Поиск по словарям.

Formulyar – 1)hər hansı bir qurğu, mexanizm və s. haqqında əsas məlumatlar yazılan, onun işlənməsi, xarab olması, təmiri və s. müntəzəm surətdə qeyd olunan xüsusi dəftər və ya blank; 2)kitabxana kitablarının içinə qoyulan, habelə oxucuların onlardan istifadə etməsi haqqında orada qeydlər edilən uçot kartoçkası. Məsələn, kitabın formulyarı; 3)hər bir kitabxana oxucusu üçün doldurulan və ona verilən kitabların qeyd olunduğu kiçik dəftərçə. Məsələn, oxucunun formulyarı. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Formula – [lat. formula – forma, qayda] 1)düstur; 2)hüquqda hər hansı hüquq qaydasının, hüquq münasibətinin, qanunun və i.a. dəqiq ümumi tərifi; formula müəyyən şəraitdə bütün xüsusi hallara əlavə edilir. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Ağ formalar (ing. White forms) - Amerikan rəssam, abstrakt ekspressionist və Mücərrəd Rəssamlıq Formasının nümayəndəsi Frans Klaynın məşhur əsərlərindən biri.

Benetton — məşhur biznesmen ailəsi Benettonlara məxsus italyan Formula-1 komandası. 1986-cı ildən 2001-ci ilə qədər çıxış etmişdir. 2002-ci ildə Reno adı altında yenidən təşkil olunmuşdur. == Tarixi == Komanda 1977-ci ildə Toleman ("Towleman") adı altında Ted Toulman tərəfindən təsis edilmişdir. Baş qərargah İngiltərənin Enston şəhərində idi. 1981-ci ildən etibarən komanda Formula 1 çempionatında çıxış etməyə başladı. "Toulmen" markalı "Hart" markalı mühərrikləri yaxşı nəticələr göstərməyə imkan vermədi. Lakin 1984-cü ildə "Toulmen" in bir hissəsi kimi çıxış edən Ayrton Senna avtomobilini üç dəfə podiuma gətirdi. 1985-ci ildə komanda İtaliyalı sahibkarlar Benneton ailəsi, idman geyim markası sahibləri və eyni adlı Treviso basketbol klubu sponsorluq etməyə başladı.

Formula-1 (ing. Formula One World Championship) – açıq təkər tipli avtomobillərin dövrəvi avtoyürüşləri üzrə dünya çempionatıdır. Formula-1 üzrə dünya çempionatı hər il keçirilir və Qran-pri statusu daşıyan ayrı-ayrı mərhələlərdən ibarət olur. İlk dünya çempionatının birinci yarışı 1950-ci il mayın 13-də Böyük Britaniyanın Silverstoun trasında baş tutub. Hər ilin sonunda çempionatın qalibi müəyyən edilir. Çempionatda həm sürücülər, həm də komandalar yarışırlar. Sürücülər dünya çempionu titulu uğrunda, komandalar isə Mühəndislər Kuboku uğrunda mübarizə aparırlar. Komandalar hər bir yarışa özünün hazırladığı şassi ilə çıxırlar, hər bir komandanı iki sürücü təmsil edir, sürücü çempionatda iştirak etmək üçün Beynəlxalq Avtomobil Federasiyasından SuperLisenziya almalıdır. Komandalar öz şassilərinə kənar motor istehsalçısından aldıqları motoru quraşdıra bilərlər. Son idman reqlamentinə görə, motorun işçi həcmi 1.6 litrdir, silindrlərin sayı isə V6-dır, motorun çəkisi 145 kq-dır.

Formula-1 (ing. Formula One World Championship) – açıq təkər tipli avtomobillərin dövrəvi avtoyürüşləri üzrə dünya çempionatıdır. Formula-1 üzrə dünya çempionatı hər il keçirilir və Qran-pri statusu daşıyan ayrı-ayrı mərhələlərdən ibarət olur. İlk dünya çempionatının birinci yarışı 1950-ci il mayın 13-də Böyük Britaniyanın Silverstoun trasında baş tutub. Hər ilin sonunda çempionatın qalibi müəyyən edilir. Çempionatda həm sürücülər, həm də komandalar yarışırlar. Sürücülər dünya çempionu titulu uğrunda, komandalar isə Mühəndislər Kuboku uğrunda mübarizə aparırlar. Komandalar hər bir yarışa özünün hazırladığı şassi ilə çıxırlar, hər bir komandanı iki sürücü təmsil edir, sürücü çempionatda iştirak etmək üçün Beynəlxalq Avtomobil Federasiyasından SuperLisenziya almalıdır. Komandalar öz şassilərinə kənar motor istehsalçısından aldıqları motoru quraşdıra bilərlər. Son idman reqlamentinə görə, motorun işçi həcmi 1.6 litrdir, silindrlərin sayı isə V6-dır, motorun çəkisi 145 kq-dır.

Formula 2, F2 kimi qısaldılmış Formula 2, tək oturacaqlı və açıq təkərli formula vasitələri ilə keçirilən avtomobil yarışlarından biridir. Formula 1 yarışlarından fərqli olaraq, daha kiçik və daha az güclü avtomobillər üçün təşkil olunur.

Formula 1 avtomobili — Bu avtomobillər tək oturacaqlı, açıq sükanlı, arxa və öndə iki qanada sahib yüksək sürətli yarış avtomobilləridir. Təyin olunmuş nizamnamələrə əsasən komandalar tərəfindən hazırlanan güclü mühərriklərlə təchiz edilmişdir. === Formula 1 avtomobili === Avtomobilləri idarə edən tənzimləmələr çempionata xasdır və istehsalın kənardan təmin edilə bilməsinə baxmayaraq avtomobillər yarış komandalarının özləri tərəfindən hazırlanmalıdır. Formula 1 avtomobilləri böyük miqdarda aerodinamik asfaltayatma qüvvəsi yaratma vasitəsilə çox yüksək manevr etmə sürətinə sahib olaraq dünya yarış treklərində ən sürətli avtomobillərdir. Əylənmə qüvvəsinin və ümumi dönmə sürətinin nəticəsi olaraq, Formula 1 sürücüləri tez-tez 5g-dən çox g yüklənmələrinə məruz qalırlar, bu yüklənmələr pik dönmə şiddətlərində 7g-yə qədərdir. == Klassik dizayn == İcazə verilən minimum çəki 740 kq(1631 lb)-dır, bu çəkiyə yanacaq xaric olmaqla sürücü daxildir. Avtomobillər quru hava təkərləri quraşdırılmış şəkildə ölçülür.

Bakı Şəhər Halqası Əməliyyat Şirkəti tərəfindən 16 fevral 2016-cı ildə təsis olunmuş Bakı Marşal Klubunun əsas məqsədi marşallar arasında ünsiyyət və əlaqəni gücləndirmək, komanda ruhunu inkişaf etdirmək və üzvlər arasında güclü qarşılıqlı münasibətlər yaratmaqdır. Bakı Marşal Klubu, həmçinin, brendləşmə, promo, müxtəlif tədbirlərin təşkili, yerli və xarici marşallarla ünsiyyətin inkişaf etdirilməsi və Bakı Marşal Mərkəzinin faəliyyətinin həyata keçirilməsinə cavabdehlik daşıyır. Klubun əsas məqsədlərindən biri Marşallıq hərəkatını genişləndirmək və Azərbaycanda bu məşğuliyyət növünü inkişaf etdirməkdir. Bakı Marşal Klubunun üzvləri Bakıda təşkil olunumuş Formula 1 Avropa Qrand Prisi ərzində aktiv şəkildə iştirak etməklə yanaşı, müxtəlif ölkələrdə keçirilən 2016 Formula 1 Gulf Air Bahrain Qran Prisi, TCR Bahrain, Porsche GP3 və GP2 , 6 hours of Bahrain WEC, 2016 Formula 1 Etihad Airways Abu Dabi Qran Prisi, 2017 Formula 1 Gulf Air Bahrain Qran Pri, Porsche GT3 Orta Şərq, TCR Beynəlxalq seriya yarışları, 2017 ,2018 2019,2021-ci ildə keçirilən Formula 1 Azərbaycan Qran Prilərində yarışının təşkilində iştirak ediblər. Marşallıq çox əhəmiyyətli fəaliyyət sahəsi olaraq, məsuliyyət, dəqiqlik və bu şəraitdə işləmək üçün güclü istək kimi şəxsi keyfiyyətlər tələb edir. Marşallar – yarış zamanı yarana biləcək müxtəlif halları aradan qaldırmağa hazır ola bilən hərtərəfli bacarıqlara malik şəxslərdir. Dünyada keçirilən bütün Formula 1 yarışlarının təşkilatçılığında və keçirilməsində Marşallar böyük əhəmiyyət daşıyır. F1 aləmində Marşallara həmçinin "Yarış Rəsmiləri" də deyilir. Onların işi F1 pilotlarının təhlükəsizliyinin təminatında və bütün Marşal komandasının inzibati təşkilatçılığında həyati əhəmiyyət daşıyır. Bakı Şəhər Halqası Əməliyyat Şirkəti tərəfindən təsis edilən Baku Marshals Club marşallıq fəaliyyətinin bütün istiqamətlərinə dair tədbirlər təşkil edir, müsahibələr və təlimlər keçirir, eyni zamanda beynəlxalq Marşal Klubları ilə də sıx əməkdaşlıq qurur.

1950 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən təşkil edilən Formula 1-də birinci dünya yarışları çempionatı. Çempionat 13 mayda başladı və 113 gün davam edən 3 sentyabrda sona çatdı. Çempionatda 16 komanda iştirak edib, onlardan 5-i zavod və 11-i müstəqil idi. Müsabiqə bir başqa texniki qayda üzrə keçirilmiş olmasına baxmayaraq Dünya Kuboku çempionatına daxil olan altı Avropa Qran Pri və bir "American Indianapolis 500" yarışından ibarət idi və yalnız Amerikanın komandaları, dizaynerlər və pilotlar iştirak etdi. Formula 1 qaydalarına uyğun olaraq mövsüm ərzində də qeyri-qazanan bir çox qələbə qazandı. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Hər bir yarışın nəticələrinə görə, ilk beşinci yarışçı sırasıyla 8, 6, 4, 3 və 2 bal aldı. Bundan əlavə, bir nöqtə yarışda ən sürətli kubok sahibinə verildi. Hər pilotun göstərdiyi nəticələrdən yalnız çempionat üçün yalnız ən yaxşı 4 nəticə nəzərə alınmışdır. Qaydalar pilotun yarışın gedişində əvəzinə icazə verildi, bu halda bu bolide vuran ballar bu pilotların arasında bərabər paylaşıblar. Konstruktorlar Kuboku oynanılmadı.

1950 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən təşkil edilən Formula 1-də birinci dünya yarışları çempionatı. Çempionat 13 mayda başladı və 113 gün davam edən 3 sentyabrda sona çatdı. Çempionatda 16 komanda iştirak edib, onlardan 5-i zavod və 11-i müstəqil idi. Müsabiqə bir başqa texniki qayda üzrə keçirilmiş olmasına baxmayaraq Dünya Kuboku çempionatına daxil olan altı Avropa Qran Pri və bir "American Indianapolis 500" yarışından ibarət idi və yalnız Amerikanın komandaları, dizaynerlər və pilotlar iştirak etdi. Formula 1 qaydalarına uyğun olaraq mövsüm ərzində də qeyri-qazanan bir çox qələbə qazandı. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Hər bir yarışın nəticələrinə görə, ilk beşinci yarışçı sırasıyla 8, 6, 4, 3 və 2 bal aldı. Bundan əlavə, bir nöqtə yarışda ən sürətli kubok sahibinə verildi. Hər pilotun göstərdiyi nəticələrdən yalnız çempionat üçün yalnız ən yaxşı 4 nəticə nəzərə alınmışdır. Qaydalar pilotun yarışın gedişində əvəzinə icazə verildi, bu halda bu bolide vuran ballar bu pilotların arasında bərabər paylaşıblar. Konstruktorlar Kuboku oynanılmadı.

1951 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən təşkil edilən Dünya Formula-1 Dünya Çempionatı. Çempionat 27 mayda əvvəlki dövrə nisbətən daha gec başladı və 28 oktyabrda sona çatdı və 154 gün davam etdi. Əvvəlki mövsümlə müqayisədə Alfa Romeonun üstünlüyü bu qədər təsirli deyildi. Çempion unvanı nəticədə Alfa pilot (Fanxio, unvan üçün beşinci ildir) tərəfindən qazandı, lakin mövsümün ikinci yarısında Ferrari avtomobillərinə üstünlük verildi və ilin sonunda Alfa rəhbərliyi yarışların tamaşasını elan etdi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Ötən mövsümlə müqayisədə, bal sistemi dəyişməmişdir. Əvvəlki kimi, hər yarışın bitməsində beş ilk yarışçı sırasıyla 8, 6, 4, 3 və 2 bal aldı. Bundan əlavə, bir nöqtə yarışda ən sürətli kubok sahibinə verildi. Hər pilotun göstərdiyi nəticələrdən yalnız ən yaxşı 4 şampiyona sıralamasına çıxdı. Qaydalar pilotun yarışın gedişində əvəzinə icazə verildi, bu halda bu bolide vuran ballar bu pilotların arasında bərabər paylaşıblar. Quruluşçuların çempionatı əvvəllər olduğu kimi oynamırdı.

1951 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən təşkil edilən Dünya Formula-1 Dünya Çempionatı. Çempionat 27 mayda əvvəlki dövrə nisbətən daha gec başladı və 28 oktyabrda sona çatdı və 154 gün davam etdi. Əvvəlki mövsümlə müqayisədə Alfa Romeonun üstünlüyü bu qədər təsirli deyildi. Çempion unvanı nəticədə Alfa pilot (Fanxio, unvan üçün beşinci ildir) tərəfindən qazandı, lakin mövsümün ikinci yarısında Ferrari avtomobillərinə üstünlük verildi və ilin sonunda Alfa rəhbərliyi yarışların tamaşasını elan etdi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Ötən mövsümlə müqayisədə, bal sistemi dəyişməmişdir. Əvvəlki kimi, hər yarışın bitməsində beş ilk yarışçı sırasıyla 8, 6, 4, 3 və 2 bal aldı. Bundan əlavə, bir nöqtə yarışda ən sürətli kubok sahibinə verildi. Hər pilotun göstərdiyi nəticələrdən yalnız ən yaxşı 4 şampiyona sıralamasına çıxdı. Qaydalar pilotun yarışın gedişində əvəzinə icazə verildi, bu halda bu bolide vuran ballar bu pilotların arasında bərabər paylaşıblar. Quruluşçuların çempionatı əvvəllər olduğu kimi oynamırdı.

1952 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən sponsorlanan 3-cü Formula-1 Dünya Yarışları Çempionatı. Çempionat 18 may — 7 sentyabr tarixləri arasında keçirilib və 8 mərhələdən ibarətdir. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazandı, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 xal alırlar. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün əlavə 1 bal topladı. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 4 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarış əsnasında bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan ballar yarışda qalan sayına görə aralarına bölünür.

1953 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən dəstəklənən 4-cü Formula-1 Yarışları Dünya Çempionatı. Çempionat 18 yanvar — 13 sentyabr tarixləri arasında keçirilib və 9 mərhələdən ibarət idi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazanılır, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 xal almışdılar. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün əlavə 1 xal toplanır. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 4 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarış əsnasında bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan ballar, başa çatan dövr sayından asılı olmayaraq, aralarında bərabər bölünür.

1954 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən keçirilən 5-ci Formula-1 Yarışları Dünya Çempionatı. Çempionat 17 yanvar — 24 oktyabr tarixləri arasında keçirilib və 9 mərhələdən ibarət idi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar, yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazanılırdı, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 xal alırdılar. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün əlavə 1 xal toplayırdı. Fərdi yarışlarda pilotlar çempionatın ilk 5 yarışının nəticələrini nəzərə aldılar. Yarış əsnasında bir-birlərini əvəz edən bir neçə pilot tərəfindən yığılan xallar arasında bərabər şəkildə bölüşdürülürdü.

1955 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən keçirilmiş Formula 1-də 6 dünya avtomobil yarışları çempionatı. Çempionat 6 yanvar-11 sentyabr tarixləri arasında başladı və yeddi mərhələ ilə müşayiət edildi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar, yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazanılır, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 bal aldı. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün 1 bal topladı. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 5 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarışda bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan xallar arasında bərabər şəkildə bölünür.

1955 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən keçirilmiş Formula 1-də 6 dünya avtomobil yarışları çempionatı. Çempionat 6 yanvar-11 sentyabr tarixləri arasında başladı və yeddi mərhələ ilə müşayiət edildi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar, yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazanılır, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 bal aldı. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün 1 bal topladı. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 5 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarışda bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan xallar arasında bərabər şəkildə bölünür.

1956 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən maliyyələşdirilən 7 Formula 1 Dünya Çempionatı. Çempionat 22 yanvar-2 sentyabr tarixləri arasında keçirilib və 8 mərhələdən ibarət idi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar, yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazandı, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 bal aldı. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün 1 bal topladı. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 5 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarış əsnasında bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan ballar yarışda qalan sayına görə aralarına bölünür.

1956 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən maliyyələşdirilən 7 Formula 1 Dünya Çempionatı. Çempionat 22 yanvar-2 sentyabr tarixləri arasında keçirilib və 8 mərhələdən ibarət idi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar, yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazandı, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 bal aldı. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün 1 bal topladı. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 5 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarış əsnasında bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan ballar yarışda qalan sayına görə aralarına bölünür.

1957 Formula-1 mövsümü — FİA tərəfindən təşkil edilən 8-ci Formula-1 Dünya Çempionatı. Çempionat 13 yanvar — 8 sentyabr tarixləri arasında keçirilib və 8 mərhələdən ibarət idi. == Çempionatın reqlamenti haqqında ümumi məlumat == Xallar, yarışın ilk beş ən yaxşı pilotu tərəfindən qazanılır, sırasıyla 8, 6, 4, 3, 2 bal alırdılar. Bundan əlavə, pilot yarışın ən sürətlisi üçün əlavə 1 xal toplanılırdı. Pilotların fərdi təsnifatında, çempionatın ən yaxşı 5 yarışının nəticələri nəzərə alınır. Yarış əsnasında bir-birlərini əvəz edən bir neçə atlı tərəfindən atılan ballar yarışda qalan sayına görə aralarına bölünür.

Formula 1-in 51-ci mövsümü — 17-ci qran-pri idi və martın 12-dən 22-dək davam etmişdir. Mixael Şumaxer dünya çempionu olmuş, Konstruktorlar Kubokunu Ferrari komandası qazanmışdı.

2016 Formula-1 sezonu — Formula-1 yarışlarının 67-ci sezonudur.

2016 Formula-1 sezonu — Formula-1 yarışlarının 67-ci sezonudur.

2017 ci il mövsümü — Formula 1 üzrə 68-ci mövsüm. == Komandalar == Şin təchizatçısı — P === Komanda tərkiblərindəki dəyişikliklər === Lens Stroll Williams komandasında Mercedes AMG komandasına keçmiş Valtteri Bottası əvəzlədi Stoffel Vandorn McLarendə Censon Battonu əvəzlədi Esteban Okon Manor Racing MRT komandasını tərk edərək Force Indiada Niko Hülkenberqi əvəzlədi. Niko Hülkenberq Force Indianı tərk edib Renault komandasına qoşuldu Kevin Maqnussen Renault komandasını tərk edib Haas komandasına qoşuldu Cari dünya çempionu Niko Rosberq karyerasını sonlandırdı Paskal Verləyn Manor Racing MRT komandasını tərk edərək Sauber komandasının pilotu oldu. Valtteri Bottas Williams komandasını tərk edib Mercedes komandasına qoşuldu. Esteban Qutierez və Felipe Nasr heç bir komandada vakansiya tapmadıqları üçün 2017 mövsümündə iştirak etmirlər.

Ormurlar—Əfqanıstanda yaşayan puştun tayfası. == Tarixi == Ormurlar Əfqanıstanda yaşayırlar və Ormur dilində danışırlar. Sayları 5 min nəfərdir.

Düstur və ya beynəlxalq aləmdə Formul (lat.

Dövlət formaları — ərazi quruluşu, prinsipləri, dövlət orqanlarının formalaşması və qarşılıqlı fəaliyyət üsulları, habelə hakimiyyətin həyata keçirilməsi metodları, müəyyən bir dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin edən bir quruluş, dövlətin daxili quruluşunun müəyyən bir modelidir. Xarici xüsusiyyətlərin bu dəsti bir vəziyyəti digərindən fərqləndirməyə imkan verir. Dövlətçiliyin müxtəlif formaları, siyasi, iqtisadi, tarixi daxil olmaqla müxtəlif amillərin vəziyyətinə təsirindən qaynaqlanır. Aralarında əsas olanlar bunlardır: milli dövlətlərin inkişafının tarixi ənənələri; milli dövlətçiliyin formalaşmasının tarixi xüsusiyyətləri; dövlətdəki sosial qüvvələrin real tarazlığı; dövlət əhalisinin milli tərkibi; Xarici təcrübə; yaşayış standartları; keçmiş metropolların əvvəllər onlardan asılı olan ərazilərdə dövlət forması seçiminə təsir dərəcəsi; dünya birliyinin rolu Dövlətin forması bu və ya digər şəkildə dövlətin qarşısında duran vəzifələrdən və yerinə yetirdiyi funksiyaların xüsusiyyətindən asılıdır. == Dövlət formalarının elementləri == Dövlətin formalarının elementləri: İdarəetmə forması — dövlət hakimiyyətinin ən yüksək orqanlarının təşkilat sistemi, onların formalaşma qaydası, səriştəsi, bir-biri ilə və əhali ilə əlaqəsi (ən qədim element: Qədim Yunanıstanda alimlər tərəfindən seçilməyə başlandı); Dövlət quruluşunun forması — dövlətin ərazi təşkili sistemidir (XVII–XVIII əsrlərdən bəri fəal şəkildə öyrənilmişdir); Dövlət (siyasi) rejim — dövlət hakimiyyətini həyata keçirmə metodları (elm yalnız XX əsrin əvvəllərində diqqət çəkməyə başladı). == Dövlət formalarının tipologiyası == === Dövlətin monokratik forması === Dövlət hakimiyyətinin təşkili avtokratiya prinsipinə əsaslanır. Dövlət hakimiyyəti ya bir nəfərin (Oman Sultanlığındakı teokratik monarxın), ya da bir dövlət orqanının (BƏƏ federasiyasının yeddi hissəsinin Əmirlər Ali Şurası) ya da müəyyən bir növ dövlət orqanlarının əlində cəmləşir (Almaniyadakı nasist rejimi və İtaliyanın faşist rejimi, 1979-cu ilə qədər Uqandadakı İdi Amin rejimi). Belə bir dövlət gücü qapalı bir totalitar sistem ilə xarakterizə olunur, hakimiyyət maraqlı qrupların ona təzyiq göstərməsi üçün bağlıdır, xüsusən də bu cür cəhdlər ağır repressiyalarla qarşılaşa bilər. Dövlətdə ideoloji monizm, təkpartiyalı sistem mövcuddur və ya bir lider partiyanın əvəzolunmazlığı prinsipi qəbul edilmişdir. == Həmçinin bax == Siyasi rejim == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Чиркин, В. Е. Государствоведение: Учебник / В. Е. Чиркин.

Sosial normalar — qrup üzvlərinin müəyyən bir kontekstdə necə davranacaqlarına inam. Sosioloqlar normaları yazılmayan və cəmiyyətin davranışını tənzimləyən bir anlayış kimi təyin edərkən, psixoloqlar daha ümumi bir tərifi qəbul edirlər. Sosiologiyada normalar yazılı və yazılmamış olaraq iki yerə bölünür. Yazılı normalar rəsmi normalar kimi də tanınır. Qanunlar, qaydalar, nizamnamələr, göstərişlər və fərmanlar yazılı normalara daxildir. Yazılı normalar əsasən dövlət qurumlarında və özəl sektorda istifadə olunur. Yazılı normaların icra gücü yüksəkdir. Yazılmamış normalar qeyri-rəsmi normalardır. Cəmiyyətdə qüvvədə olan qaydaların ümumi cəmi kimi də tanınırlar. Yazılmamış normaların əsas növləri bunlardır: adət, ayin, ənənə və əxlaq.

İşsizliyin aşağıdakı formaları var Friksion işsizlik o zaman yaranır ki, şəxs çalışa biləcəyi iş var, amma bu işi axtarıb tapmaq üçün çox uzun bir vaxt lazımdır. Struktur işsizlik. Bəzən şirkətlər yeni texnalogiya tətbiq edir və ya istehsal istiqamətini dəyişir. Bu zaman yeni texnalogiyadan istifadə edə bilməyən və ya yeni istehsal sahəsinə uyğun olmayan işçilərə ehtiyac qalmır. Bu zaman yarana işsizliyə Struktur işsizlik deyilir. Dövrü (tsikl) işsizlik. Bu işsizlik forması sənayenin tənəzzülü, istehsalda işçi qüvvəsinə olan tələbin aşağı düşməsi nəticəsində yaranır.

Etika (yunanca: ἠθικόν, qədim dilində isəŞ ἦθος — əxlaq, ənənə mənalarını verir. Fəlsəfənin ən böyük hissələrindən biri olub insan mənəviyyatını əhatə edir. Çiçero (3 yanvar, b.e.ə. 106; † 7 dekabr b.e.ə. 43) ilk dəfə olaraq "etikanı" tərcümə edərək öz dövründə "fəlsəfə mənəviyyatı" anlayışını daxil etmişdir. Etika – [yun. ethika, ethos – adət, xasiyyət] İctimai şüur formalarından biri kimi əxlaq, tərbiyə və mənəviyyat haqqında fəlsəfi nəzəriyyə. Məsələn, materialist etika, Hegel etikası. Hər hansı sinfin, cəmiyyətin, ictimai təşkilatın əxlaq qaydaları. Etika və ondan yaranan fənlər (hüqüq, dövlət və sosial fəlsəfə) praktiki fəlsəfə qrupuna daxil edilirlər.

== Diş formulu == Müayinə zamanı əldə edilmiş bütün məlumatlar stomatoloji xəstənin tibbi kartasına yazılır (forma 043). Bu zaman diş formulasının doldurulması mütləqdir. Dişlərin yerləşmə qaydası xüsusi formulada qeyd edilir ki, buraya da ayrı-ayrı dişlər və ya diş qruplarırəqəm və ya hərflə işarələnir. Dişlərə baxışın nəticələrinin rahat lazılması üçün müxtəlif sxemlər ( diş formulaları) tətbiq olunur.Bizim Azərbaycanda bu yaxınlara qədər Ziqmond-Palmer sistemi yeganə sistem idi və geniş yayılmışdı. Bu sistemə görə horizontal xətlər dişləri yuxarı və ya aşağı çənəyə, vertikal xətlər isə sağ və sol tərəfə aid olduğunu göstərir. Daimi dişlər ərəb, müvəqqəti dişlər isə rum rəqəmi ilə göstərilir. Müasir dövrdə Stomatoloqların Beynəlxalq Assosiasiyası (FDİ) tərəfindən qəbul olunmuş və Rusiya, həmçinin də Azərbaycan Stomatoloji Assosiasiyası tərəfindən rekomendasiya olunmuş ikirəqəmli sistemin tətbiqinə başlanılır. Bu sistemə görə çənədə dişlərin sıra sayına 1-dən 8-ə qədər kvadrantın nömrəsi əlavə olunur və dişlərin nömrəsinin önündə yazılır. Müvəqqəti dişləmdə isə 1-dən 5-ə kimi, kvadrantları nömrəsi isə 5,6,7,8 olur. Bir sıra tibbi kartalarda diş formilasında dişin səthi və köklərin sxemi göstərilir ki, bu da aşkara çıxarılmış patologiyanın ifadə olunmasına imkan verir.

Dreyk tənliyi — qalaktikada bizimlə əlaqəyə girmək ehtimalı olan sivilizasiyaların sayını hesablamağa imkan verən riyazi formul. Formul aşağıdakı kimidir: N = R ⋅ f p ⋅ n e ⋅ f l ⋅ f i ⋅ f c ⋅ L {\displaystyle N=R\cdot f_{p}\cdot n_{e}\cdot f_{l}\cdot f_{i}\cdot f_{c}\cdot L} burada, N {\displaystyle ~N} — əlaqəyə girməyə hazır olan sivilizasiyaların sayı; R {\displaystyle ~R} — il ərzində bizim qalaktikada yaranan ulduzların sayı; f p {\displaystyle ~f_{p}} — planetləri olan ulduzların xüsusi çəkisi; n e {\displaystyle ~n_{e}} — sivilizasiyanın yaranması üçün müvafiq şəraitə malik olan planetlərin və peyklərin sayı; f l {\displaystyle ~f_{l}} — müvafiq şəraitə malik olan planetdə həyatın yaranması ehtimalı; f i {\displaystyle ~f_{i}} — həyat olan planetdə şüurlu varlıqların yaranma ehtimalı; f c {\displaystyle ~f_{c}} — əlaqəyə hazır olan və əlaqəyə girmək istəyən şüurlu sakinlərə malik planetlərlə, şüurlu sakinləri olan planetlərin sayına nisbəti; L {\displaystyle ~L} — bu sivilizasiyaların ömür müddəti. Formul Kaliforniyanın Santa-Kruz Universitetinin astronomiya və astrofizika professoru Frenk Donald Dreyk tərəfindən 1960-cı ildə təklif olunmuşdur. Onun 1961-ci ildə ehtimal olunan rəqəmlər əsasında apardığı hesablama aşağıdakı kimi olmuşdur. R = 10/il (ildə 10 ulduz yaranır) fp = 0.5 (ulduzların yarısının planetləri var) ne = 2 (sitemdə orta hesabla 2 planet həyat üçün yararlıdır) fl = 1 (əgər həyatın yaranma ehtimalı varsa, o mütləq yaranır) fi = 0.01 (həyatın şüurlu formayadək inkişaf etməsi ehtimalı – 1 %) fc = 0.01 (sivilizasiyaların 1 %-i əlaqə yaratmaq imkanına malik olacaq və əlaqə qurmaq istəyəcək) L = 10 000 il (texniki cəhətdən inkişaf etmiş sivilizasiya 10000 il mövcud olur) Bu təxmini hesablamaya əsasən N = 10 × 0,5 × 2 × 1 × 0,01 × 0,01 × 10000 = 10. Tənlikdəki göstəricilərdən yalnız R {\displaystyle ~R} və f p {\displaystyle ~f_{p}} astronomiyanın indiki inkişaf səviyyəsində müəyyən qədər dəqiq müəyyənləşdirilə bilər. Digər göstəricilərin müəyyənləşdirilməsi mümkün olmadığından Dreyk tənliyi kəskin tənqidlərlə qarşılaşmışdır.

Atomlarda energetik səviyyələr və yarımsəviyyələrin elektronlarla dolma ardıcıllığı kimidir: ...5s 4d 5p 6s 5d... Yuxarıdakı formullarda rəqəmlərlə energetik səviyyələrin nömrəsi, hərflərlə yarımsəviyyələrin növü göstərilmişdir.

Tanrının formulu — portuqaliyalı jurnalist və yazıçı Joze Rodriges dos Santos tərəfindən yazılmış , 2006-cı ildə Portuqaliyada nəşr olunan dördüncü roman. 2006-cı ildə Portuqaliyada 100.000 tirajla ən çox satılan roman idi. Romanda Portuqaliyalı professor Tomas Noronhanın Albert Eynşteynin özünün hazırladığı düstur əsasında tanrının varlığının elmi sübutu axtarışından bəhs edilir. Macəra MKİ -nin iştirakı ilə İran , Tibet və Portuqaliyada baş verir . Kitabda son fizika nəzəriyyələrinə əsaslanan kainatın mənşəyi haqqında innovativ baxış təqdim olunur. == Qısa məzmun == 1951-ci ilin yazısıdır. Princeton, New Jersey şəhərinin kiçik bir küçəsində naməlum bir adam gizlənib, baş verən mənzərəni diqqətlə izləyir. Polisin müşayiət etdiyi kortej kiçik, diqqətəlayiq bir evdə dayanarkən, ağ saçlı bir qoca aparıcı avtomobildən tullanır. O, piyada zolağına gedərkən eyvandan təxminən eyni yaşda, həm də vəhşi ağ saçlı bir kişi enir və onu hərarətlə qarşılayır. Kölgələrdə gizlənən müşahidəçi MKİ-dir – həmkarları da yaxınlıqdadırlar, İsrailin yeni gələn baş naziri David Ben-Qurion və onun ev sahibi, məşhur alim Albert Eynşteyn arasında evin içərisində baş verən söhbəti qeyd edirlər.

Kimyəvi formul — kimyəvi birləşmələrin kəmiyyət və keyfiyyət tərkibini bildirmək üçün istifadə olunan kimyəvi işarə və indeks toplusudur. İndeks-elementin işarəsinin sağ tərəfində aşağıda yazılan və atomların sayını göstərən ədədə deyilir.

Bitkilərin həyati formaları - Bitkilərin tumurcuqlarının əlverişsiz şəraitdə (ilin soyuq və quru mövsümlərində) torpağın və qar örtüyünün səviyyəsinə uyğunlaşması və özünü qorumasıdır. Bu sistem ilk dəfə 1905-ci ildə, Danimarka botaniki K.Raunkiaer tərəfindən təklif edilmişdir. Raunkier bitkiliyin formalaşdığı, müxtəlif ekoloji şəraiti əks etdirən, bitkilərin həyati formalarının 5 əsas tipini təsnif etmişdir. Müəyyən bir həyati formaya aid olan növlərin faizini hesablayaraq, dünyanın müxtəlif bölgələrinin və ya planetin müxtəlif tipli bitkiliklərinin həyati formalarının spektri əldə olunur. == Fanerofitlər == Fanerofit bitkilərdə tumurcuqlar qışlayır və ya quraqlıq dövrünü "açıq şəraitdə", torpaqdan hündürdə keçirirlər. Onları tumurcuqları xüsusi pulcuqşəkilli qabıqla mühafizə olunur. Bu tip özündə ağaclar, kollar və lianları birləşdirən 15 alttipi birləşdirir. Alttiplər ölçüdən (meqa-, mezo-, mikro- və nanaofanerofit), tumurcuğun tipindən (qorunan və ya açıq) və yatpaqtökməsinə (həmişəyaşıl və ya yarpağını tökənlər) görə bölünür. == Xamefitlər == Xamefit bitkilərdə qönçələr və təpə tumurcuqları əlverişsiz şərati torpağın səthinə sərilən və ya torpağa yaxın yerləşən əlavə tumurcuqlardan inkişaf edir. soyuq ərazilərdə bitən xamefitlərdə qönçə və təpə tumurcuqlarını qar, isti bölgələrdə isə onları bitki qalıqları örtür.

Dövlət idarəetmə formaları — yüksək dövlət hakimiyyəti orqanlarının təşkili sistemini, onların formalaşma qaydasını, fəaliyyət şərtlərini və səlahiyyətlərini, habelə bu orqanların bir-biri ilə və əhali ilə qarşılıqlı əlaqəsi qaydasını və əhalinin onların formalaşmasında iştirak dərəcəsini müəyyən edən dövlət formasının bir elementi. Dövlətin forması onun xarici əlamətlərinin məcmusu kimi bu dövlətdə hakimiyyətin təşkilinin necəliyini, hakimiyyətin necə, hansı orqan və metodlarla həyata keçirildiyini göstərir. Dövlətin forması onun ibarət olduğu üç elementlə xarakterizə olunur: idarəetmə forması, dövlət quruluşu forması və siyasi rejim, yaxud dövlət rejimi. İdarəetmə forması dedikdə, dövlətin dövlət başçısının hüquqi statusu və ya ali dövlət hakimiyyəti orqanları arasında hakimiyyət səlahiyyətlərinin bölgüsü ilə xarakterizə olunan təşkili forması başa düşülür. Bu baxımdan bütün dövlətlər monarxiya və respublikaya bölünür. == Monarxiya == Monarxiyada ali hakimiyyət tam şəkildə və ya qismən təkhakimiyyətli dövlət başçısının (kral, çar, şah və s.) əlində birləşir. Bu ali hakimiyyət adətən irsi olur. Monarxiya, bir qayda olaraq orta əsrlərin son dövrləri üçün xarakterik olan mütləq monarxiyaya (belə dövlətdə monolit hakimiyyət heç nə ilə məhdudlaşmır) və məhdud monarxiyaya (burada isə dövlət başçısı (monarx) ilə bərabər başqa bir ali orqan məsələn, parlament olur) bölünür. Məhdud monarxiyanın müasir forması parlamentli monarxiyadır. Burada monarxın rolu ancaq formal xarakter daşıyır, dövlətin idarə olunmasında aparıcı rol parlament tərəfindən formalaşan hökumətə məxsusdur.

Dövlət idarəetmə formaları — yüksək dövlət hakimiyyəti orqanlarının təşkili sistemini, onların formalaşma qaydasını, fəaliyyət şərtlərini və səlahiyyətlərini, habelə bu orqanların bir-biri ilə və əhali ilə qarşılıqlı əlaqəsi qaydasını və əhalinin onların formalaşmasında iştirak dərəcəsini müəyyən edən dövlət formasının bir elementi. Dövlətin forması onun xarici əlamətlərinin məcmusu kimi bu dövlətdə hakimiyyətin təşkilinin necəliyini, hakimiyyətin necə, hansı orqan və metodlarla həyata keçirildiyini göstərir. Dövlətin forması onun ibarət olduğu üç elementlə xarakterizə olunur: idarəetmə forması, dövlət quruluşu forması və siyasi rejim, yaxud dövlət rejimi. İdarəetmə forması dedikdə, dövlətin dövlət başçısının hüquqi statusu və ya ali dövlət hakimiyyəti orqanları arasında hakimiyyət səlahiyyətlərinin bölgüsü ilə xarakterizə olunan təşkili forması başa düşülür. Bu baxımdan bütün dövlətlər monarxiya və respublikaya bölünür. == Monarxiya == Monarxiyada ali hakimiyyət tam şəkildə və ya qismən təkhakimiyyətli dövlət başçısının (kral, çar, şah və s.) əlində birləşir. Bu ali hakimiyyət adətən irsi olur. Monarxiya, bir qayda olaraq orta əsrlərin son dövrləri üçün xarakterik olan mütləq monarxiyaya (belə dövlətdə monolit hakimiyyət heç nə ilə məhdudlaşmır) və məhdud monarxiyaya (burada isə dövlət başçısı (monarx) ilə bərabər başqa bir ali orqan məsələn, parlament olur) bölünür. Məhdud monarxiyanın müasir forması parlamentli monarxiyadır. Burada monarxın rolu ancaq formal xarakter daşıyır, dövlətin idarə olunmasında aparıcı rol parlament tərəfindən formalaşan hökumətə məxsusdur.

Dövlət quruluşunun forması — dövlətin və ya birliyi təşkil edən dövlətlərin ərazi təşkili metodu. Dövlətin daxili quruluşunu, onun tərkib hissələrinə (ərazilərinə) bölünməsini və onların bir-biri ilə münasibətləri prinsiplərini müəyyənləşdirir. Federal bir dövlətin ərazi quruluşunu xarakterizə etmək üçün "siyasi-ərazi quruluşu" termini daha çox istifadə olunur, çünki bu, dövlətin ərazi hissələri arasında müəyyən müstəqilliyin mövcudluğunu nəzərdə tutur. Eyni zamanda, unitar dövlətə münasibətdə vahid dövlətin dövlət orqanlarının ərazi quruluşunu xarakterizə edən "inzibati-ərazi quruluşu" termini daha çox istifadə olunur. Bu terminlərin hər ikisi "idarəetmə forması" termininin sinonimidir və ona eyni məna ilə tətbiq olunur. Dövlət öz quruluş formasına görə unitar və federativ ola bilər. Dövlətlərin birləşmə forması, onların arasında ittifaq konfederasiya hesab olunur. == Növləri == Dövlətin tərkib hissələri arasında suverenliyin mövcudluğundan və ya olmamasından asılı olaraq dövlət quruluşu aşağıdakılara bölünür: Sadə forma (unitar dövlət); Mürəkkəb forma (federasiya, konfederasiya) Dövlətlərarası birliklər, birliklər və dövlətlərin icmaları idarəetmə formalarına aid deyil, eyni zamanda, dövlət və hüquq nəzəriyyəsinə dair əksər kurslarda bu qurum çərçivəsində nəzərdən keçirilir və öyrənilir. == Unitar dövlət == Unitar dövlət (latın dilində "unitas" — "vahid", "tək" deməkdir) — sadə, bəsit, vahid dövlətdir ki, onun tərkibi bir qayda olaraq inzibati-ərazi vahidlərindən (vilayət, mahal, rayon, departament və s.) ibarətdir. Unitar dövlətə Azərbaycan, Yaponiya, Fransa, İtaliya, misal ola bilər.

Eol relyef formaları küləyin təsiri nəticəsində əmələ gəlmiş relyef formalarına deyilir. Bu proses təkcə yer kürəsində deyil, digər plantlərdə də, o cümlədən Marsda müşahidə olunur. == Terminalogiya == Eol sözü qədim yunan mifalogiyasında külək tanrısı Aeolusun adından götürülmşüdür. == Əmələgəlmə == Eol prosesi zamanı, külək qalaq və çöküntü qırıntılarını bir yerdən başqa yerə özü ilə nəql etdir. Eol xüsusiyyətləri əsas etibarı ilə küləyin eroziya mənbəyi olduğu yerlərdə nəzərə çarpır. Yəni həmin yerlərdə rütubət çatışmamazlığı nəzərə çarpır. Hissəciklər qum, çöküntü və gil ölçüsündə yığılır. Hissəciklər küləyə qoşularaq prosesdə iştrak edir. Hissəciklərin sürünməsi səthdə diyirlənmə və sürtünmə nəticəsində baş verir. Qaldırılma isə, Bernoulli prinsipinə əsasən yerdən qalmxa sayəsində baş verir.