Lüğətlərdə axtarış.

Toju tuvalıları və ya Toju tuvalar (tuvaca: Тугалар Tugalar ya da Тухалар Tuhalar) – Rusiya Federasiyasının Tuva Respublikasının şimal-şərq bölgəsindəki Toju kojuununda yaşayan türk xalqlarından tuvalıların bir boyu. == Əhali == Tuvada ortalama 4000-dən çox saya sahibdirlər: Kunqurtuq beldesi – 1785 nəfər Adırkejik kəndi – 1096 nəfər İy beldesi – 1077 nəfər Sıstıq-Hem beldesi – 155 nəfər Çazılar beldesi – 119 nəfər == Tarix == Hal-hazırda Toju tuvalılarının yaşadığı Tovu kojuununda qədimdə Samoyed xalqları ilə Yenisey dillərini danışan xalqlar yaşayırdı və bunları bir qismi Tuva adı altında türkləşmişdir. == Dil == Toju tyvalılarının dili Sayan dil qrupunun Tayqa alt qrupuna aid Tuva dilinin şərq ləhcələri qrupuna aiddir. Onların dilləri İrkutsk oblastındakı tofalar ilə Monqolustandakı duxalar və Buryatiyadakı soyotların dillərinə yaxındır. == Ədəbiyyat == Toju tuvalıları ədəbiyyatının şifahi nümunələri arasında dastanlar, nağıllar, mahnılar, atalar sözləri və məsəllər vardır. Şerləri dəyişik növlərdədir. Tuva musiqisi epikdir. == İqtisadiyyat == Tovu tuvalıları digər qərb və mərkəzi tuvalıların əksinə tayqada yaşayırlar və burada şimal maralı təsərrüfatı ilə məşğul olurlar. Bununla yanaşı, ovçuluq, balıqçılıq və yabani bitki toplayıcılığı da edirlər. Toju tuvalılarının qadınları sarana adı verilən Türk zambağı soğanlarını da toplayırlar və bu toplama ailə başına 100 kq və ya da daha çox olur.

Kubalılar (isp: Cubanos), Kubada yaşayan insanlara və vətəndaşlıq əlaqəsi ilə əlaqəli olan hər kəsə verilən addır. Kuba bir çox etnik və milli mənsubiyyətə sahib insanların evidir. Ölkə sakinlərinin əksəriyyəti təxminən 500 il əvvəl Avropadan gələn mühacirlərin nəsillərindəndir. Bunun xaricində Afrikadan qul kimi gətirilən insanların nəsillərinin də ölkədə əhəmiyyətli bir sayı mövcuddur. Kuba sakinləri başda ispan olmaqla, fransız, portuqal və Afrika mədəniyyətlərinin qarışığı olan bir mədəniyyətə sahibdirlər.

Tatalılar — Azərbaycan Respublikasının Beyləqan rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Beyləqan rayonunun Tatalılar kəndi Eyvazalılar kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Tatalılar kənd Soveti yaradılmışdır. == Toponimikası == Yaşayış məntəqəsinin əsil adı Tat Alılardır. Toponim Eyvazlılar (Əmiralılar da adlanır) tayfasının tirələrindən birinin adı ilə bağldır. Yerli məlumata görə kəndin əhalisi əvvəllər köçəri (mövsümi) həyat tərzi keçirmiş, sovet hakimiyyəti dövründə oturaq həyata keçmişlər (1937). Yerli məlumata görə kəndin əsasını Cənubi Azərbaycandan Beyləqan ərazisinə gəlmiş Alı adlı şəxs qoymuşdur (indiki Aran ərazsindən keçənləri "tat" adlandırırlar). == Tarixi == Tarixi yerlərdən Çataltəpə, Qarabağ kanalı, Meşə zolağı var. Məhəllələri: Kosalar, Məlillər, İmamalılar, Keçəlli, Orduxanlı, Səfərli, Hacılar, Alıbabalardır. Kolxoz qurulmuş (1996) "Yeni həyat" adlanmış, torpaq islahatı ilə bağlı ləğv edilmişdir. === Tarixi abidələri === Böyük vətən müharibəsində şəhid olmuş həmyerlilərin şərəfinə abidə qoyulmuşdur.

Yavalılar (ind. Suku Jawa, yav. Wong Jawa) — İndoneziyada böyük millətlərdən biri. Əsasən Yava adasında, həmçinin Sumatra, Kalimantan adalarının sahil rayonlarında yaşayırlar. Malayziya, Sinqapur, Surinam və sairə ölkələrdə də yavalılar var. Sayları 100 milyondan artıqdır (İndoneziyada təqribən 95.2 milyon nəfər; 2010). Yava dilində danışırlar. Dindarlarının əksəriyyəti müsəlmandır, xristianları da var; islama qədərki dini etiqad qalıqları da qalmışdır. Bəzən səhvən Yava adasının bütün yerli əhalisinə "yavalılar" deyilir. 1-31 may, 2010-cu il siyahıyaalınmasına əsasən İndoneziya əhalisi 237.641.326 nəfər, onlardan İndoneziya vətəndaşları 236.728.379 nəfər, İndoneziya vətəndaşlarından 95.217.022 nəfəri və ya 40.22%-i isə etnik yavalılar olmuşdur.

Tuvalar/Tıvalar və ya Tuvalılar/Tıvalılar (tıvaca: Тывалар, Tıvalar) — Cənubi Sibirdə yaşayan türk xalqlarından biri. Tuvalılar türk xalqlarının uyğur qrupuna daxildirlər. Tubalar, tocinlər və urianxaylar tuvaların etnik qruplarıdır. Əsasən Rusiya Federasiyasının bir hissəsi olan Tıva Respublikasında, qismən Monqolustanın şimal-qərb oymaqlarında (Rusiya və Tıvayla olan sərhəd bölgələrində), və az sayda Çinin Şincan Uyğur Muxtar Rayonunun şimal qismində yaşayırlar.

Beyləqan bələdiyyələri — Beyləqan rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Göygöl bələdiyyələri — Göygöl rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Tülallar — Azərbaycan Respublikasının Göygöl rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == 2014-cü il avqustun 13-də AMEA Geologiya və Geofizika İnstitutu və AMEA Rəyasət Heyəti Mərkəzi Aparatının İnnovasiya şöbəsinin əməkdaşları Göygöl rayonunun Tülallar kəndi ərazisində aşkarlanmış qızıl yataqlarına ezamiyyətə gediblər. 80 ton qızıl, 250 ton gümüş ehtiyatı hesablanmış ərazidə aparılmış tədqiqatlarda məqsəd təbii resursların tədqiqi və test nümunələrinin aparılması üçün araşdırmaların genişləndirilməsi olub. == Toponimikası == Tülallar Göygöl r-nunun eyniadlı i.ə.v.-da kənd. Murovdağ silsiləsinin yamacındadır. Əsl adı Tülalılar olan bu yaşayış məntəqəsi keçmişdə bina olmuşdur. Yerli əhalinin məlumatına görə, bina Tül Alı (Tül onun ləqəbi olmuşdur) adlı şəxsə məxsus olmuş, sonralar daimi yaşayış məntəqəsinə çevrilərək Tülalılar adlandırılmışdır. Bu coğrafi ad tədricən təhrif olunaraq Tulalar, Tülallar variantlannda qeydə alınmışdır. Oykonimin dulu tayfa adı ila bağlılığı da mümkündür. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 207 nəfər əhali yaşayır.

Şüalılar(lat. Radiolaria ) protozoylar aləminə daxil olan yarımtip. == Haqqında == Şüalılar - plankton həyat tərzi keçirən dəniz sarkodinləridir. Onlar yüksək duzluluğa malik isti dənizlərdə daha çox üstünlük təşkil edirlər. Əksər şüalıların bədəni şar şəklində olub, yalançı ayaqları şüa şəklində yerləşmişdir. Şüalıların bədəninin endoplazma və ektoplazma ilə əhatə olunmuş mərkəzi hissəsi bir və ya bir neçə nüvəyə malikdir. Bu hissə şüalılar üçün xarakterik olan xitinli mərkəzi kapsulanı əmələ gətirir . Mərkəzi kapsulanın daxili hissəsi kapsuladaxili sitoplazma, xarici hissəsi isə kapsuladankənar sitoplazma adlanır. Bəzən kapsuladankənar sitoplazmanın tərkibində müxtəlif piqment və şirələr olur. Mərkəzi kapsula çoxlu dəliklərə malikdir.

Şüalılar(lat. Radiolaria ) protozoylar aləminə daxil olan yarımtip. == Haqqında == Şüalılar - plankton həyat tərzi keçirən dəniz sarkodinləridir. Onlar yüksək duzluluğa malik isti dənizlərdə daha çox üstünlük təşkil edirlər. Əksər şüalıların bədəni şar şəklində olub, yalançı ayaqları şüa şəklində yerləşmişdir. Şüalıların bədəninin endoplazma və ektoplazma ilə əhatə olunmuş mərkəzi hissəsi bir və ya bir neçə nüvəyə malikdir. Bu hissə şüalılar üçün xarakterik olan xitinli mərkəzi kapsulanı əmələ gətirir . Mərkəzi kapsulanın daxili hissəsi kapsuladaxili sitoplazma, xarici hissəsi isə kapsuladankənar sitoplazma adlanır. Bəzən kapsuladankənar sitoplazmanın tərkibində müxtəlif piqment və şirələr olur. Mərkəzi kapsula çoxlu dəliklərə malikdir.