Kamenogorsk Pedaqoji İnstitutu (UKPI) təşkil edildi. İnstitutda 332 tələbə təhsil aldı, 3 elmlər namizədi, dosent olmaqla 30 müəllim çalışdı. 1953-cü ildə tədris proqramında gənc mütəxəssislərin ilk buraxılışı oldu. Dörd illik proqramda mütəxəssislərin ilk buraxılışı 1956-cı ildə baş verdi. 1961-1962-ci tədris ilində universitet 4 fakültədən, 2907 tələbədən, 121 müəllimdən ibarət idi, bunlardan 21-i elmlər namizədidir. 1970-ci ildə Orta Asiya və Qazaxıstan respublikalarının pedaqoji məktəbləri müəllimlərinin ixtisasartırma fakültəsi yaradıldı. 1971-ci ildə daha sonra təhsil televiziyasının mərkəzi halına gələn bir təhsil məlumat studiyası açıldı.

Tanrı anasının yüksəlişi kilsəsi və ya Noraşen kilsəsi (gürc. ნორაშენი, erm. Նորաշեն) – Tbilisidə yerləşən Erməni Həvari kilsəsidir. Kilsə, şəhərin Qədim şəhər rayonunda, Kote Abxazi küçəsində yerləşir. Noraşen kilsəsinin sağ tərəfində Sioni kafedralı, sağ tərəfində Cvaris Mama kilsəsi, bir qədər aralıda isə Tbilisi sinaqoqu yerləşir. == Tarixi == === XV-XIX əsrlər === Hazırkı kilsənin yerində ilk məbəd 1467-ci ildə Sadat adlı bir nəfər tərəfindən atası, həyat yoldaşı və uşaqlarının xatirəsinə inşa edilmişdir. 1650-ci illərdə knyaz Xoca Nəzərin sifarişi ilə kilsədə bərpa və yenidənqurma işləri aparılmışdır. Həmin dövrdə kilsənin günbəzi ustad Petros tərəfindən inşa edilmişdir. 1795-ci ildə kilsə knyaz Bebutovun, 1808-ci ildə Katolikos Nersesin göstərişi ilə bərpa edilmiş, 1875-ci ildə kilsədə kiçik təmir işləri aparılmışdır. Minas Medits tərəfindən tərtib edilmiş “Tbilisidəki erməni kilsələrinin təsviri” adlı siyahıda Noraşen kilsəsi xatırlanmır.